چاقی در واقع یکی از مسائل جدی سلامتی است و ممکن است منجر به عوارض جدی و مرگ زود هنگام شود. برای داشتن وزن سالم و زندگی بهتر، ورزش منظم و رعایت یک رژیم غذایی مناسب بسیار مهم است. اما برخی افراد به دلایل مختلف، از جمله ژنتیک، قادر به کاهش وزن به روش های معمول نیستند. برای این دسته از افراد، جراحی لاغری به عنوان یک راه حل پیشنهاد می شود، به ویژه برای افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۳۵ دارند؛ اما برخی از افراد به دلیل اطلاعات نادرست یا ترس از عوارض عمل معده، از اقدام به جراحی لاغری خودداری می کنند. حال در این مقاله به بررسی عوارض عمل های لاغری خواهیم پرداخت.
انواع جراحی لاغری کدام اند؟
امروزه ۳ روش به عنوان روش های جراحی لاغری شناخته شده است که هریک از این روش ها دارای مکانیسم های متفاوتی برای کاهش وزن بدن است. بهتر است بهصورت خلاصه به هریک از این روش ها بپردازیم:
- اسلیو معده (Sleeve Gastrectomy):
در این روش، حدود ۸۰ درصد از معده برداشته می شود و بخش باقی مانده آن به شکلی باریک و دراز مانند موز یا آستین بخیه می شود. این عمل باعث کاهش حجم معده می شود و در نتیجه میزان غذای مصرفی کاهش می یابد. همچنین، جزئی از معده که هورمون گرسنگی (گرلین) را تولید می کند نیز برداشته می شود که باعث کاهش احساس گرسنگی می شود.
- بای پس معده (Gastric Bypass):
در این روش، یک بخش از معده به شکل بای پس می شود و بخش باقی مانده معده بخیه می شود. همچنین، قسمتی از روده کوچک هم بریده می شود و به معده جدید متصل می گردد. این عمل باعث می شود که مسیر عبور غذا از روده تغییر کند و همچنین میزان جذب مواد مغذی در بدن کاهش یابد.
- حلقه معده (Gastric Banding):
در این روش، یک حلقه یابند به دور بخش پایینی معده قرار داده می شود و در بالای حلقه یک کیسه کوچک ایجاد می شود. این حلقه باعث می شود بخش بالایی معده سریع تر پر شود و احساس سیری ایجاد شود. این روش به طور معمول با برش های کوچکی در شکم انجام می شود تا ابزار جراحی و حلقه به دور معده قرار گیرد.
به هر حال باید توجه داشت که هر یک از این روش ها مزایا و معایب خود را دارند و همچنین ممکن است با عوارض و مشکلات مربوط به عمل جراحی همراه باشند؛ بنابراین، قبل از تصمیم گیری در مورد جراحی لاغری، بهتر است با پزشک خود در مورد تمامی ریسک ها و مزایا صحبت کنید و توصیه های وی را دنبال کنید.
آیا عوارض عمل های لاغری معده خطرناک است؟
هر عمل جراحی همیشه ممکن است با خطراتی همراه باشد و عمل جراحی معده نیز از این قضیه مستثنی نیست.
عمل جراحی معده معمولا برای کاهش وزن و درمان چاقی انجام می شود. در این عمل، بخشی از معده بریده شده و حجم آن کاهش مییابد. این عمل می تواند به شما کمک کند تا احساس سیری زودرسی کنید و مقدار غذای مصرفی را کاهش دهید.
البته که جراحی های چاقی معمولا با استفاده از روش لاپاروسکوپی (که به عنوان جراحی لاپاروسکوپی یا جراحی کم تهاجم نیز شناخته می شود) انجام می شود. این روش جراحی کم تهاجمی است که امکان دسترسی به ساختارهای داخلی بدن از طریق برش های کوچک را فراهم می کند.
در جراحی لاپاروسکوپی، از چندین برش کوچک (معمولا پنج تا شش برش) در مناطق مختلف شکم استفاده می شود. از طریق این برش ها، ابزارهای جراحی لاپاروسکوپیک و دوربین فیبروسکوپی وارد بدن می شوند. دوربین فیبروسکوپی، تصاویر دقیق و واضح از داخل شکم به پزشک را نمایش می دهد و به وی کمک می کند تا عمل جراحی را با دقت انجام دهد.
با استفاده از ابزارهای جراحی لاپاروسکوپیک، جراح تغییرات لازم را در ساختار معده ایجاد می کند. برای مثال، در جراحی باریاتریک (جراحی کاهش وزن)، معده کوچک تری ایجاد می شود تا اندازه معده و ظرفیت آن کاهش یابد و در نتیجه کمتری غذا می تواند دریافت شود.
مزیت اصلی استفاده از روش لاپاروسکوپی در جراحی های چاقی این است که برش های کوچک تری در مقایسه با روش باز (جراحی با برش بزرگ) نیاز است و این به معنای کاهش درد بعد از عمل، زمان بازیابی سریع تر و کاهش خطر عفونت است. علاوه بر این، زمان بستری در بیمارستان نیز کوتاه تر است و آسیب کمتری به بافت اطرافی وارد می شود.
مهم است بدانید که هر جراحی همچون جراحی لاپاروسکوپی ممکن است موارد خاصی را در برداشته باشد و نیاز به مراقبت ها و دستورات پس از جراحی خاصی داشته باشد.
عوارض عمل های لاغری چیست؟
جراحی، هر چند اگر بهصورت کم تهاجم باشد، ولی باز هم می تواند عوارضی را به همراه داشته باشد؛ اما با مراجعه به یک پزشک حاذق و آشنایی با روش های جراحی می توانید عوارض عمل لاغری را به حداقل برسانید.
برخی از عوارض عمل معده به دلیل اینکه در همه عمل ها نیز اتفاق می افتد عمومی بوده و بیخطر هستند. مواردی مثل تهوع و استفراغ و بی حالی و گیجی از این دست عوارض هستند؛ اما مواردی وجود دارند که در صورت بروز می توانند حتی خطرناک هم باشند.
- آمبولی یا لخته خون
لخته خونی یا آمبولی یکی از خطراتی است که ممکن است پس از انجام عمل جراحی، از جمله جراحی های لاغری معده، رخ دهد. لخته خونی در پاها به عنوان عارضه ای معروف به عنوان ترومبوز وریدی عمل می کند. این لخته خون می تواند به ریه ها حرکت کند و آمبولی ریه را ایجاد کند.
آمبولی ریه یک وضعیت خطرناک است که می تواند باعث ایجاد آسیب در بافت های ریه شود. اگر لخته خونی به ریه ها وارد شود و عرق راهی ریه را ببندد، ممکن است باعث ایجاد اختلال در عرضه اکسیژن به بافت های ریه شود و در نتیجه بافت های ریه آسیب ببینند. این می تواند به مرگ بافت ها و خطر مرگ جان بیمار منجر شود.
با این حال، احتمال آمبولی بعد از جراحی لاغری معده بسیار کم است و برای بیشتر بیماران رخ نمی دهد. با مراجعه به پزشک جراح متخصص در کلینیک و بیمارستان های معتبر و دنبال کردن دستورات پس از عمل، خطر آمبولی به حداقل خود می رسد. همچنین، بیمارانی که خطر بالایی از آمبولی دارند، مانند کسانی که سابقه لخته خونی داشته اند، ممکن است از داروهای ضد لخته خون برای کاهش این خطر استفاده کنند.
پیشگیری از آمبولی پس از عمل جراحی معده مهم است و ممکن است شامل استفاده از کمربند فشاری، حرکات پا و پاشنه کردن منظم، و استفاده از داروهای ضد لخته خون باشد. همچنین، برای هر گونه علامت خطرناک مانند درد یا تورم در پاها، تنفس سریع و سختی در نفس، سرفه با خون و یا درد در قفسه سینه، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر مطالعه کنید: جراحی های زیبایی بعد از زایمان کدام اند؟
- ریزش مو
ریزش مو پس از عمل جراحی معده برای لاغری یک عارضه موقت است و بیشتر به عنوان “telogen effluvium” شناخته می شود. این عمل جراحی و تغییراتی که در بدن ایجاد می شود، می تواند باعث تحریک فولیکول های مو شود و موجب ریزش موها شود. این ریزش مو معمولا در ماه های ابتدایی پس از عمل جراحی رخ می دهد.
اما مهم است بدانید که این ریزش مو طبیعی است و به طور معمول موقتی است. فولیکول های مو پا بر جا می مانند و پس از چند ماه، رشد موها دوباره آغاز می شود. برای برخی افراد، ریزش مو ممکن است به نظر بیشتر و شدیدتر بیاید، اما باید توجه داشت که این مسئله معمولا بیش از حد نگران کننده نیست و به طور معمول بهبود می یابد.
- کمبود ویتامین و پروتئین
در برخی از جراحی های لاغری، مانند جراحی بای پس معده، کمبود ویتامین ها و پروتئین ممکن است ایجاد شود. این اتفاق ممکن است به خاطر کاهش جذب مواد مغذی در دستگاه گوارش بعد از جراحی رخ دهد. از جمله ویتامین هایی که می تواند باعث کمبود پس از این جراحی شود، می توانیم به ویتامین B12، ویتامین D، آهن، کلسیم و پروتئین اشاره کنیم.
برای پیشگیری از این کمبودها، پزشک احتمالا برای شما مکمل های ویتامینی و مواد مغذی تجویز می کند. مثلا می تواند به شما مولتی ویتامین، ویتامین D، ویتامین B12، آهن و کلسیم معرفی کند. این مکمل ها به شما کمک می کنند تا نیازهای بدنتان را در این مواد مغذی مرتفع کنید.
به هر حال مهم است که پیش از مصرف هر گونه مکمل و ویتامین، با پزشک خود مشورت کنید. آنها با توجه به وضعیت شما و نیازهای خاصتان، می توانند تجویزات مناسب را به شما بدهند. همچنین، رعایت دستورات پزشک و انجام آزمایش های خون مرتبط با وضعیت تغذیه شما، می تواند بهترین راهکار برای حفظ سلامتی پس از جراحی باشد.
- افتادگی یا شلی پوست
افتادگی یا شلی پوست یکی از عوارضی است که ممکن است پس از عمل جراحی معده برای لاغری رخ دهد. هنگامی که شما وزن زیادی را در مدت زمان کوتاهی از دست می دهید، پوست نیز باید به تغییرات و تناسب جدید بدنتان سازگار شود. این تغییرات می تواند منجر به افتادگی و شلی پوست شود.
میزان افتادگی پوست ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. عواملی مانند سن، سرعت کاهش وزن، میزان کشش پوست، و همچنین ورزش و تمریناتی که انجام می دهید. اما نگران نباشید، زیرا برخی از این مشکلات می توانند با روش های درمانی متناسب حل شوند.
در صورتی که شما با افتادگی پوست زیادی مواجه هستید و این مشکل برای شما مزاحمت زیادی ایجاد می کند، میتوانید با متخصصین جراحی زیبایی مشورت کنید. یکی از روش های معمول برای حل این مشکل، جراحی زیبایی شکم یا همان ابدومینوپلاستی است. این جراحی با از بین بردن پوست اضافی در منطقه شکم و تنظیم مجدد عضلات، به شما کمک می کند تا شکل میدان شکمتان را بهبود ببخشید و افتادگی پوست را بهبود دهید.
- یبوست
یبوست می تواند یکی از عوارض بعد از جراحی معده باشد. وقتی که معده کوچک می شود، ممکن است روده ها نیاز به زمان بیشتری برای تخلیه داشته باشند و این باعث یبوست می شود. همچنین، اگر مایعات کافی را مصرف نکنید و یا فیبر کافی را در رژیم غذایی خود نداشته باشید، همین هم می تواند به یبوست منجر شود.
برای پیشگیری و درمان یبوست بعد از جراحی، مهم است که مایعات کافی را مصرف کنید. مصرف آب، آب پرتقال، آب لیمو ترش و سایر مایعات حاوی فیبر می تواند خیلی مفید باشد. همچنین، رژیم غذایی تان رو با موادی که حاوی فیبر هستند مثل میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و دانه های آرد کامل تغییر دهید. فیبر به خوبی در تسهیل گردش روده ها و جلوگیری از یبوست کمک می کند.
اگر یبوست بعد از جراحی به شدت شما را اذیت می کند و رژیم غذایی و مایعات کافی کمکی به شما نمی کنند، حتما با پزشک خود در مورد این مشکل صحبت کنید. آنها می توانند راهکارهای دیگری مثل مصرف مکمل های فیبر یا داروهای مسهل را برای شما تجویز کنند.
- دامپینگ معده
دامپینگ معده یا معده کوچک شدن معده (Gastric Dumping Syndrome) یکی از عوارض پس از عمل جراحی لاغری معده است. در این عارضه، غذا به سرعت از معده به روده بزرگ منتقل می شود، بدون اینکه به صورت کامل هضم شود. این موضوع می تواند به علت تغییر در ساختار و عملکرد معده پس از جراحی رخ دهد.
علائم دامپینگ معده شامل درد شکمی، تهوع، استفراغ، سرگیجه، تعریق و دیگر عوارض مربوط به سیستم گوارشی می شود. این عوارض معمولا بلافاصله پس از وعده غذایی مصرف شده ظاهر می شوند.
برای کنترل دامپینگ معده و کاهش عوارض آن، ممکن است پزشکتان شما را به تغییر در رژیم غذایی و روش تغذیه ارجاع دهد. این شامل مصرف غذاهای کمچرب، کم قند و با حجم کمتر در هر وعده غذایی است. همچنین، مصرف غذاهای کوچک تر و مکرر در طول روز نیز می تواند به کاهش عوارض دامپینگ معده کمک کند. همچنین، از مصرف مایعات در هنگام غذاخوردن خودداری کنید تا از سرعت تخلیه غذا از معده جلوگیری کنید. به این نکته توجه داشته باشید که آرام غذا خوردن و جویدن غذا می تواند بسیار کمک کننده و مفید واقع شود و از دامپینگ معده جلوگیری کند.
بیشتر مطالعه کنید: کدام یک از انواع عمل های لاغری برای شما مناسب است؟
عوارض جراحی اسلیو معده چیست؟
همانطور که گفتیم هر جراحی هر چقدر هم کم خطر و سبک باشد باز هم ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد. از مواردی که پس از اسلیو معده می توان به آن اشاره کرد ناتوانی فرد در خوردن حجم بالای غذا و سریع غذ خوردن است. حال به اصلی ترین عوارض بعد از جراحی معده اشاره می کنیم:
- رفلکس اسید: بعضی از افراد پس از جراحی معده ممکن است با مشکل رفلکس اسید مواجه شوند. این مشکل ممکن است با علائمی همچون سوزش در قفسه سینه و تهوع همراه باشد. در صورت بروز این مشکل، میتوان با داروها و تغییر در رژیم غذایی این عارضه را کنترل کرد.
- نشت مایعات معده: در برخی موارد، پس از جراحی معده، ممکن است مایعات معده بهصورت ناخواسته از محل جراحی نشت کنند. این مشکل نیازمند مراقبت های خاص و تغییر در رژیم غذایی است.
- تنگی در امتداد کیسه معده: جراحی معده ممکن است منجر به تنگی در امتداد کیسه معده شود که می تواند باعث مشکلاتی همچون سریع سیر شدن، احساس سیری و تنش در قسمت بالای شکم باشد. در صورت بروز این مشکل، ممکن است نیاز به تغییر در رژیم غذایی و مشاوره پزشکی داشته باشید.
- انسداد معده: در بعضی موارد، ممکن است پس از جراحی معده، معده به صورت ناخواسته انسداد شود که باعث مشکلاتی همچون تهوع، استفراغ و درد شکم می شود. در صورت بروز این مشکل، نیازمند تشخیص و درمان پزشکی فوری هستید.
اما مواردی هم وجود دارند که بسیار خطرناک تر هستند و در صورت بروز سریعا می بایست به پزشک خود مراجعه کنید. این عوارض عبارت اند از:
- افزایش ضربان قلب
- تنگی نفس
- درد در ناحیه شکم
- درد در قفسه سینه
- شانه درد
- سرگیجه
- تب
عوارض بای پس معده چیست؟
جراحی بای پس معده ممکن است زمان بیشتری نسبت به جراحی اسلیو معده نیاز داشته باشد. اما باید توجه داشت که هر دو روش جراحی معده خود دارای عوارض و مشکلات خاصی هستند. این عوارض و مشکلات ممکن است در هر حالتی بروز کنند و بستگی به شرایط فردی و تجویزات پزشکی داشته باشد.
بعضی از عوارضی که شما مطرح کرده اید عبارتاند از:
- کمبود مواد مغذی به دلیل دور زدن بخشی از روده کوچک: در جراحی بای پس معده، بخشی از روده کوچک دور زده می شود که ممکن است منجر به کاهش جذب مواد مغذی شود. اما با مصرف مکمل های مغذی و رعایت تغذیه مناسب، می توان این مشکل را کاهش داد.
- افزایش حساسیت به الکل: پس از جراحی بای پس معده، به دلیل تغییر در جریان خون و کاهش حجم معده، ممکن است حساسیت به الکل افزایش یابد؛ بنابراین، مصرف الکل پس از جراحی باید با احتیاط انجام شود و بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
- زخم معده: همانند هر جراحی دیگری، جراحی بای پس معده نیز ممکن است منجر به بروز زخم معده شود. اما با رعایت دستورات پس از عمل جراحی و مراقبت های لازم، این مشکل قابل کنترل است.
- انسداد روده: در برخی موارد، ممکن است پس از جراحی بای پس معده، روده بهصورت ناخواسته انسداد شود. این مشکل نیاز به مداخله پزشکی فوری دارد تا جریان روده بازگردانده شود.
- سوراخ شدن معده: این مشکل نادر است، اما ممکن است در نتیجه عواملی مانند عفونت یا فشار زیاد بر روی معده رخ دهد. در صورت بروز این مشکل، نیاز به مراقبت و درمان فوری دارید.
سخن پایانی
در این مقاله به طو کلی راجع به خطرات احتمالی و عوارض عمل های لاغری صحبت کردیم. توجه داشته باشید که هیچ پزشکی نمی تواند عنوان کند که عمل های لاغری هیچ عوارضی ندارند. همان طور که گفتیم هر عملی حتی اگر کوچک هم باشد ممکن است عوارضی را در پی داشته باشند. اما با پیشرفت تکنولوژی و انجام روش هایی می توان میزان خطرات ناشی از این نوع جراحی ها را به تا حدود زیادی به صفر رساند. ضمن اینکه در صورتی که پس از عمل معده خود باز هم به پرخوری روی بیاورید و به نکات و توصیه های پزشک خود توجهی نداشته باشید باز هم می توانید در آینده ای نزدیک شاهد بازگشت میزان چربی و چاقی خود باشید؛ لذا حتما بعد از عمل نیز زیر نظر پزشک قرار بگیرید.