عوارض و مراقبت های بعد از عمل جراحی برداشتن رحم

به عمل جراحی برداشتن رحم ، هیسترکتومی گفته میشود. این عمل سنگین است و ممکن است پس از عمل احساس خستگی و کمی درد داشته باشید. این طبیعی است و پس از سپری شدن دوره نقاهت، برطرف میشود. عمل برداشتن رحم از نظر روانی ممکن است برای برخی افراد به خصوص کسانی که در سن نسبتا پایین این کار را انجام میدهند، سخت باشد و نیاز به پشتیبانی عاطفی داشته باشند.

شکل- تصویر بالا محدوده ای که طی عمل جراحی هیسترکتومی برداشته میشود را در کادر مستطیلی شکل نشان داده است. در تصویر بالا سمت راست ، هیسترکتومی کامل (برداشتن رحم و دهانه رحم)، سمت چپ هیسترکتومی جزئی (فقط برداشتن رحم) و در پایین، هیسترکتومی رادیکال یا گسترده به همراه تخمدانها و لوله های فالوپ نشان داده شده است.

شرایط بدن پس از عمل برداشتن رحم

پس از برداشتن رحم به اتاق ریکاوری برده میشوید و پس از این که به هوش آمدید، شما را به بخش بستری منتقل میکنند. شرایط پس از عمل تا حدی به نوع جراحی بستگی دارد. هیسترکتومی واژنی و لاپاراسکوپی درد و ناراحتی کمتری در مقایسه با جراحی باز (شکمی) دارند. به طور کلی شرایط شما پس از این عمل به صورت زیر خواهد بود:

مسکن به شما داده میشود تا درد نداشته باشید.ممکن است حالت تهوع داشته باشید.

در این صورت از پرستار بخواهید داروی مناسب برای رفع تهوع به شما بدهد.

روی زخمتان پانسمان قرار داده شده است تا از زخم محافظت شود.ممکن است در ابتدا سرم به شما متصل باشد.

زمانی که از اتاق عمل می آیید، سوند به شما وصل است که ادرارتان خود به خود در آن تخلیه میشود. تا چند ساعت ممکن است سوند متصل بماند و پس از آن، کشیده میشود.

یک شلنگ باریک به نام درن به شکم وصل است که ترشحات و خونابه را از شکم به کیسه ای در خارج از بدن منتقل میکند تا خون در اطراف زخم جمع نشود. درن ممکن است یک روز تا دو روز وصل بماند.

در مواردی که هیسترکتومی از طریق واژن انجام شده است، یک گاز استریل نیز در داخل واژن جایگذاری شده تا احتمال خونریزی به حداقل برسد. معمولا تا بیست و چهار ساعت گاز استریل باید در واژن بماند.

ممکن است ابتدا احساس کنید ادرارتان تخلیه نمیشود و کمی اذیت شوید اما این احساس برطرف میشود.

شکل- تصویر پایین به ترتیب از بالا به پایین لوله های فالوپ و تخمدانها، رحم، دهانه رحم و بالای واژن را نشان میدهد

از چه زمانی پس از عمل برداشتن رحم میتوان راه رفت

روز بعد از عمل از شما خواسته میشود از تخت پایین بیایید و راه بروید. این به برقراری گردش خون طبیعی کمک میکند و خطر عوارض جراحی مانند لخته شدن خون در پاها (ترومبوز ورید عمقی) را کاهش میدهد.

ممکن است دکتر ورزشهای عضلات کف لگن را به شما یاد بدهد تا در دوران بهبودی انجام بدهید. این ورزشها به تقویت عضلات لگن و پشتیبانی از ناحیه لگن و شکم کمک میکند.

بخیه ها چه زمانی باید کشیده شوند؟

معمولا به شما گفته میشود یک هفته دیگر برای کشیدن بخیه ها مراجعه کنید.

مدت زمان بستری بودن در بیمارستان

طول دوره نقاهت جراحی رحم بستگی به سن شما، وضعیت سلامتی تان و روش جراحی تان دارد . اگر عمل جراحی هیسترکتومی از واژن یا لاپاراسکوپی انجام داده اید، بین یک تا سه روز ممکن است بستری باشید (معمولا یک شب کفایت میکند) و سپس مرخص میشوید. در عمل جراحی باز (که در آن برش بزرگ در شکم ایجاد میشود)، معمولا دو تا سه شب و گاهی کمی بیشتر بستری می مانید

بهبودی پس از عمل برداشتن رحم چقدر طول میکشد؟

به طور کلی بین چهار تا شش هفته پس از عمل باید مراقب باشید و فعالیت شدیدی نکنید تا بهبود یابید. دوره نقاهت عمل واژنی و لاپاراسکوپی کوتاهتر از جراحی باز شکمی است. معمولا در دو روش اول، سه الی چهار هفته برای بهبودی کامل در نظر گرفته میشود و در مورد جراحی باز، این زمان شش تا هشت هفته است.

در دوره نقاهت، تا حد ممکن باید استراحت کنید اگر چه باید مرتبا راه بروید تا زخمها زودتر خوب شوند و از عوارض جلوگیری شود. در این مدت نباید چیزی سنگین تر از چهار کیلوگرم بلند کنید. عضلات شکم و بافتهای اطراف آن به فرصت نیاز دارند تا التیام یابند.

مدت زمان عوارض و درد ناشی از عمل جراحی

شدت و طول مدت درد بستگی به روش جراحی و شرایط بدنی هر فرد دارد. در جراحی رحم از طریق واژن و لاپاراسکوپی درد خیلی کمتر احساس میشود و با مسکن های معمولی برطرف میشود. ظرف چند روز الی یک هفته پس از عمل، دیگر نیازی به مصرف مسکن نخواهید داشت.در جراحی شکمی (باز)، ممکن است یکی دو هفته مسکن مصرف کنید

به طور کلی در هر نوع جراحی رحم، تا یک الی دو هفته به ناحیه شکم خود نباید فشار بیاورید (مثلا فعالیت بدنی یا بلند کردن اجسام باعث فشار بر شکم میشوند). هر گونه فشار و در نتیجه انقباض شکم، درد ایجاد میکند. همچنین پس از جراحی برداشتن رحم (فارغ از نوع آن) تا سه ماه ممکن است هر از گاهی درد یا ناراحتی تجربه کنید. اگر پس از سه ماه هنوز درد دارید، به دکتر مراجعه کنید.

در مواردی که در عمل جراحی برداشتن رحم عصبهای شکم بی حس میشوند، درد پس از عمل بسیار خفیفتر خواهد بود. عصبهای بی حس شده چند روز طول میکشد تا دوباره کامل فعال شوند. در این مدت درد چندانی حس نمیکنید اما ممکن است فعالیت روده مختل شود و نیاز به مسهل یا فیبر زیاد برای دفع داشته باشید.

جراحی برداشتن رحم با روش لاپاراسکوپی

آیا درد شکم پس از عمل برداشتن رحم طبیعی است؟

درد پس از هیسترکتومی در نواحی زیر ممکن است تجربه شود:

• کمر
• تخمدانها (پایین شکم سمت راست یا چپ)
• درد روده
• معده درد
• درد ران
• احساس سوزش یا درد در هنگام ادرار یا تکرر ادرار یا احساس فوریت نیاز به توالت
• درد در حین مقاربت
• درد در حین دفع مدفوع
• درد گردن و شانه و تیر کشیدن کتف در روش لاپاراسکوپی

عمل برداشتن رحم چه عوارضی دارد؟

پس از جراحی، عوارض موقتی زیر را ممکن است تجربه کنید که گذرا هستند و جای نگرانی ندارند:

• اختلال در عملکرد مثانه و روده

پس از عمل تغییراتی در عملکرد روده بزرگ و مثانه ایجاد میشود بنابراین اجابت مزاج ممکن است با تغییرات یا مشکلاتی همراه باشد. برخی از زنان، عفونت ادراری و یا یبوست را تجربه میکنند که هر دو عارضه، درمان ساده ای دارند.

توصیه میشود مقدار زیادی مایعات بنوشید و محتوای فیبر غذای خود را افزایش دهید تا به روده و مثانه کمک شود.

برای اولین دفع پس از هیسترکتومی، ممکن است به مسهل نیاز داشته باشید تا از فشار آمدن به شکم جلوگیری شود. در این صورت به شما مسهل داده میشود.

برخی افراد با نگه داشتن شکم در حین دفع مدفوع، احساس راحتی بیشتری میکنند. میتوانید این روش را امتحان کنید.

اطلاعات بیشتر : آیا خونریزی پس از یائسگی طبیعی است ؟

• ترشحات واژن

پس از در آوردن رحم، ممکن است کمی خونریزی یا ترشحات از واژن داشته باشید. این طبیعی است. مقدار خونریزی کمتر از پریود است اما ممکن است تا شش هفته کمابیش ادامه داشته باشد. معمولا شدت آن خیلی زود کم میشود. اگر خونریزی شدیدی دارید، شروع به دفع لخته خون کرده اید یا ترشحات واژن بوی شدیدی دارد موضوع را به دکتر خود بگویید.

• علائم یائسگی

اگر تخمدانهایتان را نیز همراه با رحم برداشته باشید، ممکن است علائم یائسگی شدید را پس از عمل تجربه کنید که به صورت زیر است:

• گرگرفتگی
• اضطراب
• عرق کردن
• غم و اندوه

ممکن است پس از عمل جراحی در آوردن تخمدانها، نیاز به درمان جایگزینی هورمونی داشته باشید. درمان جایگزینی هورمونی را میتوان به صورت قرص، آمپول یا ایمپلنت استفاده کرد. ممکن است یک هفته طول بکشد تا داروی هورمونی شروع به اثر گذاری کند.

• تاثیر روانی

برخی افراد پس از این جراحی تا چند روز احساس غم و اندوه دارند. به خصوص کسانی که به دلیل سرطان این درمان را انجام داده اند. همچنین زنانی که تخمدانهایشان را نیز برداشته اند و یائسه شده اند، ممکن است احساس غم از دست دادن را تجربه کنند چون دیگر نمیتوانند فرزند به دنیا بیاورند یا حس میکنند زنانگی شان را از دست داده اند.

در برخی موارد، جراحی در آوردن رحم افسردگی را تحریک میکند.پیوستن به گروه زنانی که این عمل را تجربه کرده اند میتواند در دریافت احساس همدلی و پشتیبانی عاطفی، موثر باشد.

شکل- تصویر بالا محل بریدگی در سه روش جراحی برداشتن رحم یا هیسترکتومی را نشان می دهد: تصویر اول از سمت راست یک برش بزرگ در پایین شکم در روش جراحی شکمی یا باز، تصویر دوم سه یا چهار سوراخ کوچک در اطراف شکم (معمولا یکی از سوراخها در ناف ایجاد میشود) در لاپاراسکوپی و تصویر سوم بدون سوراخ و برش، تنها از طریق واژن.

تا چه مدت بعد از عمل جراحی برداشتن رحم نمیتوانم سر کار بروم؟

طول مدت مرخصی از کار ، بستگی به نوع کارتان دارد. اگر در شغل شما فعالیت بدنی یا بلند کردن اجسام سنگین لازم نیست، میتوانید ظرف چهار هفته (در جراحی لاپاراسکوپی یا واژنی) تا هشت هفته ( در جراحی شکمی) به سر کار برگردید.

از چه زمانی میتوانم رانندگی کنم؟

تا زمانی که در بستن کمربند ایمنی راحت نیستید ، پشت فرمان اتومبیل ننشینید. بین سه تا هشت هفته پس از عمل هیسترکتومی زمان لازم است تا بتوانید رانندگی کنید. در این مورد از پزشک خود سوال کنید.

پس از برداشتن رحم از چه زمانی میتوانم ورزش کنم یا چیزی بلند کنم؟

پس از این جراحی، باید از پزشک خود بپرسید از چه زمانی میتوانید ورزش کنید یا اجسام سنگین بلند کنید. این بسته به روش جراحی در افراد متفاوت است. در هر صورت همیشه راه رفتن توصیه میشود و باید از روز بعد از عمل، مرتبا در فضایی ایمن راه بروید.پس از بهبودی زخمها، میتوانید استخر بروید.زمانی که احساس خستگی کردید، استراحت کنید و ادامه ندهید.

در دوره نقاهت، هیچ چیز سنگینی برندارید. هنگام بلند کردن اجسام سبک، حواستان باشد کمرتان صاف باشد و از زانو خم شوید نه از کمر.معمولا بعد از سه هفته پس از هیسترکتومی واژنی و لاپاراسکوپی میتوانید به تدریج ورزش های سبک را شروع کنید. در مورد هیسترکتومی باز ممکن است شش هفته استراحت کامل پیش از شروع ورزش، لازم باشد.

اطلاعات بیشتر : خونریزی غیر طبیعی رحم

از چه زمانی پس از عمل برداشتن رحم میتوانم رابطه جنسی داشته باشم؟

به طور کلی توصیه میشود تا زمانی که زخمها کاملا خوب نشده اند و ترشحات واژن متوقف نشده است، مقاربت نکنید. معمولا حداقل چهار تا شش هفته طول میکشد تا به این شرایط برسید.

زمانی که دیگر احساس راحتی دارید، میتوانید رابطه جنسی داشته باشید.

اگر تخمدانهایتان را برداشته باشید و درمان جایگزینی هورمونی انجام ندهید، ممکن است احساس خشکی واژن داشته باشید که باعث خارش، سوزش یا درد در حین مقاربت میشود.

پس از هیسترکتومی، بسیاری از زنان در ابتدا میل جنسی خود را از دست میدهند اما پس از بهبودی کامل این حالت برطرف میشود.

تحقیقات نشان میدهند غالبا درد در حین رابطه جنسی پس از در آوردن رحم کاهش می یابد و شدت ارگاسم، میل جنسی و فعالیت جنسی بهبود می یابد.

آیا امکان بارداری پس از جراحی برداشتن رحم وجود دارد

پس از این که رحم خود را برمیدارید، دیگر امکان بارداری وجود ندارد بنابراین نیازی به قرصهای ضد بارداری یا روشهای دیگر جلوگیری از بارداری ندارید. با این حال برای جلوگیری از عفونتهای مقاربتی استفاده از کاندوم، به محافظت از شما کمک میکند.

کلام آخر

عمل برداشتن رحم، جراحی بزرگ و سنگینی است که بسته به شرایط با یکی از روش های لاپاراسکوپی، واژنی یا برش باز شکم انجام میشود. عمل در آوردن رحم از طریق واژن و لاپاراسکوپی ساده تر، کم عارضه تر و کم درد تر است اما گاهی اوقات به دلیل شرایط بیمار امکان آن وجود ندارد.

برای این که بدانید آیا امکان روش لاپارسکوپی برداشتن رحم برایتان وجود دارد یا خیر، باید به متخصص زنانی مراجعه کنید که فلوشیپ لاپاراسکوپی دارد. عمل جراحی هیسترکتومی بسیار شایع است و در صورتی که نزد متخصص مجرب انجام شود، احتمال عوارض آن بسیار کمتر خواهد بود.