سر انسان یکی از اعضای بسیار حساس می باشد که مستعد فعالیت غدد سرطان زا است. داشتن اطلاعات کافی در مورد غدد گوناگون میتواند به شناخت کلی بدن ختم شود که نتیجه آن مراقبت درست و اطلاع از پیشگیری و درمان بعضی از بیماریهای ناشی از این غدد میباشد. یکی از غدد بسیار معروف و پیچیده در بدن انسان غده پینه آل است که به غده صنوبری هم معروف است و در مباحث انرژی به عنوان چشم سوم هم شناخته میشود. این غده علاوه بر انسان در سر سایر مهره دارن نیز مشاهده شده است. در این مطلب به شناخت کامل این غده خواهیم پرداخت و عملکرد آن را بررسی میکنیم.
غده پینه آل چیست ؟
این غده دارای ابعاد بسیار کوچکی است و در نقطه انتهایی مغز بین دو نیم کره راست و چپ قرار دارد. نام انتخابی برای این غده اشاره به ابعاد بسیار کوچک آن دارد و به عنوان یک منبع ترشح هورمون ملاتونین فعالیت میکند. هورمون ملاتونین به نحوی تنظیم کننده شرایط هارمونی بدن و به عبارتی نظم دهنده اعضای بدن به صورت ساعت وار و زمانی است.
همچنین بخوانید : تاثیرات کرونا بر مغز
این غده هنوز به صورت کامل شناخته نشده است و کارایی آن به طور کامل مشخص نشده است، اما در دیدگاههای نظریهای و مباحث چاکراهها و چشمهای ورودی بدن به عنوان چشم سوم معرفی میشود.
شما کافی است که دو نیم کره مغز را تصور کنید و در انتهایی مغز در مرز مشترک دو نیم کره یک غده کوچک را در نظر بگیرید، این همان غده صنوبری و پینه آل است که در اینجا موضوع بحث ما میباشد.
تحقیقات گسترده نشان داده است در مهره دارانی که امکان نفوذ نور به جمجمه و پوستشان وجود دارد، پینه آل واکنشهایی را نشان می دهد. شاید همین مورد دلیلی باشد که این غده را به مباحث متافیزیکی ارتباط داده اند و به عنوان یکی از چشم های بدن معرفی میکنند.
نکته مورد اهمیت درباره غده پینه آل موجود در مغز انسان، تحت تاثیر قرار گرفتن این غده در برابر تومور صنوبری است که منجر به سرطان می شود. توموری که با گسترش درون مغز مانعی برای مسدود شدن مایع مغز نخاعی است.
غدد صنوبری کجا قرار دارد؟
سطح نیم کره های مغز را در نظر بگیرید. در این ناحیه برجستگیهای چهار گانه میانی قرار دارند که در میان دو برجستگی جلویی یک غده کوچک مشاهده میشود. این غده کوچک شباهت زیادی به صنوبر دارد و به همین دلیل آن را غده صنوبری مینامند. اگر جایگاه این غده را نسبت به سر بخواهیم بیان کنیم، دقیقا در پشت سر قرار میگیرد. جایی که از طریق یک ساقه با سقف بطن سوم مغز در ارتباط است.
اطراف غده پینه آل را بافت تالاموس فرا گرفته است. بافت تالاموس به عنوان زیر مجموعه پردازشگر لیمبیک مغز شناخته میشود.
اندازه غده پینه آل در حدود یک نخود میباشد و دارای رنگی بین خاکستری و قرمز است. البته به این نکته هم اشاره کنیم که فرآیند رشد غده صنوبری برعکس جسم انسان است و در کودکی سایز بزرگتری دارد و به مرور با رشد انسان و رسیدن به سن بلوغ این غده کوچکتر میشود.
غده پینه آل انسان در عمیقترین قسمت مغز قرار دارد اما در سایر مهره داران به این شکل نیست و غده پینه آل آنها در قسمت زیرین جمجمه قرار میگیرد. امکان مشاهده و تشخیص این غده در تصاویر اشعه ایکس وجود دارد.
عملکرد غده پینه آل (غده صنوبری)
غده پینه آل منبعی برای ترشح هورمون ملاتونین است. هورمونی که برنامه بدن را میچیند و به ساعت بدن معروف است. در واقع ساعت بیلوژیک بدن انسان به وسیله این هورمون تنظیم می شود. میزان ترشح هورمون در زمان خاموشی و تاریکی توسط غده پینه آل بیشتر از طول روز می باشد.
دریافت نور از طریق چشم و شبکیه نور، سیگنال هایی را به هسته سوپراکیسماتیک (Suprachiasmatic Nucleus) می فرستد. هسته سوپراکیسماتیک درون هیپوتالاموس قرار دارد. سپس فیبرهای عصبی پیغام را به نخاع انتقال می دهند. فیبرهای پیش گانگلیونی این پیغام را به سیستم عصبی سمپاتیک منتقل می کنند.
در نهایت سلول های پیش گانگلیونی با گسترش به سطح بالایی گانگلیون گردن با الیاف پس گانگلیونی، سیناپس تشکیل می دهند. الیافی که با غده پینه آل در تماس می باشد.
همچنین بخوانید : درمان آسم و آلرژی با کرمهای انگلی
تاثیر دیگر غده پینه آل که مطالعات در مورد آن همچنان ادامه دارد، بحث رشد جنسی انسان است. چنانچه نتایج اینطور نشان می دهد که با افزایش سطح ملاتونین در بدن کودکان، رشد جنسی آنها مهار می شود. همچنین ممکن است غده صنوبری عاملی برای بلوغ زودرس نیز باشد.
همانطور که غده پینه آل با رشد انسان کوچکتر می شود میزان تولید ملاتونین آن نیز کاهش می یابد. اما باید به این نکته اشاره کنیم که عدم کارکرد غده پینه آل عاملی برای رشد جنسی پیوسته در انسان نیست.
یک موضوع دیگر که هنوز به صورت قطعی ثابت نشده است، احتمال محافظت غده پینه آل از بدن انسان در برابر اثرات مواد مخدر و همچنین داروهای ضد افسردگی است. چرا که این غده می تواند به کنترل شرایط آسیب پذیر عصبی انسان بپردازد. با همه این موارد هنوز عملکرد غده صنوبری به طور کامل شناخته شده نمی باشد.
وظایف غده پینه آل چیست ؟
با اینکه علم کاملی نسبت به غده پینه آل وجود ندارد اما با مطالعات گسترده بعضی از تاثیرات و وظایف آن به صورت کلی بررسی شده است که می توان از مهمترین آنها به موارد زیر اشاره کرد :
- تنظیم ساعت بیولوژیک بدن : مطمئنا برای شما سوال پیش آمده است که چطور بدن در زمان خاصی از خواب بیدار می شود و یا چطور در ساعت خاصی حسابی خوابمان میگیرد؟ اینجا دقیقا وظیفه غده پینه آل و ترشح هورمون ملاتونین مشخص می شود. زمانی که نور به مقدار زیادی کم می شود، ترشح این هورمون افزایش می یابد و با افزایش سطح آن، فرآیند خستگی و خواب آلودگی در فرد ایجاد می شود. در زمان روز و روشنایی میزان ترشح کم می شود و توانایی بدن افزایش می یابد.
- مدیریت رفتار و توانایی جنسی : غده صنوبری در زمینه عملکرد جنسی نیز تعیین کننده می باشد و وظیفه کنترل آن را بر عهده دارد. البته این امر در حیوانات بسیار ملموس و واضح تر است. همانطور که می دانید حیوانات به صورت فصلی جفت گیری می کنند، مثلا بیشتر در بهار و پاییز جفت گیری اتفاق می افتد. این یک فرآیند آگاهی نیست بلکه یک تاثیرپذیری از عملکرد این غده است.
در کنار این دو مورد اصلی غده صنوبری بر روی مواردی چون کیفیت سطح خواب، شرایط خلق و خوی انسان، طول عمر و … اثرگذار است.
ساختار و ترکیب غده پینه آل (غده صنوبری)
سلولهای پینه آلوسیت (Pinealocytes) بافت اصلی و کلی غده پینه آل را تشکیل میدهند. این بافت در کنار ۴ بافت سلولی شناخته شده دیگر، ترکیب کامل این غده را بوجود میآورند. اما از آنجایی که اطلاعات مربوط به این غده هنوز در حال شناسایی است، امکان اضافه شدن بافت های دیگر به این ترکیب وجود دارد. اما ۴ بافت سلولی مکمل بافت پینه آلوسیت به شرح زیر میباشند:
- نورونهای پینه آل (Pineal Neurons)
- فاگوسیتهای پیش عروقی (Perivascular Phagocytes)
- سلولهای بینابینی (Interstitial Cells)
- سلولهای مشابه نورون پپتیدرژیک (Peptidergic Neuron-Like Cells)
در واقع یک پارانشیم لوبولار تشکیل دهنده غده پینه آل انسان میباشد که بافت های همبند آن را احاطه کرده اند. همچنین در میان پینه آلوسیتها سلول های بینابینی قرار گرفته اند و از دیگر ویژگی های موجود در غده پینه آل، تعداد مویرگ های بسیار زیاد آن میباشد.
مورد بعدی که در غده پینه آل موجودات تکامل یافته تر ماننده انسان وجود دارد، سلول های عصبی (نورون) می باشد. این سلول های عصبی در بعضی از مهره داران مانند جوندگان وجود ندارد.
مورد بعدی که در ترکیب غده پینه آل انسان دیده می شود، ترکیب های معروف به شن های مغزی (Brain Sand) میباشد. این ترکیب شامل مواد ریز و درشتی می باشد که یافته ها نشان می دهد متشکل از کربنات کلسیم، کلسیم فسفات، فسفات آمونیوم و منیزیم فسفات است.
اختلال در عملکرد غده پینه آل باعث چه مشکلاتی می شود؟
بارزترین مشکلی که در مورد اختلال عملکردی یک غده بوجود می آید، تغییر میزان ترشح هورمون می باشد. از آنجایی که غده پینه آل نیز در زمینه ترشح هورمون ملاتونین فعال است، با ایجاد اختلال در عملکرد آن، میزان ترشح ملاتونین نیز تغییر می کند و سیستم های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.
اولین مورد تغییر در الگوی خواب فرد است. زمانی که سطح هورمون ملاتونین متفاوت با حالت تعریف شده باشد ممکن است زمان خوابیدن و بیدار شدن فرد متغیر شود.
همچنین بخوانید : چکاپ کامل شامل چه آزمایش هایی می شود؟
مورد بعدی تغییر چرخه قاعدگی و باروری است. چرا که گفتیم این غده بر عملکرد جنسی کنترل دارد و تعامل مشخصی با هورمون های زنانه ایجاد می کند.
از آنجایی که غده صنوبری در ناحیه حساسی از سر قرار گرفته است و در همسایگی نقاط بسیار مهم کنترلی، عصبی و رفتاری انسان می باشد، با هرگونه تغییر می تواند تاثیرات گسترده ای را با خود به همراه داشته باشد. همچنین فعال شدن تومور پینه آل از جمله موارد سرطان زا در انسان خواهد بود که نشانه های این تومور شامل موارد زیر می باشد :
- گیجی و اختلال در حافظه
- سردردهای متناوب
- داشتن حالت تهوع
- تشنج های ناگهانی
- کاهش قدرت بینایی یا اختلال در دقت بینایی
- تحت تاثیر قرار دادن حواس انسان
نحوه به وجود آمدن تومور پینه آل در انسان
درصد ابتلا به این نوع سرطان بسیار پایین می باشد و از آنجایی که شروع رشد تومور از غده پینه آل اتفاق می افتد به نام تومور پینه آل شناخته می شود. هنوز علت اصلی ایجاد این تومور مشخص نشده است، با این حال جهش های ژنتیکی از والدین به فرزندان را یکی از دلایل آن معرفی کرده اند.
اطلاعات بیشتر : شماره تماس و آدرس مراکز درمان سرطان در تهران
نحوه تشخیص وجود تومور پینه آل در سر
- تصویربرداری ام آر آی
- سی تی اسکن
- پوزیترون
هنگامی که با هر کدام از روش ها وجود تومور پینه آل در سر قطعی شد، باید نمونه برداری از بافت برای تشخیص خوش خیم بودن یا بد خیم بودن سرطان انجام گیرد و بعد از آن درمان های مختلف از جمله پرتو درمانی و شیمی درمانی با توجه به وضعیت بیمار صورت گیرد.
سلام
ضمن تشکر، ممنون میشم اگه بفرمایید که تفاوت کارکرد غده پینه آل با سپتوم پلوسیدوم چی هست!
چون پینه آل رو معمولا چشم سوم و عامل مباحث شهودی و موثر در آرامش می دونن، و از طرفی سپتوم پلوسیدوم هم تحریکش باعث آرامش و رفع افسردگی میشه!
گرچه من تا الان فکر می کردم که پینه آل و سپتوم پلوسیدوم اسم یک عضو هستند!
سلام وقت بخیر
غده پینه آل نزدیک هایپوکامپ و تالاموس است که هورمون های بدن مانند سروتونین را تولید می کند و غده سپتوم پلوسیدوم در نزدیکی آنها و در بین دو نیمره مغز قرار دارد و دو بطن طرفین مغز را از هم جدا می کند این غده در عملکردهای شناختی تاثیر دارد. ولی در کل اطلاعات علمی دقیقی در مورد این دو غده زیاد نیست اما به طور کلی غده پینه آل برای غدد درون ریز که باعث تولید و تنظیم آنها میشود و غده سپتوم پلوسیدوم بیشتر برای موارد احساسی و شناختی است.