بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
در این مقاله، به بررسی جامع فیبروم ها در دوران بارداری، تأثیرات آن ها بر روند بارداری، روش‌های مدیریت و درمان، و نکات مهمی که زنان باردار مبتلا به فیبروم رحم باید رعایت کنند، خواهیم پرداخت. هدف از این مقاله، ارائه اطلاعات مفید و کاربردی به مادران باردار و افزایش آگاهی درباره این وضعیت پزشکی است.
محل بروز فیبروم رحمی
محل‌های شایع بروز فیبروم های رحمی عبارتند از:
- زیرمخاطی (Submucosal): این نوع فیبروم ها در لایه داخلی رحم، زیر پوشش مخاطی رحم (آندومتر) قرار دارند و می‌توانند به حفره رحم فشار وارد کنند.
- داخل جداری (Intramural): این نوع فیبروم ها در داخل دیواره عضلانی رحم (میومتر) تشکیل می‌شوند و معمولاً باعث بزرگ شدن رحم می‌شوند.
- زیرسروز (Subserosal): این نوع فیبروم‌ها در سطح خارجی رحم، زیر پوشش سروزی رحم قرار دارند و می‌توانند به سمت خارج رحم رشد کنند.
- پدانکوله (Pedunculated): این نوع فیبروم ها به صورت یک تومور با پایه نازک (پدانکول) به رحم متصل هستند و می‌توانند در داخل یا خارج رحم رشد کنند.
محل بروز فیبروم‌ها می‌تواند بر علائم و نشانه‌های بالینی تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، فیبروم‌های زیرمخاطی می‌توانند باعث خونریزی شدید قاعدگی شوند، در حالی که فیبروم‌های زیرسروز ممکن است باعث درد در ناحیه لگن یا فشار روی اندام‌های مجاور شوند.
detecting them during pregnancy isn’t always easy. That’s because it’s hard for doctors to tell fibroids from the thickening of uterus muscles that occurs during pregnancy.
تشخیص فیبروم‌ها در دوران بارداری همیشه آسان نیست. دلیل آن این است که پزشکان به سختی می‌توانند فیبروم‌ها را از ضخیم شدن عضلات رحم که در دوران بارداری رخ می‌دهد، تشخیص دهند.
به نقل از: www.webmd.com
علائم فیبروم رحم در بارداری
برخی از علائم شایع فیبروم های رحم در دوران بارداری عبارتند از:
- درد لگن: فیبروم ها می‌توانند باعث درد یا فشار در ناحیه لگن شوند، به ویژه در سه ماهه دوم و سوم بارداری که رحم به طور طبیعی بزرگ می‌شود.
- خونریزی غیرطبیعی: اگرچه خونریزی در دوران بارداری معمولاً نادر است، اما وجود فیبروم‌ها ممکن است باعث خونریزی خفیف یا لکه بینی شود.
- انقباضات زودرس: فیبروم ها می‌توانند رحم را تحریک کرده و منجر به انقباضات زودرس شوند که ممکن است خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.
- احساس فشار یا پر بودن: فیبروم های بزرگ می‌توانند باعث احساس فشار یا پر بودن در ناحیه شکم شوند.
این علائم می‌توانند از زنی به زن دیگر متفاوت باشند و شدت آنها بستگی به اندازه، تعداد و محل فیبروم‌ها دارد. پزشکان معمولاً از سونوگرافی برای ارزیابی و مدیریت فیبروم‌های رحمی در دوران بارداری استفاده می‌کنند.
Most women do not experience any symptoms of fibroids, but they can cause significant problems in rare cases.
بیشتر زنان علائمی از فیبروم‌ها را تجربه نمی‌کنند، اما در موارد نادری می‌توانند مشکلات جدی ایجاد کنند.
به نقل از www.nhs.uk
خطرات فیبروم رحم در بارداری
۱. مشکلات مربوط به جفت
فیبروم ها ممکن است بر مکان قرارگیری جفت تاثیر بگذارند. به عنوان مثال:
- جفت سرراهی (Placenta Previa): جفت ممکن است به طور غیرطبیعی در نزدیکی یا روی دهانه رحم قرار گیرد، که می‌تواند منجر به خونریزی در دوران بارداری و زایمان زودرس شود.
- جدا شدن زودرس جفت (Placental Abruption): اگر جفت به طور زودرس از دیواره رحم جدا شود، این می‌تواند باعث خونریزی شدید و مشکلاتی برای جنین و مادر شود.
۲. خطر زایمان زودرس
فیبروم ها ممکن است باعث انقباضات زو درس رحم شوند. این انقباضات می توانند به زایمان زودرس منجر شوند که در آن نوزاد ممکن است نیاز به مراقبت های ویژه پیدا کند. فشار فیبروم‌ها بر روی دهانه رحم یا تغییرات در ساختار رحم می‌تواند به این وضعیت منجر شود.
برای اطلاعات بیشتر: نحوه مراقبت از نوزاد نارس
۳. اختلال در رشد جنین
فیبروم ها ممکن است بر جریان خون به رحم تأثیر بگذارند. این امر می‌تواند منجر به کاهش تأمین مواد مغذی و اکسیژن به جنین شود و به رشد نامناسب یا مشکلات در توسعه جنین منجر گردد. در موارد شدید، این می‌تواند باعث وزن کم نوزاد در هنگام تولد شود.
۴. خطر نیاز به زایمان سزارین
وجود فیبروم ها می‌تواند بر شکل و ساختار رحم تأثیر بگذارد، به ویژه اگر فیبروم‌ها در ناحیه‌ای باشند که مسیر زایمان طبیعی را مسدود کنند. این وضعیت می‌تواند نیاز به زایمان سزارین را افزایش دهد. همچنین، فیبروم‌ها می‌توانند بر روی عضلات رحم تأثیر بگذارند و انقباضات طبیعی رحم را مختل کنند که ممکن است باعث نیاز به سزارین شود.
چه زمانی فیبروم رحم در بارداری خطرناک می شود؟
فیبروم‌های رحم در دوران بارداری ممکن است به طور طبیعی و بدون مشکل رشد کنند، اما در برخی موارد، این فیبروم ها می‌توانند خطراتی برای بارداری ایجاد کنند. فیبروم‌های بزرگ ممکن است به دلیل فشار بر روی اعضای اطراف، مانند مثانه، روده، یا دهانه رحم، مشکلاتی ایجاد کنند. این فشار می‌تواند منجر به درد، خونریزی، یا مشکلات دیگر شود. همچنین فیبروم هایی که در نزدیکی جفت یا بر روی آن قرار دارند، می‌توانند به مشکلاتی مانند جفت سرراهی (Placenta Previa) یا جدا شدن زودرس جفت (Placental Abruption) منجر شوند.
برای اطلاعات بیشتر: میومکتومی یا عمل برداشتن فیبروم
درمان فیبروم در دوران بارداری
درمان فیبروم های رحم در دوران بارداری به دلیل حساسیت و پیچیدگی وضعیت، معمولاً با احتیاط انجام می‌شود. رویکرد درمانی بسته به اندازه، موقعیت و علائم فیبروم‌ها و همچنین وضعیت بارداری متفاوت است. در زیر به روش‌های مختلف درمان فیبروم‌ها در دوران بارداری و نکات مربوط به آنها پرداخته شده است:
۱. نظارت و پایش
- بررسی منظم: در بسیاری از موارد، فیبروم‌ها در دوران بارداری به طور منظم تحت نظر قرار می‌گیرند. سونوگرافی های دوره‌ای می‌توانند به پزشک کمک کنند تا رشد و تغییرات فیبروم‌ها را پیگیری کند و تأثیر آنها بر بارداری را ارزیابی کند.
- کنترل علائم: اگر فیبروم‌ها هیچ علامتی ایجاد نکنند، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که تنها نظارت و پایش را ادامه دهد بدون نیاز به مداخله فعال.
۲. مدیریت علائم
- مسکن‌ها: برای کنترل دردهای ناشی از فیبروم‌ها، پزشک ممکن است مسکن‌های مناسب و ایمن برای دوران بارداری تجویز کند. داروهایی که به طور معمول برای دردهای غیرمخدر استفاده می‌شوند، مانند استامینوفن، ممکن است توصیه شوند.
- تغییرات سبک زندگی: در برخی موارد، تغییرات سبک زندگی مانند استراحت کافی، استفاده از حرارت موضعی، و تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
۳. درمان های جراحی (در شرایط خاص)
- جراحی در بارداری: معمولاً جراحی برای برداشتن فیبروم‌ها در دوران بارداری توصیه نمی‌شود مگر در موارد بسیار خاص. این نوع جراحی می‌تواند خطرات و پیچیدگی‌هایی مانند زایمان زودرس یا مشکلات دیگر را به همراه داشته باشد. اگر فیبروم‌ها باعث مشکلات جدی شوند و نیاز به جراحی فوری باشد، پزشک ممکن است جراحی را در سه‌ماهه دوم بارداری توصیه کند، زمانی که خطر زایمان زودرس کمتر است.
- پزشکی و جراحی پس از زایمان: در بسیاری از موارد، درمان فیبروم ها به پس از زایمان موکول می‌شود. پس از تولد نوزاد، پزشک می‌تواند گزینه های جراحی مناسب برای برداشتن فیبروم ها یا درمان‌های دیگر را پیشنهاد کند.
۴. مدیریت مشکلات خاص
- جفت سرراهی و جدا شدن جفت: اگر فیبروم ها به مشکلاتی مانند جفت سرراهی یا جدا شدن زودرس جفت منجر شوند، پزشک ممکن است نیاز به نظارت و درمان خاصی داشته باشد. این شامل انجام سونوگرافی‌های مکرر و برنامه‌ریزی برای زایمان به موقع و ایمن می‌شود.
- زایمان سزارین: اگر فیبروم‌ها به طور جدی بر مسیر زایمان طبیعی تأثیر بگذارند یا مشکلاتی ایجاد کنند، پزشک ممکن است زایمان سزارین را توصیه کند.
برای اطلاعات بیشتر: راه های درمان فیبروم رحم
درد فیبروم در بارداری
- افزایش حجم فیبروم ها: در دوران بارداری، تغییرات هورمونی می‌تواند باعث رشد فیبروم‌ها شود. این رشد می‌تواند به بافت‌های اطراف فشار بیاورد و منجر به درد شود.
- فشار بر اعضای داخلی: فیبروم های بزرگ می‌توانند بر اعضای داخلی اطراف مانند مثانه و روده فشار بیاورند و باعث درد، فشار، یا مشکلات ادراری و گوارشی شوند.
- کشیدگی و تغییرات در رحم: در دوران بارداری، رحم به طور طبیعی کشیده و بزرگ می‌شود. اگر فیبروم‌ها در مکان‌هایی باشند که بر ساختار رحم فشار می‌آورند، این تغییرات می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود.
همچنین بخوانید: تست های غربالگری دوران بارداری
- انقباضات رحمی: فیبروم‌ها ممکن است باعث تحریک رحم و ایجاد انقباضات زودرس شوند. این انقباضات می‌توانند باعث درد و ناراحتی شوند و در برخی موارد، به زایمان زودرس منجر شوند.
- چرخش فیبروم (Degeneration): در برخی موارد، فیبروم‌ها ممکن است در دوران بارداری دچار چرخش (degeneration) شوند که به معنای کاهش خونرسانی به فیبروم است. این وضعیت می‌تواند باعث درد شدید و علائم دیگر شود.
خونریزی فیبروم در بارداری خطرناک است؟
در حالی که خونریزی در بارداری ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، خونریزی مرتبط با فیبروم‌ها می‌تواند خطراتی داشته باشد. خونریزی شدید می‌تواند به مشکلاتی مانند کم خونی منجر شود و نیاز به مراقبت‌های پزشکی ویژه داشته باشد. همچنین می‌تواند منجر به عفونت‌های احتمالی در رحم یا نواحی دیگر شود.
خونریزی شدید یا مشکلات مرتبط با فیبروم‌ها می‌تواند به کاهش تأمین مواد مغذی و اکسیژن به جنین منجر شود و بر رشد طبیعی جنین تأثیر بگذارد.
همچنین بخوانید: تفسیر نتایج سونوگرافی بارداری
سخن پایانی
مدیریت مؤثر فیبروم‌ها در دوران بارداری نیازمند نظارت دقیق و برنامه‌ریزی مناسب است. پزشکان با استفاده از روش‌های تشخیصی مانند سونوگرافی و ارزیابی دقیق علائم، می‌توانند به شناسایی و مدیریت مشکلات مرتبط با فیبروم‌ها بپردازند. درمان‌های غیرجراحی و مدیریت علائم با استفاده از داروهای مناسب و تغییرات سبک زندگی می‌تواند به کاهش درد و مشکلات ناشی از فیبروم‌ها کمک کند.
در نهایت، آگاهی و همکاری نزدیک با تیم پزشکی در طول دوران بارداری برای مادرانی که به فیبروم‌ها مبتلا هستند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با نظارت و مدیریت مناسب، می‌توان خطرات مرتبط با فیبروم‌ها را به حداقل رساند و به این ترتیب، بارداری را با کمترین مشکل و بهترین نتیجه ممکن پیش برد. مراقبت و توجه به جزئیات در این دوران، به تأمین سلامت مادر و جنین و تجربه بارداری سالم و موفق کمک خواهد کرد.
