مراقبت های دوران بارداری

در این مقاله، به بررسی راهکارهای مؤثر و ضروری برای مراقبت های دوران بارداری پرداخته می‌شود تا مسیر این تجربه منحصر به فرد و حساس، با آرامش و اطمینان بیشتری طی شود.

مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه اول

۱. مراجعه به پزشک یا ماما

اولین قدم، مراجعه به پزشک یا ماما برای تایید بارداری و برنامه‌ریزی برای دوران بارداری است. آزمایشات اولیه مانند سونوگرافی، تست خون، و بررسی‌های پزشکی انجام می‌شود تا سلامت مادر و جنین تایید شود.

Your doctor or midwife will listen for your baby’s heartbeat, but may not be able to hear it. Most often, the heartbeat cannot be heard or seen on ultrasound until at least 6 to 7 weeks.

پزشک یا مامای شما به دنبال شنیدن ضربان قلب نوزادتان خواهد بود، اما ممکن است نتواند آن را بشنود. اغلب، ضربان قلب تا حداقل تا هفته‌ی ۶-۷ نمی‌تواند شنیده یا در سونوگرافی دیده شود.

به تمام زنان، آزمایش‌های ژنتیکی پیشنهاد می‌شود تا نسبت به نقایص مادرزادی و مشکلات ژنتیکی مانند سندرم داون یا نقایص ستون فقرات و مغز، غربالگری شود.

۲. مصرف مکمل ها و تغذیه مناسب

• مصرف مکمل اسید فولیک به میزان ۴۰۰ تا ۸۰۰ میکروگرم در روز، توصیه می‌شود، معمولاً شروع قبل از بارداری و ادامه تا دست‌کم سه ماهه اول.
• مکمل آهن برای پیشگیری و درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن که در بارداری رایج است، توصیه می‌شود.
• مکمل کلسیم می‌تواند به تقویت استخوان‌های مادر و توسعه استخوان‌های جنین کمک کند. مقدار توصیه شده روزانه حدود ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم است، به ویژه برای زنانی که از رژیم غذایی خود کلسیم کافی دریافت نمی‌کنند.
• مکمل‌های امگا-۳ برای توسعه مغز و چشم‌های جنین مهم هستند.
• ویتامین‌ های گروه B نیز برای پیشگیری از کم‌خونی و حفظ سلامت عمومی مادر توصیه می‌شود.
• مصرف کافی پروتئین برای رشد بافت‌های جنین، افزایش حجم خون و تکامل پلاسنتا ضروری است.
• کربوهیدرات‌ها منبع اصلی انرژی برای مادر هستند. انتخاب منابع سرشار از فیبر مانند غلات کامل، برنج قهوه‌ای و میوه‌ها و سبزیجات تازه مفید است.
• غذاهای خام یا نیم‌پز مانند گوشت خام، تخم‌مرغ نپخته و سوشی باید اجتناب شوند. کاهش مصرف کافئین و دوری کامل از الکل ضروری است.

برای اطلاعات بیشتر: تغذیه مناسب در بارداری

۳. ورزش منظم

ورزش در دوران بارداری می‌تواند به بهبود گردش خون، کنترل وزن، کاهش استرس و آمادگی بدن برای زایمان کمک کند. با این حال، مهم است که ورزش‌های انجام شده امن و مناسب باشند. در اینجا به چند نوع ورزش مناسب برای دوران بارداری اشاره می‌کنیم:

• پیاده‌روی
• شنا و ورزش‌های آبی
• یوگای بارداری
• پیلاتس
• دوچرخه‌سواری ثابت

۴. کنترل وزن

کنترل وزن در سه ماهه اول بارداری می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا این دوره معمولاً با تغییرات هورمونی و نیازهای تغذیه‌ای متفاوتی همراه است. خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکرر می‌تواند به جلوگیری از سوزش معده و حالت تهوع کمک کند و همچنین از پرخوری جلوگیری می‌کند. وزن خود را به طور منظم چک کنید و با پزشک یا ماما در میان بگذارید تا مطمئن شوید که افزایش وزن شما در محدوده سالم است. به یاد داشته باشید که هر بارداری منحصر به فرد است و افزایش وزن می‌تواند بین افراد مختلف متفاوت باشد. مهم‌ترین نکته این است که تمرکز بر روی سلامتی و رفاه شما و جنینتان باشد.

برای اطلاعات بیشتر: افزایش وزن در دوران بارداری چقدر است؟

مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه دوم

در سه ماهه دوم بارداری، که از هفته ۱۳ تا ۲۸ ادامه دارد، بسیاری از زنان احساس بهتری دارند و نشانه‌های اولیه بارداری مانند حالت تهوع کاهش می‌یابد. این دوره به‌عنوان “دوره طلایی” بارداری شناخته می‌شود، زیرا انرژی معمولاً افزایش می‌یابد و عوارض اولیه کاهش می‌یابند. با این حال، مراقبت‌های دقیق و منظم همچنان ضروری است.

۱. مراجعه منظم به پزشک

ادامه مراجعه منظم به پزشک یا ماما برای بررسی رشد جنین، سلامت مادر و ردیابی وزن اهمیت دارد. در طول ملاقات‌های شما، پزشک یا مامای شما:

• وزن شما را می‌سنجد
• اندازه شکم شما را اندازه‌گیری می‌کند تا ببیند آیا نوزاد شما طبق انتظار رشد می‌کند.
• فشار خون شما را بررسی می‌کند.

گاهی اوقات نمونه ادرار شما را برای آزمایش قند یا پروتئین در ادرارتان می‌گیرد. اگر هر یک از این موارد در ادرار شما یافت شود، ممکن است به این معنا باشد که شما دیابت بارداری دارید یا فشار خون بالا به دلیل بارداری دارید.

. At the end of each visit, your doctor or midwife will tell you what changes to expect before your next visit.

. در پایان هر ملاقات، پزشک یا مامای شما به شما خواهد گفت که چه تغییراتی را پیش از ملاقات بعدی خود انتظار داشته باشید.

۲. آزمایش های ضروری

• آزمایش هموگلوبین: میزان گلبول‌ های قرمز خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. تعداد کم گلبول‌های قرمز می‌تواند به این معنا باشد که شما کم‌خونی دارید. این یک مشکل شایع در بارداری است، اگرچه به‌راحتی قابل رفع است.
• آزمایش تحمل گلوکز: علائم دیابتی را که می‌تواند در دوران بارداری شروع شود، بررسی می‌کند. در این آزمایش، پزشک یا مامای شما یک مایع شیرین به شما می‌دهد. یک ساعت بعد، از شما خون گرفته می‌شود تا سطح قند خون شما بررسی شود. اگر نتایج شما طبیعی نباشد، یک آزمایش تحمل گلوکز طولانی‌تر خواهید داشت.
• غربالگری آنتی‌ بادی: اگر مادر Rh-منفی باشد، انجام می‌شود. اگر شما Rh-منفی هستید، ممکن است در حدود هفته ۲۸ بارداری به تزریقی به نام RhoGAM نیاز داشته باشید.

برای اطلاعات بیشتر: تست های غربالگری دوران بارداری

۳. سونوگرافی ها

شما باید حدود ۲۰ هفته پس از شروع بارداری یک سونوگرافی انجام دهید یک پروب که از امواج صوتی استفاده می‌کند روی شکم شما قرار می‌گیرد. امواج صوتی به پزشک یا مامای شما اجازه می‌دهند تا نوزاد را ببینند.

این سونوگرافی معمولاً برای ارزیابی آناتومی نوزاد استفاده می‌شود. قلب، کلیه‌ها، اندام‌ها و ساختارهای دیگر مشاهده خواهند شد.

سونوگرافی می‌تواند در حدود نیمی از موارد ناهنجاری‌های جنینی یا نقایص مادرزادی را تشخیص دهد. همچنین برای تعیین جنسیت نوزاد استفاده می‌شود. پیش از این روش، در نظر بگیرید که آیا می‌خواهید این اطلاعات را بدانید یا خیر، و خواسته‌های خود را از قبل به پزشک یا مامای خود و ارائه‌دهنده سونوگرافی اطلاع دهید.

۴. آزمایش های ژنتیکی

به تمام زنان آزمایش های ژنتیکی برای غربالگری نقایص مادرزادی و مشکلات ژنتیکی مانند سندرم داون یا نقایص مغز و ستون فقرات پیشنهاد می‌شود.

زنانی که ممکن است در معرض خطر بالاتری برای این مشکلات باشند شامل:

• زنانی که در بارداری‌های قبلی خود جنینی با ناهنجاری‌های ژنتیکی داشته‌اند
• زنانی با سن ۳۵ سال یا بالاتر
• زنانی با سابقه خانوادگی قوی از نقایص مادرزادی ارثی

بیشتر آزمایش‌های ژنتیکی در سه ماهه اول پیشنهاد و مورد بحث قرار می‌گیرند. با این حال، برخی آزمایش‌ها می‌توانند در سه ماهه دوم انجام شوند یا بخشی در سه ماهه اول و دوم انجام می‌شوند. برای آزمایش غربالگری چهارگانه، خون از مادر گرفته شده و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. این آزمایش بین هفته‌های ۱۵ و ۲۲ بارداری انجام می‌شود. وقتی بین هفته‌های ۱۶ و ۱۸ انجام شود، بیشترین دقت را دارد. نتایج مشکل یا بیماری را تشخیص نمی‌دهند. در عوض، به پزشک یا ماما کمک می‌کنند تا تصمیم بگیرند آیا آزمایش‌های بیشتری نیاز است یا خیر.

برای اطلاعات بیشتر: انواع غربالگری ژنتیک در دوران بارداری

آمنیوسنتز آزمایشی است که بین هفته‌های ۱۴ و ۲۰ انجام می‌شود. پزشک یا مامای شما یک سوزن را از طریق شکم شما و به داخل کیسه آمنیوتیک (کیسه مایع اطراف نوزاد) وارد می‌کند. مقدار کمی از مایع کشیده شده و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. آزمایش DNA بدون سلول گاهی می‌تواند به جای آمنیوسنتز انجام شود. تنها نیاز آن خون گرفته شده از مادر است. آزمایش DNA بدون سلول همچنین به عنوان “غربالگری پره‌ناتال غیرتهاجمی” شناخته می‌شود.

مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه سوم

سه ماهه سوم بارداری از هفته ۲۸ تا زمان زایمان (هفته ۴۰) ادامه دارد. در این دوره، جنین به رشد و تکامل نهایی خود می‌رسد و بدن مادر نیز تغییرات قابل توجهی را تجربه می‌کند. مراقبت‌های مناسب در این دوره برای حفظ سلامت مادر و نوزاد بسیار حیاتی است.

۱. مراجعه منظم به پزشک یا ماما

• افزایش تعداد ملاقات‌ها: در این دوره، ممکن است هر دو هفته یک‌بار و در ماه آخر هر هفته نیاز به ویزیت داشته باشید.
• بررسی وضعیت جنین: شامل اندازه‌گیری ارتفاع رحم، گوش دادن به ضربان قلب جنین و ارزیابی موقعیت جنین (سر به پایین یا بریچ).
• کنترل فشار خون و آزمایش ادرار: برای پیشگیری و تشخیص زودهنگام پره‌اکلامپسی و دیابت بارداری.

۲. تغذیه مناسب

• مصرف کافی پروتئین، کلسیم و آهن: برای حمایت از رشد جنین و حفظ سلامت مادر.
• نوشیدن آب کافی: حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان در روز برای جلوگیری از کم‌آبی و یبوست.
• اجتناب از غذاهای پرنمک و پرچرب: برای کنترل فشار خون و جلوگیری از افزایش وزن بیش از حد.

برای اطلاعات بیشتر: زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین

۳. آمادگی برای زایمان

• شرکت در کلاس‌های آمادگی برای زایمان: یادگیری تکنیک‌های تنفس، روش‌های کاهش درد و اطلاعات مربوط به مراحل زایمان.
• تهیه برنامه زایمان: مشورت با پزشک یا ماما در مورد ترجیحات خود برای زایمان (طبیعی، سزارین، استفاده از داروهای مسکن و غیره).

۴. فعالیت بدنی مناسب

• ورزشه ای سبک: پیاده‌روی، یوگا و شنا برای حفظ تناسب اندام و کاهش استرس.
• تمرینات کف لگن (کگل): برای تقویت عضلات کف لگن و بهبود روند زایمان و بهبودی پس از آن.

۵. مراقبت از سلامت روان

• مدیریت استرس و اضطراب: از طریق مدیتیشن، تمرینات تنفسی و مشاوره در صورت نیاز.
• حمایت اجتماعی: ارتباط با خانواده، دوستان و گروه‌های حمایتی بارداری.

۶. توجه به علائم هشداردهنده

• تماس فوری با پزشک در صورت مشاهده: خونریزی، نشت مایع آمنیوتیک، کاهش حرکت جنین، درد شدید شکم، تب، سردرد شدید یا اختلالات بینایی.

برای اطلاعات بیشتر: واکسیناسیون در بارداری

۷. آزمایش ها و سونوگرافی های لازم

• آزمایش استرپتوکوک گروه B: بین هفته‌های ۳۵ تا ۳۷ برای تشخیص باکتری که می‌تواند در زمان زایمان به نوزاد منتقل شود.
• سونوگرافی نهایی: برای ارزیابی رشد جنین، موقعیت جفت و میزان مایع آمنیوتیک.

۸. مراقبت از بدن

• استفاده از لباس های راحت و کفش‌های مناسب: برای کاهش فشار بر روی کمر و پاها.
• مراقبت از پوست: استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده برای جلوگیری از خارش و ترک‌های پوستی.

۹. خواب و استراحت کافی

• خواب به پهلوی چپ: بهبود جریان خون به جنین و کاهش فشار بر روی اندام‌های داخلی.
• استفاده از بالش های حمایتی: برای راحتی بیشتر در هنگام خواب.

۱۰. آمادگی برای شیردهی

• آموزش و مشاوره: یادگیری تکنیک‌های شیردهی و حل مشکلات احتمالی.
• مراقبت از سینه‌ها: آماده‌سازی نوک سینه‌ها و استفاده از کرم‌های مناسب در صورت نیاز.

برای اطلاعات بیشتر: کلاس های آمادگی زایمان

۱۱. تهیه وسایل مورد نیاز نوزاد و بیمارستان

• بسته‌بندی کیف بیمارستان: شامل مدارک، لباس‌های مادر و نوزاد، لوازم بهداشتی و موارد ضروری دیگر.
• آماده‌سازی منزل: تهیه وسایل نوزاد مانند تخت، صندلی ماشین، پوشک و لباس‌ها.

۱۲. اجتناب از فعالیت ها و مواد مضر

• دوری از بلند کردن اجسام سنگین: برای جلوگیری از فشار بر کمر و شکم.
• اجتناب از مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر: حفظ سلامت جنین و جلوگیری از عوارض.

۱۳. واکسیناسیون

• واکسن آنفولانزا و سیاه‌ سرفه: بر اساس توصیه پزشک برای محافظت از مادر و نوزاد.

۱۴. مشاوره با پزشک در مورد زایمان

• بررسی گزینه‌ های زایمان: طبیعی، سزارین، زایمان در آب و غیره.
• آگاهی از علائم شروع زایمان: انقباضات منظم، نشت مایع آمنیوتیک، درد پشت و غیره.

زمان تماس با پزشک

جهت مشاهده‌ ی هر یک از موارد زیر فورا با پزشک خود تماس بگیرید:

• هرگونه علائم یا نشانه‌هایی دارید که غیر عادی هستند.
• در فکر مصرف هرگونه داروی جدید، ویتامین یا گیاهان دارویی هستید.
• خونریزی دارید.
• ترشحات واژینال با بوی نامطبوع افزایش یافته است.
• تب، لرز یا درد هنگام ادرار کردن دارید.
• سردرد دارید.
• تغییرات یا نقاط کور در بینایی خود دارید.
• کیسه آب شما پاره شده است.
• انقباضات منظم و دردناک شروع شده‌اند.
• کاهش حرکت نوزاد خود را متوجه شده‌اید.
• تورم و افزایش وزن قابل توجهی دارید.
• درد قفسه سینه یا دشواری در تنفس دارید.