بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
با پیشرفت ها و دست آوردهایی که علم نوین در زمینه پزشکی کسب کرده است، روش های کم خطرتر و بهتری جایگزین شیوه های درمانی شده اند. یکی از بهترین و کارآمدترین نمونه ها، جراحی لاپاراسکوپی است. این جراحی را به عنوان یک درمان کم تهاجمی می شناسند. اما برای اینکه بتوانید در طول جراحی و دوران نقاهت راحت تر باشید، باید برخی نکات را رعایت کنید. به همین جهت باید با مراقبت ها و اقدامات قبل و بعد از جراحی پالاراسکوپی آشنایی داشته باشید تا بتوانید زودتر به روتین زندگی عادی خود برگردید. به همین منظور در این مقاله با ما همراه باشید.
مراقبت های قبل از لاپاراسکوپی
حین اجرای تکنیک لاپاراسکوپی لوله ای در بدن فرو می رود. این روند اگر چه سازگارتر از نمونه های سنتی قبلی است، اما هنوز هم دوران نقاهت مربوط به خود را دارد. انجام برخی از اقدامات هستند که رعایت آنها پیش از انجام جراحی، به شما کمک می کند هم روند عمل بهتر پیش برود و هم نتیجه ای که حاصل می شود، شانس موفقیت بیشتری داشته باشد. همچنین دوران نقاهت کمتری هم خواهید داشت. به همین خاطر تصمیم داریم در این بخش از مطلب به این موارد اشاره کنیم.
- برخی آزمایش ها توسط پزشک پیش از جراحی لاپاراسکوپی توصیه می شوند که باید آن ها را انجام دهید. مبنی به شرایط بیمار، آزمایش هایی مانند خون، ادرار، سونوگرافی و سی تی اسکن (CT-scan) و یا ام آر آی (MRI) لازم هستند.
- اگر داروی خاصی را به صورت دوره ای و یا دائم مصرف می کنید، حتما لیست آنها را در ویزیت ها و جلسات پیش از جراحی به پزشک خود بگویید.
- اگر دارو های ضدفشار خون و یا تیروئیدی و اعصاب مصرف می کنید، تا روز عمل باید به خوردن آنها ادامه دهید.
- ۸ الی ۱۲ ساعت پیش از شروع جراحی لاپاراسکوپی، ناشتا باشید. این ناشتا بودن شامل همه مواد غذایی جامد و مایع می شود. اما اگر باید دارو بخورید، می توانید مقدار کمی آب بنوشید.
- همه زیورآلات، عینک و وسایل جانبی خود را تحویل دهید و ترجیحا دو ساعت بعد از استحمام و حذف موهای زائد به بیمارستان مراجعه نمایید.
- علاوه بر ناشتا بودن، ممکن است برای تخلیه روده لازم باشد قرص خاصی مصرف کنید که این موارد را به علاوه زمان جراحی لاپاراسکوپی به شما می گویند.
- دو ساعت قبل از جراحی حتما در کلینیک و یا بیمارستان حضور داشته باشید تا آماده شوید.
بیشتر مطالعه کنید: مراقبت های قبل و بعد هیستروسکوپی چیست؟
مراقبت های پس از لاپاراسکوپی
بعد از جراحی هم لازم است حتما از برخی اقدامات دوری کرده و بعضی کارها را انجام دهید. دوران نقاهت باید به دقت سپری شود و ترجیحا تمامی مراحل آن را با پزشک جراح خود چک کنید. در ادامه به مهم ترین نکاتی که باید درباره مراقبت های بعد از جراحی لاپاراسکوپی بدانید اشاره می کنیم.
بعد از جراحی با فاصله چند ساعت حتما مایعات بنوشید و وعده غذایی اولتان باید تا حد ممکن سبک باشد. از روز بعد هم می توانید یک رژیم غذایی معمولی داشته باشید.
۱- مراقبت از بخیه لاپاراسکوپی:
بخیه ها خود به خود جذب می شوند، با این حال باید آنها را خشک و تمیز نگه دارید. هیچ پماد و یا کرمی هم لازم نیست مصرف کنید و تنها باید محل شکاف را تمیز نگه دارید و اگر می خواهید زودتر جای آن از بین برود، از کرم های ترمیم کننده استفاده کنید.
۲- دوش گرفتن:
در انواع جراحی لاپاراسکوپی می توانید روز بعد از جراحی دوش بگیرید. با این حال گفته می شود بهتر است تا ۴۸ ساعت صبر کنید و بعد از این مدت می توانید دوش بگیرید و پانسمان ها را باز کنید.
بستری بعد از عمل
این موضوع هم بستگی به نوع و شدن سختی جراحی دارد. معمولا در صورتی که عمل در طول روز انجام شود و زیاد پیچیده نباشد، چند ساعت بعد از جراحی مرخص می شوید.
با این حال اگر جراحی لاپاراسکوپی طول بکشد، یک شب بستری خواهید شد. اگر عمل برای برداشتن بخشی از روده باشد، امکان اینکه چند روز بستری شوید زیاد خواهد بود.
مصرف دارو
ممکن است لازم باشد از داروهای آنتی بیوتیک و یا مسکن استفاده کنید که در این صورت پزشک معالج شما را در جریان می گذارد.
فعالیت بدنی پس از جراحی
زمانی که این جراحی را انجام می دهید، با وجود کم خطر بودن آن بهتر است از برخی فعالیت های سنگین تا دو هفته خودداری نمایید. ورزش کردن، حمل و بلند کردن وسایل سنگین و رانندگی از این دست فعالیت ها هستند. بعد از این مدت به راحتی با کمی تمرین می توانید به روتین خود برگردید.
می توانید با پیاده روی به بازگشت گردش خون و جلوگیری از لخته شدن خون جلوگری نمایید. قدرت بدنی و جنسیت هم در طول مدت بهبودی تاثیر دارند و هروقت متوجه شدید که توان بدنی تان بازگشته است، می توانید ورزش و فعالیت های دیگر خود را به تدریج شروع کنید.
بیشتر بدانید: عمل توبکتومی چگونه انجام می شود؟
فعالیت جنسی پس از جراحی
جراحی لاپاراسکوپی بسیار حساس است اما مراقبت های بعد از آن اهمیت ویژه ای دارند. باید تا مدت ۲ الی ۴ هفته صبر کنید تا بهبود پیدا کرده و بعد می توانید فعالیت های جنسی داشته باشید. چنانچه هیستروسکوپی انجام داده باشید، این مدت زمان به ۶ هفته افزایش پیدا می کند. باید اجازه بدهید بخش بالایی واژن کاملا خوب شود.
نحوه خوابیدن بعد از جراحی
بعد از اینکه این نوع جراحی را انجام می دهید، داشتن درد در محل برش، داشتن حالت تهوع، نفخ، سرفه و اثرات دیگر بیهوشی خوابیدن را سخت می کنند. اگر جراحی شما هیستروسکوپی لاپاراسکوپی باشد، بهترین حالت خواب حالت هایی هستند که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
۱- به پهلو بخوابید:
خوابیدن به پهلو معمولا می تواند کیفیت خواب را بالاتر ببرد. برای کمتر کردن درد، می توانید یک بالشت را جلوی بدنتان در بخش پایینی شکم بگذارید و یا بالشت را بین دو پایتان بگذارید تا لگنتان هم حرکت نکند.
۲- به پشت بخوابید:
یکی دیگر از بهترین حالت هایی که می تواند به شما کمک کند خوابی عمیق را تجربه نمایید، به پشت خوابیدن است. در این حالت می توانید یک بالشت را زیر زانو هایتان بگذارید تا فشار کمتری به کمرتان وارد می شود. سعی کنید یک بالشت استاندارد هم زیر گردنتان بگذارید تا فشاری به مهره های گردن وارد نشود.
به هیچ وجه روی شکم نخوابید زیرا ممکن است به برش ها و محل زخم فشار بیاید. بهتر است در طول روز هم زیاد ننشینید.
بیشتر بدانید: راه های درمان عفونت واژن کدامند؟
مدت زمان استراحت بعد از عمل
بعد از لاپاراسکوپی معمولا نهایتا بعد از یک الی دو روز مرخص می شوید ولی روند بهبودی در خانه باید به دقت ادامه پیدا کند. حداقل دو هفته باید دوران نقاهت را پشت سر بگذارید و نمی توانید به روتین عادی برگردید. می توانید ورزش هایی که پزشک معالج به شما داده است را انجام دهید.
برای شروع کردن کار می توانید با صلاح دید پزشک و با توجه به وضعیت بدنی خودتان، بعد از ۴ الی ۶ هفته اقدام نمایید. با این حال بهبودی کامل بین ۲ الی ۳ ماه زمان می برد.
بعد از عمل لاپاراسکوپی چه چیزهایی بخوریم؟
تا دو هفته مایعات مصرف کنید و بعد شروع کنید تا رژیم غذایی تان را به سمت یک روتین عادی ببرید. از مصرف غذاهای دیر هضم پرهیز کنید. برای آبمیوه هم ابتدا موارد رقیق تر و بعد آب میوه های غلیظ را امتحان کنید. در ادامه به خوراکی های مجاز اشاره می کنیم اما بهتر است همه این موارد را با پزشک معالج خود در میان بگذارید.
- آب
- چای سبز و یا چای کمرنگ برای دریافت کافئین تا دو فنجان در روز
- دمنوش نعنا برای به کار افتادن دستگاه گوارش و تسکین درد شکم و نفخ
- آب هندوانه رقیق
- آبمیوه های خانگی رقیق مانند سیب، هویج و کرفس
- دوغ بدون گاز و خانگی
- شیر کم چرب در صورتی که به لاکتوز حساسیت نداشته باشید
- شیر سویا
- آب گوشت یا آب مرغ با نمک بسیار کم مشکلی ندارد
- سوپ های سبک
- غذا و جویدنی ها
بر اساس یافته های جدید، جویدن آدامس هر دو ساعت بعد از جراحی لاپاراسکوپی می تواند یبوست را کم کند و بهبودی را افزایش دهد. البته باید تنها به مدت ۱۵ دقیقه و با دهان بسته آن را بجوید تا بلع هوا اتفاق نیافتد.
بعد از دو هفته می توانید آرام آرام با خوردن غذاهایی که فیبر دارند مانند انواع میوه ها و سبزیجات شروع کنید و بعد به رژیم عادی خود برگردید.
ورم و نفخ شکم بعد از عمل لاپاراسکوپی
حین جراحی لاپاراسکوپی گاز کربن دی اکسید را وارد شکم می کنند در نتیجه بعد از جراحی یبوست، نفخ و یا گاز را تجربه کنید. از طرفی به دلیل اتساع روده در برخی موارد، ورم و اتساع شکمی هم ممکن است پیش بیایند.
این دردها کاملا طبیعی هستند و برای آرام شدن می توانید از مسکنی که دکتر تجویز می کند استفاده نمایید. همچنین پیاده روی آهسته، ماساژ شکم، گذاشتن حوله داغ یا کیسه آب گرم، نوشیدنی های گرم، جویدن آدامس و مصرف مسکن ها می توانند در بهبود سریع تر موثر واقع شوند.
دلیل درد شکم بعد از عمل لاپاراسکوپی رحم
داشتن درد در بخش شکم به خاطر وجود حفره ایجاد شده و یا کبودی های اطراف آن باشند. این دردها تا حد زیادی با تغییر وضعیت بدن و مصرف قرص های تجویز شده قابل کنترل هستند.
گاهی هم تغییراتی که در رژیم غذایی ایجاد شده اند و حالت تهوع باعث دل درد شوند. بهتر است از مصرف نوشیدنی های گازدار بپرهیزید و همچنان یک رژیم غذایی سبک داشته باشید تا بهبودی کامل حاصل شود.
عوارض زودگذر لاپاراسکوپی رحم
بعد از هر جراحی، برخی عوارض به وجود می آیند که پاسخ طبیعی بدن به تغییرات ایجاد شده می باشند. این علائم کاملا طبیعی هستند و بعد از مدتی کاملا از بین می روند. با این حال اگر با این موارد آشنایی داشته باشید، می توانید با آمادگی بیشتری برای آنها آماده شوید. به همین دلیل در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
- بدن درد: احتمالا در بخش برش احساس درد داشته باشید و به دلیل استفاده از گاز کربن دی اکسید، احتمال درد در قفسه سینه و شانه ها هم وجود دارد که بعد از مدتی کاملا از بین می روند. برای کاهش درد میتوانید از مسکن هایی مثل پاراستامول و وایبوپروفن مصرف کنید. استفاده زیاد از آنها باعث یبوست می شود و بهتر است حتما زیر نظر پزشک این کار را انجام دهید. برای کاهش درد شکمی هم می توانید از کیسه آب گرم استفاده نمایید.
- درد گلو: در این جراحی اغلب مواقع از لوله راه هوایی استفاده می کنند که از طریق نای وارد می شود پس گلودرد محتمل است. برای بهبود آن از چای گرم و دمنوش استفاده کنید.
- سوزش زخم: محل برش می تواند دچار سوزش و یا سوزن سوزن شود و این به دلیل بریدن اعصاب حین جراحی است. با گذشت زمان پوست ترمیم می شود و این سوزش هم قطع خواهد شد.
- خون ریزی: خون ریزی واژینال بین ۷ الی ۱۰ روز پس از جراحی کاملا طبیعی می باشد و ممکن است حتی تا چند هفته هم طول بکشد. اگر بیشتر شد و ترشحات بد بو زیاد شدند، حتما به پزشک مراجعه نمایید.
- رنگ غیر عادی ادرار: اگر ادرار شما تغییر رنگ داد و به رنگ سبز در آمد، در چند ساعت اولیه کاملا طبیعی است و دلیل آن استفاده از محلول حاجب در مدت جراحی می باشد.
ضرورت مراجعه به پزشک پس از لاپاراسکوپی رحم
علائمی که تا اینجا به آنها اشاره شد طبیعی هستند و نیازی به مراجعه پزشک ندارند. با این حال برخی موارد هستند که باید در صورت مشاهده آنها و عدم بهبودی در مدت ۲ الی ۳ هفته پس از جراحی پالاراسکوپی، باید حتما آن را به متخصص خود گزارش دهید.
- قرمزی و درد و تورم در اطراف برش جراحی
- درد زیاد در بخش شکم که با مصرف مسکن هم قطع نمی شود
- اشتها نداشتن
- یبوست شدید و ادامه دار
- تب بالا و افزایش حرارت بدن
- خون ریزی و خروج مایع از بخش برش جراحی
- ترشحات شدید و طولانی مدت واژن
جمع بندی
جراحی لاپاراسکوپی یکی از مهم ترین و به روز ترین تکنیک هایی است که برای درمان بیماری های مختلف انجام می شود. این بیماری ها عموما مربوط به خانم ها می شوند و می توانند دوران نقاهت را تا حد زیادی کاهش دهند. این جراحی غیر تهاجمی است و می تواند نتایج دقیق و خوبی را ارائه کند. برای بهبود کامل و به موقع، لازم است برخی نکات را قبل و بعد از جراحی لاپاراسکوپی رعایت کنید که در مقاله به صورت کامل به آنها اشاره کرده ایم.
