آهن به عنوان یکی از مهم ترین مواد معدنی جهت حمل اکسیژن به سراسر بدن مورد نیاز است. در دوران بارداری، نیاز بدن به آهن بیشتر می شود. به همین دلیل، کمبود آهن در دوران بارداری بسیار شایع است و می تواند برای مادر و جنینشان دردسر ساز باشد لذا ضروری است مادران باید با مصرف مواد دارای آهن یا قرص آهن در دوران بارداری خود مانع از ایجاد کمبود آن در بدن شوند.
در این مقاله، به بررسی مقدار نیاز بدن به آهن در دوران بارداری، علت های کمبود آهن در دوران بارداری، زمان مصرف قرص آهن و عوارض مصرف آن پرداخته خواهد شد. همچنین بهترین نوع قرص آهن برای مصرف در دوران بارداری نیز معرفی خواهد شد. با مطالعه این مقاله، شما به عنوان یک زن باردار، می توانید نیاز بدن خود به آهن را بهتر درک کنید و با انتخاب درست قرص آهن، به سلامتی خود و جنینتان کمک کنید.
منظور از کمبود آهن در دوران بارداری چیست؟
در دوران بارداری، بدن مادر در وضعیتی خاص قرار می گیرد که نیاز به مراقبت های ویژه دارد. یکی از نیازهای اساسی بدن مادر در این دوران، مصرف آهن بیشتر است. آهن، به عنوان یکی از اجزای اساسی هموگلوبین، پروتئینی است که در سلول های قرمز خون وجود دارد و نقش انتقال اکسیژن از ریه به بقیه اندام ها را بر عهده دارد. برای بسیاری از مادران، کمبود آهن و کم خونی در دوران بارداری اتفاق می افتد.
در دوران بارداری، کمبود آهن از مشکلاتی است که ممکن است رخ دهد. این موضوع به این دلیل است که در این دوره، بدن زن برای رشد و تکامل جنین، نیاز به مقدار بیشتری آهن دارد.
با این حال، بسیاری از زنان قبل از بارداری، در این مورد نگران نیستند و فکر می کنند که ذخیره آهن در بدنشان کافی است. اما در واقع، ذخیره آهن در بدن بسیاری از زنان، برای سپری کردن دوران بارداری کافی نیست، به خصوص در ماه های دوم و سوم و یا ماه هفتم به بعد.
قرص آهن در بارداری برای چیست؟
در دوران بارداری، یکی از مشکلات شایع کمبود آهن و کم خونی در مادر باردار است. این مشکل به دلیل حساسیت بالای دوران بارداری و تاثیر آن بر سلامت جنین و مادر، بسیار مهم است. کمبود آهن و کم خونی در مادر باردار می تواند باعث مشکلاتی مانند تولد نوزاد زودرس، زایمان سخت و کمبود خون شدید بعد از زایمان شود. در بعضی موارد، این مشکلات می تواند منجر به مرگ نوزاد نیز شود.
برای مقابله با کمبود آهن در دوران بارداری، مصرف قرص آهن یکی از راه های مهم و قطعی است. البته قبل از شروع هرگونه قرص آهن، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و میزان فقر آهن بررسی شود.
در طی دوران بارداری، بدن زنان باید مقدار زیادی خون تولید کند تا برای نیازهای جنین نیز کافی باشد. بر این اساس، تقریبا نیمی از میزان آهن ورودی به بدن زنان حامله به جنین اختصاص می یابد، در حالی که نیمه ی باقی مانده برای افزایش میزان خون در بدن مادر مصرف می شود تا او را برای فرآیند زایمان آماده کند.
بنابراین، در دوران بارداری زنان نیاز به میزان زیادی آهن دارند که تقریبا مشابه نیاز دو نفر است.
آیا همه خانم های باردار نیاز به مصرف آهن دارند؟
درباره مصرف قرص آهن در دوران بارداری، یکی از سوالاتی که مطرح می شود این است که آیا همه خانم های باردار نیاز به مصرف آهن دارند؟ در واقع، این ادعا که بدن در دوران بارداری به آهن بیشتری نیاز دارد، به طور کلی درست است.
اما باید به این نکته توجه داشت که فردی که که دچار کم خونی نیستند تا ماه چهارم بارداری نیازی به مکمل آهن ندارند. اما بهتر است از ماه چهارم بارداری مصرف قرص آهن را آغاز کنند تا پس از زایمان از مشکل کمبود آهن در امان باشند.
در صورتی که در یکی از این موارد باشید، در اسرع وقت باید از قرص آهن و مکمل های آن استفاده نمائید:
- فاصله کمی بین دو حاملگی
- بارداری دو قلو یا بیشتر
- عدم رعایت رژیم غذایی و مصرف منابع غنی از آهن
- دوران قاعدگی های سخت
- تهوع صبحگاهی شدید
- سابقه کم خونی قبل از بارداری
این افراد بیشتر مستعد کم خونی و بعد از زایمان کم خونی شدید هستند، بنابراین استفاده از قرص آهن تحت نظارت پزشک برایشان الزامی است.
قرص آهن چه زمانی باید مصرف شود؟
به دلیل نیازهای رشدی نوزاد و افزایش میزان خون در بدن، مصرف قرص آهن در دوران بارداری بسیار مهم است. با این حال، زمان مناسب برای مصرف قرص آهن برای هر فرد متفاوت است. بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت، تمام خانم های باردار باید از پایان ماه چهارم بارداری تا ۳ ماه پس از زایمان، هر روز یک قرص آهن مصرف کنند.
اگر قصد دارید باردار شوید و همزمان کمبود آهن دارید، بهتر است از زمانی که تصمیم به بارداری می گیرید تا ۳ ماه ابتدایی بارداری، از قرص آهن استفاده کنید. اگر مصرف قرص آهن در طول بارداری موجب تهوع شدید شود، می توانید آن را همراه با غذا مصرف کنید تا عوارض جانبی کاهش پیدا کند.
عوارض مصرف بیش از حد آهن چیست؟
مصرف بیش از حد آهن نیز می تواند عوارض جانبی برای زنان باردار به دنبال داشته باشد. برخی از عوارض ممکن است شامل حالت تهوع و استفراغ، یبوست و اسهال باشد.
اگرچه در ابتدا ممکن است مصرف آهن عوارضی مانند اختلالات روده ای را به همراه داشته باشد، اما این عوارض به طور معمول در عرض چند روز پس از عادت بدن به آهنی که دریافت می کند، بهبود می یابند.
در صورت ادامه داشتن عوارضی مانند یبوست، با افزودن فیبر به رژیم غذایی، مصرف نرم کننده های مدفوع و نوشیدن زیاد آب و مایعات، می توانید با این مشکلات مقابله کنید.
استفاده از قرص آهن با معده خالی می تواند باعث وارد شدن آسیب به پوشش معده شود و خطر بروز مشکلات گوارشی را بالا ببرد. بهتر است این قرص را همراه با غذا مصرف کنید تا از این خطرات جلوگیری کنید.
بهترین نوع قرص آهن در زمان بارداری چیست؟
انتخاب بهترین نوع قرص آهن از بین گستره ای از محصولات موجود در بازار، می تواند برای زنان باردار چالش برانگیز باشد.
در این مورد، بهترین قرص آهن برای مصرف در دوران بارداری، قرصی است که شامل نوعی از آهن است که به راحتی از طریق روده جذب می شود. همچنین، این قرص آهن باید حاوی ویتامین C و ویتامین B12 باشد که باعث افزایش قدرت جذب آهن در بدن خواهند شد.
سخن پایانی
بهتر است قبل از هرگونه تصمیم گیری درباره مصرف قرص آهن، با پزشک خود مشورت کنید و توصیه های او را به دقت دنبال کنید. همچنین، در صورت بروز هرگونه عارضه یا نگرانی، به پزشک خود اطلاع دهید.
