بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
تب سنج دیجیتالی ابزاری است که به وسیله ی سنسورهای حساس به حرارت، میزان دمای بدن (تب) را اندازه گیری می کند. این سنسورها نقش ترموستات در سایر وسایل حرارتی را نیز دارند. با استفاده از تب سنج های دیجیتالی، می توانید به راحتی و بدون نیاز به دانش خاصی، تب را اندازه گیری کنید.
انواع تب سنج دیجیتالی
تب سنج های دیجیتالی به سه نوع تقسیم بندی می شوند.
نوع اول تب سنج دیجیتالی لیزری: از پرتو لیزر برای اندازه گیری دما استفاده می کند. این نوع تب سنج دیجیتالی بسیار دقیق است، اما در محیط های پر نور کارایی محدودی دارد.
نوع دوم تب سنج دیجیتالی تماسی: شامل یک سنسور دمایی است که به یک پروب تماسی متصل است. برای اندازه گیری دمای بدن، باید پروب را روی پوست قرار دهید. تب سنج دیجیتالی تماسی دقیق تر از تبسنج دیجیتالی لیزری است و در محیط های پر نور هم کارایی قابل قبولی دارد. با این حال، در مواردی که قرار گرفتن پروب تماسی روی بدن بیمار ممکن است خطرناک باشد، استفاده از این نوع تب سنج توصیه نمی شود.
نوع سوم تب سنج دیجیتالی غیرتماسی: از پرتو فروسرخ یا مادون قرمز برای اندازه گیری دما استفاده می کند و بدون نیاز به تماس با بدن، دما را در مناطق مختلف بدن اندازه گیری می کند. این نوع تب سنج دیجیتالی در مواقعی که قرار گرفتن پروب تماسی روی بدن بیمار باعث حساسیت می شود، بسیار کارآمد است. با این حال، دقت آن کمتر از دو نوع قبلی است.
نحوه استفاده از تب سنج های دیجیتالی
۱- تب سنج دیجیتالی نوزاد
استفاده از تب سنج دیجیتال دهانی در این گروه سنی خطرناک است، اما برای کودکان بالای ۴ سال، این روش یکی از روش های معمول و پرکابرد است. در این روش، بطور کامل از کودک خواسته می شود تب سنج را زیر زبان نگه دارد و دهانش را به طور کامل ببند.
همچنین، تب سنج زیر بغلی نیز روش مناسبی برای اندازه گیری دمای بدن کودکان است. در این روش، ممکن است برای کودکان کوچک تر سخت باشد که دست هایشان را بسته نگه دارند تا تب سنج در مکان مناسب به صورت ثابت قرار گیرد. اگر کودک فعالیت بدنی داشته است، بهتر است حداقل ۱۵ دقیقه صبر کنید تا دمای بدنش به حد معمول برسد و سپس از تب سنج زیربغلی استفاده کنید. باید به خاطر داشت که تب سنج زیربغلی دقت کمتری نسبت به تب سنج های دیگر دارد.
توصیه می شود، اگر نوزاد کمتر از ۶ ماه دارای تب است، حتما به پزشک مراجعه کنید.
۲- تب سنج دیجیتالی بزرگسالان
دمای بدن بزرگسالان را می توانید با استفاده از روش های مختلف، از جمله اندازه گیری دما از طریق دهان، گوش یا زیر بغل، اندازه گیری کنید. روش اندازه گیری از طریق زیر بغل دقت کمتری دارد و معمولا فقط در حالت هایی استفاده می شود که فرد هوشیاری کافی ندارد.
هنگام استفاده از تب سنج های دیجیتالی برای بزرگسالان، باید در نظر داشته باشید که دمای بدن ممکن است در لحظات مختلف تغییر کند. این تغییرات نشان دهنده یک مکانیسم دفاعی در برابر عفونت های بدن هستند.
۳- تب سنج دیجیتالی زیر بغل
طرز استفاده از تب سنج دیجیتالی زیر بغل:
- نوک دماسنج را در زیر بغل قرار دهید.
- بازوی بیمار را روی بدنش قرار دهید و محکم به آن چسبانید.
- دماسنج را در جای خود به صورت ثابت حدود ۱ دقیقه نگه دارید تا صدای بوق دستگاه را بشنوید یا چراغ دستگاه چشمک بزند.
- سپس دماسنج را بیرون بکشید و دما را بخوانید.
۴- تب سنج دیجیتالی پیشانی
مراحل و نحوه استفاده از تب سنج دیجیتالی پیشانی:
- دستورالعمل های سازنده را مطالعه کنید.
- توجه کنید که عوامل محیطی از جمله نور مستقیم خورشید و دمای کمتر از ۶۰ درجه فارنهایت یا بیشتر از ۱۰۴ درجه فارنهایت می توانند خواندن دما را تغییر دهند.
- تب سنج را برای مدت ۱۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از اندازه گیری در محیط قرار دهید تا تنظیم شود.
- مطمئن شوید که ناحیه اندازه گیری پیشانی تمیز و خشک است.
نحوه استفاده از تب سنج دیجیتال بر روی پیشانی به شرح زیر است:
- تب سنج را با فاصله از پیشانی بیمار نگه دارید.
- تب سنج را مقابل پیشانی قرار دهید و به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه صبر کنید تا صدای بوق را بشنوید.
- سپس دماسنج را بردارید و دما را بخوانید.
۵- تب سنج دیجیتالی گوش (تمپانیک)
استفاده از تب سنج های دیجیتال گوش به صورت زیر انجام می شود:
- قبل از هر استفاده، دستگاه را همیشه تمیز کنید.
- با آرامش، گوش را به سمت بالا و به عقب بکشید تا مجرای گوش صاف شود و مسیری مستقیم تا پرده گوش ایجاد شود.
- دماسنج را به آرامی وارد مجرای گوش کنید تا کاملا درون آن قرار بگیرد و گوش را ببندید.
- دکمه را فشار داده و برای یک ثانیه نگه دارید.
- سپس دماسنج را بیرون بکشید و دمای اندازه گیری شده را بخوانید.
۶- تب سنج دیجیتالی دهانی
با استفاده از دستورالعمل زیر می توانید از تب سنج دیجیتال دهانی استفاده کنید:
- دست های خود را بشویید و ضدعفونی کنید.
- نوک تب سنج را با آب و صابون تمیز کنید و بشویید.
- پس از روشن کردن تب سنج، با احتیاط، نوک آن را زیر زبان بیمار قرار دهید.
- از بیمار بخواهید دهانش را به طور کامل ببندد.
- با دهان بسته، تب سنج را برای حدود یک دقیقه در جای خود قرار دهید.
- منتظر بوق یا چشمک زدن تب سنج بمانید.
- تب سنج را بردارید و دمای بدن را بخوانید.
۷- تب سنج دیجیتالی مقعدی (رکتال)
استفاده از تب سنج دیجیتال مقعدی به روش زیر است:
- نوک نقره ای تب سنج را با استفاده از ژل یا روان کننده ای مانند وازلین پوشانید.
- بیمار را با زانوهای خم شده به پشت قرار دهید.
- تب سنج را به آرامی حدودا ۲.۵ سانتی متر در مقعد قرار دهید.
- آن را حدود ۱ دقیقه در جای خود نگه دارید تا صدای هشدار را بشنوید.
- تب سنج را بیرون بکشید و دمای ثبت شده را بخوانید.
- بعد از استفاده از تب سنج، مطمئن شوید که آن را با برچسبی به عنوان تب سنج مقدی مشخص کنید تا بدانید برای استفاده از طریق دهان مناسب نیست.
لازم به ذکر است که برای دستیابی به نتایج صحیح، همواره به دستورالعمل های سازنده و راهنمایی های ارائه شده توسط سازنده تب سنج پیروی کنید.
بیشتر مطالعه کنید: دستگاه بخور چیست؟
در انتخاب تب سنج دیجیتال مناسب، به چه نکاتی باید توجه شود؟
استفاده آسان و سرعت در اندازه گیری و پاسخ دهی، از معیارهای انتخاب تب سنج هستند. تب سنج های دیجیتال تماسی معمولا در بازه ۱۰ تا ۹۰ ثانیه و تب سنج های دیجیتال غیرتماسی در کمتر از ۵ ثانیه قادر به اندازه گیری دما هستند.
به دقت و حساسیت تب سنج نیز توجه داشته باشید. مدل های لیزری و تماسی به خاطر دقت بالایشان، معروف هستند.
در انتخاب تب سنج دیجیتال، بهتر است مدلی را انتخاب کنید که دارای صفحه نمایشگری باشد که اعداد را به صورت واضح نمایش دهد و با نور پس زمینه، در شب و روز قابل استفاده باشد.
تب سنج های دیجیتال معمولا هشداری برای اطلاع از وجود تب دارند. برخی از مدل ها از نمودار رنگی در صفحه نمایشگر برای نمایش وضعیت دمای بدن استفاده می کنند. معمولا رنگ سبز به معنای سلامت و دمای طبیعی، رنگ زرد یا نارنجی به معنای اخطار و نیاز به کنترل و رنگ قرمز به معنای وجود خطر است.
محدوده اندازه گیری دما توسط تب سنج باید در بازه ۲۲ تا ۴۴ درجه سانتی گراد باشد.
در تب سنج های دیجیتال غیرتماسی، نسبت فاصله به نقطه به صورت D:S نوشته می شود. مثلا، اگر بر روی تب سنج نوشته شده باشد ۱:۱۱، یعنی تب سنج می تواند از فاصله ۱۱ متری، میزان دمای محدوده دایره ای با قطر یک متری اطراف فرد را اندازه گیری کند.
باید به سیستم خاموشی خودکار هنگام عدم استفاده، ابعاد و وزن تب سنج برای حمل آسان آن در هر زمان و مکان، وجود حافظه داخلی جهت ذخیره دماهای اندازه گیری شده و شرکت سازنده تب سنج برای اطمینان از کیفیت و وجود خدمات پس از فروش آن از موارد مهمی هستند که در هنگام انتخاب باید به آنها توجه شود.
در هنگام استفاده از تب سنج دیجیتال، به چه نکاتی باید توجه شود؟
برخی نکات مهم که باید هنگام استفاده از تب سنج رعایت کنید، عبارتند از:
- قبل از هر کاری، دستورالعمل استفاده از تب سنج دیجیتال را با دقت در دفترچه راهنمای آن مطالعه کنید.
- از اندازه گیری های مکرر خودداری کنید، زیرا می تواند به خطا در اندازه گیری منجر شود.
- بعد از استفاده از تب سنج، آن را در جعبه یا کاور دستگاه قرار دهید.
- قبل و بعد از استفاده مخصوصا در روش دهانی و مقعدی، تب سنج را ضدعفونی کنید.
- از تب سنج در یک محیط با دمای متعادل و مناسب استفاده کنید و اطمینان حاصل کنید فرد در نزدیکی منابع گرمایش یا سرمایش نباشد.
- قبل از اندازه گیری دما، از مصرف نوشیدنی ها و غذاهای گرم یا سرد و همچنین از مصرف سیگار خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث خطا در اندازه گیری دمای بدن شود.
- اگر فرد در ناحیه مقعد جراحی شده باشد یا اسهال داشته باشد، از تب سنج مقعد استفاده نکنید.
- به علت حساسیت تب سنج دیجیتالی به میدان های مغناطیسی، آن را نزدیک به مواد مغناطیسی مانند آهن ربا قرار ندهید زیرا ممکن است عملکرد آن تحت تاثیر قرار بگیرد.
میزان خطای تب سنج های دیجیتال چقدر است؟
میزان خطا در تب سنج های مختلف متفاوت است و عوامل مختلفی بر دقت این دستگاه ها تاثیر می گذارند. یکی از این عوامل، وجود گرد و غبار است که می تواند حساسیت دستگاه را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، حفظ تمیزی تب سنج بسیار اهمیت دارد. در کل، دقت تب سنج های دیجیتال نسبت به انواع دیگر دماسنج ها کمتر است، اما با کنترل عوامل محیطی و رعایت نکات مختلف، می توانید میزان خطا را کاهش دهید.
تب سنج های تماسی و غیرتماسی دارای دقت مناسبی هستند. در صورت استفاده از تب سنج غیرتماسی، بهتر است برای تایید درستی نتایج، دو بار اندازه گیری را انجام دهید.
در شرایط استفاده از تب سنج تماسی، مطمئن شوید که ناحیه اندازه گیری تمیز است. به عنوان مثال، وجود جرم گوش در تب سنج تماسی گوشی یا مواد آرایشی در پیشانی می تواند باعث خطا در اندازه گیری شود.
بنابراین، با رعایت این نکات و مراقبت مناسب، می توانید میزان خطا در تب سنج دیجیتالی را کاهش دهید.
بهترین نوع تب سنج دیجیتالی
انتخاب بهترین تب سنج دیجیتالی بستگی به نیاز شما دارد. در زیر به برخی از بهترین تب سنج های دیجیتالی خانگی و مراکز درمانی معرفی شده است:
- تب سنج دیجیتالی تماسی مدل Prove از شرکت iHealth، بهترین تب سنج دیجیتالی خانگی است. این تب سنج دارای صفحه نمایش LED بزرگی است که دمای بدن را با رنگ های مختلف نمایش می دهد.
- تب سنج دیجیتالی غیرتماسی مدل iHealth PT3 یکی از بهترین تب سنج های دیجیتالی برای استفاده در مراکز درمانی است. این تب سنج از تکنولوژی لیزری استفاده می کند.
- تب سنج دیجیتالی بی سیم مدل Vicks Smart Temp از شرکت Vicks، یکی دیگر از بهترین تب سنج های دیجیتالی برای استفاده در خانه است. این تب سنج با استفاده از بلوتوث، به گوشی هوشمند شما متصل می شود و دمای بدن را اندازه گیری می کند.
- بهترین تب سنج برای نوزادان، تب سنج کودک مدل it-100 و تب سنج دیجیتالی امپریال است. این مدل تب سنج ها نیازی به تماس مستقیم با بدن نوزاد ندارند و شما می توانید به راحتی دمای سطح بدن کودکتان را بدون تماس اندازه گیری کنید.
بیشتر بخوانید: جعبه کمک های اولیه شامل چه تجهیزاتی است؟
نکات مربوط به نگه داری و تعمیر تب سنج های دیجیتال
نکات مربوط به نگه داری و تعمیر تب سنج های دیجیتال شامل موارد زیر است:
- محیط مناسب: برای حفظ دقت دماسنج، از تب سنج در محیطی استفاده کنید که خالی از گرد و خاک باشد.
- جلوگیری از آسیب ها: خیس شدن، ضربه دیدن و هرگونه آسیب به سنسورها و لنز، می تواند عملکرد دستگاه را دچار خطا کند. بنابراین، آنها را در برابر این آسیب ها محافظت کنید.
- تمیز کاری: برای تمیز کردن سنسورها، از پارچه بدون پرز و مرطوبی که با الکل ۷۰ درصد ایزوپروپیل مرطوب شده استفاده کنید. اما به داخل دستگاه و قطعات داخلی آن الکل نریزید.
- مشکلات و تعمیرات: اگر دستگاه مشکل دارد، ممکن است پروب ها و لنز کثیف شده باشند. اگر تمیز کردن مشکل را حل نکرد، احتمالا مشکل ناشی از ضربه یا خرابی تنظیمات و برد دستگاه است.
- کالیبراسیون: برای بهبود عملکرد و کیفیت دستگاه، تب سنج ها باید به صورت منظم و درست کالیبره شوند. بهتر است سالی یک بار کالیبراسیون در آزمایشگاه های معتبر انجام شود. کالیبراسیون تب سنج های غیرتماسی با استفاده از کالیبراتورها و مولدهای دما صورت می گیرد. در این فرآیند، دقت و تکرار پذیری دستگاه سنجش می شود و در صورت وجود خطا، تنظیم دما اصلاح میشود.
با رعایت این نکات، می توانید تب سنج دیجیتال را به درستی نگهداری کرده و در صورت لزوم تعمیرات مناسب را انجام دهید.
