همه ما می دانیم زمانی که احساس نیاز به دفع ادرار داریم باید به توالت برویم اما همیشه چنین چیزی در دسترس نیست. در بیشتر موارد مدت کوتاهی نگه داشتن ادرار مشکلی ایجاد نمی کند. اما اگر مدت طولانی ادرارتان را نگه دارید و یا دائما احساس نیاز به توالت را پشت گوش بیندازید، امکان بروز مشکلاتی مانند عفونت دستگاه ادراری وجود دارد.
چقدر می توانیم ادرار را نگه داریم؟
حالت های مختلف | مقدار گنجایش مثانه |
مثانه بزرگسال | ۵۰۰ میلی لیتر |
مثنه کوچک یا کم گنجایش | ۲۰۰ میلی لیتر |
احساس نیاز متوسط به ادرار | ۳۰۰ الی ۵۰۰ میلی لیتر |
کودک زیر دو سال | ۱۱۸ میلی لیتر |
کودک ۸ ساله | ۳۰۰ میلی لیتر |
برای پی بردن به گنجایش مثانه کودکان بزرگتر از دو سال، سن آنها را تقسیم بر ۲ کنید و سپس عدد ۶ را به آن اضافه کنید تا حجم مثانه را به اونس به دست بیاورید. مثلا یک کودک ۸ ساله، معمولا حدود ۱۰ اونس یعنی نزدیک به ۳۰۰ میلی لیتر گنجایش ادرار دارد.
این که مثانه با چه سرعتی پر می شود بستگی به عوامل متعدد از جمله دمای هوا و شرایط بدن شما دارد. در بیشتر موارد بین سه تا چهار ساعت فواصل بین توالت رفتن افراد است. بدیهی است که اگر مقدار زیادی مایعات نوشیده اید بیشتر و سریع تر به توالت نیاز پیدا می کنید.
هنگام احساس نیاز به ادرار کردن در بدن چه اتفاقی می افتد؟
وقتی احساس نیاز به توالت رفتن می کنید، به این سادگی نیست که مثانه با مایع پر شده است بلکه در واقع فرآیند پیچیده تری که در آن اندام ها، عصب ها و عضلات زیادی درگیر هستند روی می دهد تا بدنتان به شما بگوید باید مثانه را تخلیه کنید.
هنگامی که مثانه تا حدود نصف پر شده است، عصب های آن فعال می شوند و پیغامی به مغز می فرستند که به شما بگوید باید ادرار را دفع کنید. سپس مغز این سیگنال را به مثانه می فرستد که ادرار را نگه دارد تا زمانی که امکان دفع فراهم شود. نگه داشتن ادرار به وسیله ماهیچه هایی که تحت کنترل آگاهانه و اختیاری ما قرار دارند صورت می گیرد یعنی عملا با سیگنال دفع ادرار مقابله می کنیم.
این سیگنال دفع ادرار بسته به سن، مقدار مایعی که در مثانه وجود دارد و زمان روز متفاوت است. مثلا شب ها سیگنال دهی کاهش می یابد و به این ترتیب می توانید چند ساعت پیوسته در شب کامل استراحت کنید.
اگر این سیگنال ها زیاد باشند ممکن است علت آن مشکل پزشکی باشد. برخی افراد مثانه پرکار یا بیش فعال دارند یا مثانه شان تحت تاثیر استرس تحریک می شود.
در برخی زنان، نیاز به دفع ادرار پس از زایمان افزایش می یابد. علت افزایش دفعات ادرار در این افراد، تغییراتی است که پس از زایمان رخ می دهد از جمله ضعیف شدن عضلات و تحریک عصب.
چرا من زیاد به دستشویی می روم؟
پیش از هر چیز باید مشخص کنید زیاد ادرار کردنتان تغییری است که اخیرا اتفاق افتاده یا از زمانی که یادتان می آید چنین بوده است. اگر الگوی ادرارتان تغییر کرده است ممکن است دلایل آن به صورت زیر باشد:
- بارداری
- برخی دارو ها
- مصرف زیاد الکل یا کافئین
- عفونت دستگاه ادراری
- مثانه پرکار
- دیابت
- مشکلات پروستات
- مشکلات فیزیکی مثانه یا لگن مانند تومور لگن یا مثانه
- مشکلاتی که بر مغز و دستگاه عصبی تاثیر می گذارند
- بزرگی فیبروم رحم
- تنگی پیشابراه
- پرتو درمانی در ناحیه لگن یا برخی درمان های دیگر سرطان
- بیرون زدگی مثانه، پیشابراه یا رحم به واژن
- فیبرومیالژیا
- جراحات نخاعی یا سکته
- سنگ مثانه
- سندرم مثانه دردناک (Interstitial cystitis)
- عفونت واژن
- استرس و اضطراب
- کاهش استروژن
- مثانه کم گنجایش یا کوچک: در بسیاری از موارد به خصوص مواردی که الگوی ادرار تغییر کرده است، اندازه خود مثانه معمولی و نرمال است اما ظرفیت آن به واسطه تحریک، التهاب، سفتی عضلات، فشار، تومور یا اختلالات عملکردی مثانه کم شده است. اما در مواردی هم اندازه فیزیکی مثانه کوچکتر از معمول است.
آیا نگه داشتن ادرار ضرر دارد؟
در صورتی که دستگاه ادراری سالم باشد، نگه داشتن ادرار معمولا خطری ایجاد نمی کند. اگر شما یک فرد بزرگسال هستید و مثانه تان بیش از دو لیوان ادرار در خود نگه می دارد، ممکن است احساس ناآرامی و اذیت داشته باشید.
اگر مثانه تان پرکار باشد، نگه داشتن ادرار به عنوان بخشی از تربیت مثانه می تواند حائز اهمیت باشد. تربیت مثانه به شما کمک می کند برنامه دفع ادرارتان معقول و نرمال شود.
این که چه مقدار ادرارتان را نگه دارید که ضرری نداشته باشد، یک دستورالعمل قطعی برای همه ندارد چرا که در افراد مختلف متفاوت است.
بیشتر بخوانید: نگه داشتن مدفوع چه عوارضی دارد؟
در برخی شرایط خاص، نگه داشتن ادرار به هر مدت که باشد خطرناک است. اگر هر یک از وضعیت های زیر را دارید، نگه داشتن ادرار در شما خطر عفونت کلیه را به دنبال دارد:
- بزرگی پروستات
- مثانه نوروژنیک (نرسیدن پیغام نیاز به ادرار از سوی مغز به مثانه)
- اختلالات کلیه
- احتباس ادراری
زنانی که باردار هستند بیشتر در معرض ابتلا به عفونت ادراری بارداری قرار دارند بنابراین در این دوران، بهتر است ادرار خود را زیاد نگه ندارید.
نگه داشتن ادرار چه عوارضی دارد؟
- رشد باکتری در مثانه: مثانه بخشی از دستگاه ادراری است که به کلیه ها متصل میشود و با کاهش دفعات ادرار، احتمال رشد باکتری ها در آن افزایش مییابد.
- عفونت کلیه: در موارد نادر، ادرار ممکن است به کلیهها برگشته و منجر به عفونت یا آسیب کلیه شود.
- درد کلیه و مثانه: نگه داشتن طولانی مدت ادرار می تواند باعث درد در کلیه یا مثانه و مشکل در ادرار کردن شود.
- سختی در تخلیه ادرار: کشیدگی و گشاد شدن مثانه در اثر نگه داشتن ادرار ممکن است منجر به سختی در تخلیه ادرار و نیاز به کاتتر شود.
- سنگ کلیه: نگه داشتن ادرار می تواند به تشکیل سنگ کلیه و بی اختیاری ادرار منجر شود، بهویژه در افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند.
بیشتر بدانید: علت احساس سوزش در ادرار چیست؟
چکار کنیم که زمانی که مجبور هستیم بتوانیم ادرارمان را نگه داریم؟
به طور کلی همیشه توصیه می شود ادرار خود را نگه ندارید و بگذارید مثانه تخلیه شود. اما هنگامی که نمی توانید چنین کاری انجام بدهید چون شرایط مناسبی وجود ندارد، ممکن است توصیه های زیر به شما کمک کند ادرارتان را نگه دارید:
- کاری انجام بدهید که ذهنتان را درگیر کند مثلا جدول حل کنید یا بازی کنید.
- به موسیقی گوش کنید.
- اگر در حالت نشسته قرار دارید، همین حالت را حفظ کنید.
- کتاب بخوانید.
- به فضای مجازی سری بزنید.
- خودتان را گرم نگه دارید چون سرما باعث افزایش احساس نیاز به دفع ادرار می شود.