هماتوم بارداری

در این مقاله، به بررسی کامل هماتوم بارداری و نکات مربوط به پیشگیری و مدیریت آن می‌پردازیم.

هماتوم در بارداری چیست؟

هماتوم ساب‌کوریونیک (subchorionic hematoma) زمانی رخ می‌دهد که خون در زیر غشای کوریون در دوران بارداری جمع می‌شود. این غشا، دیواره رحم مادر را به کیسه آمنیوتیک جنین متصل می‌کند. شایع‌ترین علامت آن خونریزی واژینال است. اما برخی افراد هیچ علامتی ندارند. اکثر هماتوم‌های ساب‌کوریونیک به خودی خود و بدون ایجاد عوارض در بارداری برطرف می‌شوند.

هماتوم ساب‌کوریونیک (که به آن خونریزی ساب‌کوریونیک یا خونریزی زیرجفتی نیز گفته می‌شود) زمانی رخ می‌دهد که خون بین دیواره رحم و غشای کوریونیک در دوران بارداری تشکیل می‌شود. غشای کوریونیک، بیرونی‌ترین لایه‌ای است که کیسه آمنیوتیک جنین را از دیواره رحم جدا می‌کند. این وضعیت می‌تواند با خونریزی واژینال در دوران بارداری مرتبط باشد. هماتوم ساب‌کوریونیک می‌تواند به مرور کوچک شده و بدون نیاز به درمان برطرف شود. در برخی موارد، پزشک پس از ارزیابی هماتوم، برنامه‌ای برای پیگیری توصیه می‌کند. این عارضه به‌ندرت باعث مشکلات جدی سلامتی می‌شود.

تفاوت هماتوم در بارداری و لکه بینی

تفاوت بین هماتوم در بارداری و لکه‌بینی در نوع و شدت خونریزی و علت بروز آن‌ها نهفته است.

• هماتوم در بارداری (هماتوم ساب‌کوریونیک) به تجمع خون در زیر غشای کوریون و بین دیواره رحم و کیسه آمنیوتیک گفته می‌شود. این حالت معمولاً با خونریزی بیشتر و شدیدتر نسبت به لکه‌بینی همراه است و می‌تواند با علائمی مانند درد و انقباضات شکمی همراه باشد. این نوع خونریزی ممکن است به مراقبت و پیگیری‌های پزشکی بیشتری نیاز داشته باشد.
• لکه بینی معمولاً خفیف‌تر است و به صورت خونریزی کم و محدود رخ می‌دهد. این نوع خونریزی در بسیاری از بارداری‌ها طبیعی تلقی می‌شود و اغلب نشانه‌ای از تغییرات هورمونی یا فرآیند کاشت تخمک بارور شده در دیواره رحم است. لکه‌بینی معمولاً بدون درد است و ممکن است به سرعت متوقف شود.

به‌طور کلی، در صورت مشاهده هر نوع خونریزی در دوران بارداری، بهتر است با پزشک مشورت شود تا علت دقیق آن مشخص شود و در صورت نیاز، اقدامات لازم انجام گیرد.

علل بروز هماتوم

هماتوم ساب‌کوریونیک زمانی رخ می‌دهد که غشای کوریون از دیواره رحم جدا می‌شود. غشای کوریون، بیرونی‌ترین لایه کیسه آمنیوتیک است. کیسه آمنیوتیک یا کیسه آب، مکانی است که جنین در رحم مادر رشد می‌کند. این جدا شدن از دیواره رحم می‌تواند کوچک یا بزرگ باشد. متخصصان به طور کامل مطمئن نیستند که چه چیزی باعث این جدایی می‌شود. با این حال، شرایط خاصی ممکن است شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به هماتوم ساب‌کوریونیک قرار دهد.

متن انگلیسی :

Subchorionic hematomas are most common in people who are between 10 to 20 weeks pregnant. It accounts for approximately 10% of all vaginal bleeding. Most hematomas are not a cause for concern because they are small or cause light bleeding.

ترجمه فارسی :

هماتوم‌های ساب‌کوریونیک بیشتر در افرادی رخ می‌دهند که بین ۱۰ تا ۲۰ هفته باردار هستند. این وضعیت تقریباً ۱۰٪ از کل خونریزی‌های واژینال را شامل می‌شود. بیشتر هماتوم‌ها نگران‌کننده نیستند زیرا کوچک هستند یا باعث خونریزی خفیف می‌شوند.

my.clevelandclinic.org

علائم

• خونریزی واژینال: شایع‌ترین علامت هماتوم ساب‌کوریونیک (SCH) خونریزی واژینال در نیمه اول بارداری است. این خونریزی می‌تواند از لکه‌بینی خفیف تا خونریزی شدید همراه با لخته متغیر باشد.
• گرفتگی: برخی افراد دچار گرفتگی خفیف یا انقباضات می‌شوند.
• بدون علائم: بسیاری از افراد هیچ خونریزی‌ای را تجربه نمی‌کنند و هماتوم در طی یک سونوگرافی روتین کشف می‌شود.

اگر در دوران بارداری هر نوع خونریزی را تجربه کردید، همیشه بهتر است با پزشک خود صحبت کنید تا از عدم وجود عوارض جدی اطمینان حاصل کنید.

تشخیص هماتوم

تشخیص هماتوم ساب‌کوریونیک معمولاً از طریق سونوگرافی انجام می‌شود. اگر پزشک به وجود این هماتوم مشکوک شود، سونوگرافی ترانس واژینال یا سونوگرافی شکمی را توصیه می‌کند. این روش‌های تصویربرداری می‌توانند نواحی خونریزی یا تجمع خون بین دیواره رحم و غشای کوریون را نشان دهند.

پزشک ممکن است تشخیص هماتوم ساب‌کوریونیک را در صورت مشاهده علائمی مانند خونریزی واژینال یا درد لگنی در نظر بگیرد. با این حال، در بسیاری از موارد، هماتوم بدون علائم خاصی وجود دارد و تنها در حین سونوگرافی‌های روتین بارداری کشف می‌شود.

مراقبت و درمان

بسیاری از هماتوم‌های ساب‌کوریونیک به مرور زمان به‌خودی‌خود بهبود می‌یابند، همان‌طور که سایر زخم‌ها در سطح پوست بهبود پیدا می کنند. پزشک علائم شما را ارزیابی می‌کند، سابقه سلامتی شما را بررسی کرده و با استفاده از سونوگرافی محل و اندازه هماتوم را تعیین می‌کند. مراقبت و درمان به عوامل ذکرشده و همچنین سن بارداری جنین بستگی دارد.

برخی از درمان های احتمالی برای هماتوم‌های ساب‌کوریونیک عبارتند از:

• کاهش فعالیت‌هایی مانند ورزش و بلند کردن اجسام سنگین.
• استراحت کامل در بستر.
• پرهیز از رابطه جنسی.
• انجام سونوگرافی های پیگیری برای ارزیابی اندازه هماتوم.
• کنترل علائمی که نشان‌دهنده زایمان زودرس هستند مانند انقباضات و گرفتگی ها.
• بستری شدن در بیمارستان.
• تزریق آنتی ایمونوگلوبولین (Anti-D immune globulin) برای افرادی که RhD منفی هستند.

در صورت بروز خونریزی در دوران بارداری فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. پیدا کردن علت خونریزی واژینال در اسرع وقت همیشه بهتر است.

تاثیر خونریزی پشت جفت بر روی جنین

در بیشتر موارد، هماتوم ساب‌کوریونیک به جنین آسیب نمی‌زند. اگر هماتوم کوچک باشد، ممکن است هرگز مشکلی ایجاد نکند یا با پیشرفت بارداری به خودی خود بهبود یابد. در موارد هماتوم‌های بزرگ یا هماتوم‌هایی که در اواخر بارداری رخ می‌دهند، پزشک ممکن است بیشتر نگران عوارض بارداری باشد. با این حال، در برخی موارد شدید، ممکن است خطراتی برای جنین ایجاد کند. برخی از این خطرات عبارتند از:

1. افزایش خطر سقط جنین: در صورتی که خونریزی بزرگ و گسترده باشد، احتمال سقط جنین در اوایل بارداری افزایش می‌یابد.
2. تاخیر رشد داخل رحمی (IUGR): هماتوم بزرگ ممکن است جریان خون به جفت را مختل کرده و منجر به کاهش رشد جنین شود.
3. زایمان زودرس: در موارد نادر، خونریزی شدید می‌تواند باعث تحریک انقباضات رحمی و زایمان زودرس شود.
4. کم شدن مایع آمنیوتیک: در برخی موارد، ممکن است بر میزان مایع آمنیوتیک تاثیر بگذارد که می‌تواند رشد و تکامل جنین را تحت تاثیر قرار دهد.

با این حال، بسیاری از هماتوم‌های کوچک هیچ اثر منفی جدی بر روی جنین ندارند و با مراقبت‌های مناسب، بارداری بدون مشکل ادامه پیدا می‌کند. پزشک با پایش و انجام سونوگرافی‌های منظم وضعیت مادر و جنین را کنترل می‌کند تا در صورت بروز هرگونه مشکل، اقدامات لازم انجام شود.

برای مشاهده نحوه تفسیر نتایج سونوگرافی بارداری کلیک کنید.

چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟

اگر به هماتوم ساب‌کوریونیک تشخیص داده شده‌اید، باید در موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

• تغییراتی در علائم شما رخ دهد.
• مقدار خونریزی افزایش پیدا کرد.
• دچار انقباضات یا گرفتگی شوید.
• احساس سرگیجه یا سبکی سر داشته باشید.

چه کسانی در معرض خطر بیشتری برای هماتوم ساب‌کوریونیک هستند؟

چندین عامل با هماتوم ساب‌کوریونیک مرتبط هستند. برخی از این عوامل عبارتند از:

• ناهنجاری های رحمی
• سابقه عفونت‌های رحمی
• سابقه تروما یا آسیب به رحم
• سابقه سقط جنین
• بارداری با روش IVF
• فشار خون بالا (علائم فشار خون بالا در بارداری و راه های درمان)

علائم جذب هماتوم

علائم جذب هماتوم شامل کاهش یا توقف خونریزی و بهبود تدریجی علائم است .در مواردی که هماتوم به تدریج جذب می‌شود، ممکن است علائم زیر مشاهده شود:

• کاهش خونریزی واژینال: یکی از علائم مهم جذب هماتوم، کاهش یا متوقف شدن خونریزی واژینال است.
• کاهش درد یا گرفتگی‌های شکمی: اگر هماتوم با درد و گرفتگی همراه باشد، جذب آن می‌تواند باعث کاهش یا رفع این علائم شود.
• بهبود در نتایج سونوگرافی: در سونوگرافی‌های پیگیری، هماتوم ممکن است کوچک‌تر شده یا به طور کامل جذب شده باشد.
• عدم بروز علائم جدید: در صورت جذب هماتوم، علائم جدیدی ظاهر نمی‌شود و وضعیت مادر تثبیت می‌شود.

برای جذب هماتوم چی بخوریم؟

برای کمک به جذب هماتوم ساب‌کوریونیک، می‌توانید بر مصرف غذاهایی که به سلامت رگ‌های خونی کمک کرده و التهاب را کاهش می‌دهند تمرکز کنید. در اینجا برخی از غذاهای مفید آورده شده است:

• غذاهای غنی از ویتامین C : به تقویت رگ‌های خونی و ترمیم بافت‌ها کمک می‌کند. نمونه‌ها شامل مرکبات (پرتقال، لیمو)، توت‌فرنگی، کیوی و سبزیجات برگ‌دار هستند.
• غذاهای غنی از ویتامین K:  لخته شدن خون کمک کرده و از خونریزی بیشتر جلوگیری می‌کند. نمونه‌ها شامل اسفناج، کِیل، بروکلی و کلم می‌شوند.
• غذاهای حاوی بروملین: در آناناس یافت می‌شود و می‌تواند به کاهش التهاب و کمک به فرآیند بهبودی کمک کند.
• پروتئین‌های کم‌چرب: به ترمیم بافت‌ها کمک می‌کند. منابع خوب شامل مرغ، بوقلمون، ماهی، لوبیا و توفو هستند.
• غلات کامل: مواد مغذی ضروری برای انرژی و سلامت کلی بدن را فراهم می‌کند. گزینه‌هایی مانند برنج قهوه‌ای، جو دوسر و کینوا را شامل می‌شود.
• چربی‌های سالم: به سلامت غشای سلولی کمک کرده و التهاب را کاهش می‌دهد. شامل روغن زیتون، آجیل، دانه‌ها و آووکادو.
• غذاهای حاوی ویتامین D : به سلامت کلی و عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند. شامل ماهی‌های چرب، زرده تخم‌مرغ و غذاهای غنی‌شده.
• غذاهای ضدالتهابی: نارگیل، زردچوبه و زنجبیل می‌توانند به کاهش التهاب کمک کنند.

در حالی که رژیم غذایی می‌تواند از فرآیند بهبود بدن حمایت کند، پیروی از توصیه‌های پزشک و حفظ جلسات پیگیری منظم نیز ضروری است.

برای مشاهده مراقبت های دوران بارداری کلیک کنید.

هماتوم چند میلی خطرناک است؟

به طور کلی، هماتوم‌های کوچک معمولاً خطر جدی ندارند و می‌توانند بدون عوارض خاصی بهبود یابند. هماتوم‌های بزرگ‌تر (معمولاً بالای ۲۰-۳۰ میلی‌متر) ممکن است نیاز به پیگیری دقیق‌تر داشته باشند، زیرا احتمال بروز مشکلاتی مانند سقط جنین یا زایمان زودرس را افزایش می‌دهند. پزشکان معمولاً با توجه به اندازه هماتوم، میزان خونریزی و موقعیت آن در رحم، ارزیابی می‌کنند که آیا خطرات جدی وجود دارد یا خیر. اگر اندازه هماتوم بیش از ۱۰-۱۵ درصد حجم کلی کیسه آمنیوتیک باشد، ممکن است نگرانی‌هایی در مورد سلامت بارداری ایجاد کند

نحوه خوابیدن برای جذب هماتوم

برای کمک به جذب هماتوم بارداری و بهبود شرایط، نحوه خوابیدن می‌تواند مهم باشد. برخی از توصیه‌ها برای خوابیدن در دوران بارداری با هماتوم عبارتند از:

• خوابیدن به پهلوی چپ: توصیه می‌شود که زنان باردار به پهلوی چپ بخوابند، زیرا این حالت جریان خون به جفت و جنین را بهبود می‌بخشد و به جذب هماتوم کمک می‌کند. این وضعیت فشار روی رگ‌های بزرگ مانند ورید اجوف تحتانی را کاهش می‌دهد و از خون‌رسانی بهتر به جنین حمایت می‌کند.
• استفاده از بالش: قرار دادن یک بالش بین زانوها یا زیر شکم می‌تواند به راحت‌تر شدن وضعیت خواب کمک کند و فشار کمتری بر رحم و هماتوم وارد شود.
• پرهیز از خوابیدن به پشت: در اواخر بارداری، خوابیدن به پشت می‌تواند فشار زیادی بر روی رگ‌ها وارد کند و جریان خون را کاهش دهد، بنابراین بهتر است از این وضعیت اجتناب شود.

توصیه می‌شود با پزشک خود درباره بهترین وضعیت خواب و سایر نکات مراقبتی برای مدیریت هماتوم مشورت کنید تا بر اساس شرایط فردی شما، راهنمایی‌های مناسب ارائه شود.

فرق خونریزی هماتوم با سقط

تفاوت بین خونریزی ناشی از هماتوم ساب‌کوریونیک و خونریزی مربوط به سقط جنین در نوع، شدت و سایر علائم نهفته است:

۱-ماهیت خونریزی

• هماتوم ساب‌کوریونیک: خونریزی ناشی از هماتوم معمولاً با شدت کم تا متوسط و به صورت خونریزی واژینال رخ می‌دهد. این خونریزی ممکن است خفیف و لکه‌بینی یا گاهی سنگین‌تر باشد و می‌تواند همراه با درد خفیف یا بدون درد باشد.
• سقط جنین: خونریزی ناشی از سقط جنین معمولاً شدیدتر است و با گذشت زمان افزایش می‌یابد. این خونریزی ممکن است با لخته‌های خونی و درد شدید در ناحیه زیر شکم یا کمر همراه باشد.

۲-علائم همراه

• هماتوم ساب‌کوریونیک: در بسیاری از موارد، علائم دیگری مانند گرفتگی‌های خفیف شکمی یا هیچ علائمی وجود ندارد. هماتوم ممکن است به‌طور اتفاقی در سونوگرافی‌های معمول بارداری تشخیص داده شود.
• سقط جنین: علائم معمولاً شامل درد شدید و انقباضات رحمی است که به مرور شدت می‌یابد. همراه با خونریزی، ممکن است علائمی مانند دفع بافت و لخته‌های بزرگ نیز دیده شود.

۳- پیش آگاهی

• هماتوم ساب‌کوریونیک: در بیشتر موارد، این هماتوم‌ها به‌خودی‌خود جذب می‌شوند و تأثیر منفی بر روی بارداری ندارند، اگرچه هماتوم‌های بزرگ‌تر ممکن است نیاز به مراقبت بیشتر داشته باشند.
• سقط جنین: معمولاً به معنای پایان بارداری است و نیاز به مداخلات پزشکی برای اطمینان از پاکسازی کامل رحم دارد.

نکته پایانی

هماتوم‌های ساب‌کوریونیک می‌توانند باعث خونریزی خفیف تا شدید در دوران بارداری شوند. در حالی که بیشتر بارداری‌ها به نتایج طبیعی منجر می‌شوند، خونریزی واژینال همیشه دلیلی برای مشورت با پزشک است. اگر به هماتوم ساب‌کوریونیک تشخیص داده شده‌اید، نگرانی یا اضطراب طبیعی است. با پزشک خود در مورد احساساتتان صحبت کنید تا او بتواند به شما اطمینان خاطر بدهد. در بیشتر موارد، هماتوم‌ها بدون ایجاد عوارض جدی برای بارداری برطرف می‌شوند.