بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان
یکی از بیماری ها و مشکلاتی که در هر سنی ممکن است اتفاق بیافتد هموروئید است. بنابراین کودکان نیز در مواردی به این مشکل دچار می شوند. اما باید نظارت و همراهی زیادی بین والدین و کودک وجود داشته باشد تا در صورت چنین بیماری، کودک مشکل خود را عنوان کند و از بیان آن خجالت نکشد.
والدین از روی رفتار کودک مانند ناراحتی بعد از اجابت مزاج یا غر زدن در هنگام رفتن به دستشویی و … به این موضوع آگاهی پیدا کنند. همه این نکات نشان می‌دهد که داشتن اطلاعات مورد نیاز درباره هموروئید در کودکان چقدر اهمیت دارد.
| علائم | دلایل بروز | راه های درمان |
| سوزش و خارش ناحبه مفعد | عدم مصرف مایعات کافی | نشستن کودک در آب ولرم |
| درد هنگام دفع | عدممصرف فیبر کافی | نوشیدن آب و مایعات |
| خونریزی مقعد | پوشک تنگ | مصرف میوه و سبزیجات |
| توده و التهاب در ناحیه مقعد | مصرف فست فود زیاد | ماساژ ناحیه شکم کودک |
| امتناع کودک برای رفتن به دستشویی | عدم تحرک کودک | استفاده از شیاف گلیسیرین |
هموروئید در کودکان چیست؟
یکی از بیماری های نشیمنگاهی است که در اثر التهاب یا تورم رگ‌ها و موی رگ‌های ناحیه مقعد ایجاد می‌شود. اگر این شرایط در سطح داخلی مقعد کودک باشد به آن هموروئید داخلی و اگر در لبه و سطح بیرونی مقعد باشد به آن همورئید خارجی می‌گویند.
علائم هموروئید در کودکان
مورد بسیار مهمی که درباره هموروئید کودکان وجود دارد این است که کودکان در صورت وجود درد یا مشکل در ناحیه مقعد خود ممکن است آن را بیان نکنند و یا از ابراز آن خجالت بکشند. بنابر این در اینجا علائم جانبی به ما کمک می کند تا در صورت وجود هموروئید در کودک از آن آگاه شویم. بعضی از علائم بواسیر یا هموروئید در کودک عبارتند از :
- سوزش، خارش و درد در ناحیه مقعد (می‌توانید از روی حرکت دست کودک در خیلی موارد لباس خود را در ناحیه مقعد فشار می دهد و سعی در برطرف کردن خارش آن ناحیه دارد، از این موضوع آگاه شوید)
- آغشته شدن دستمال توالت به خون روشن
- همراه بودن مدفوع با خون به رنگ روشن
- وجود هرگونه توده، التهاب و یا تورم در دهانه و اطراف مقعد
- ناراحتی و امتناع کودک برای رفتن به دستشویی و اجابت مزاج
برای اطلاعات بیشتر: راه های جلوگیری و درمان خارش مقعد
دلایل ایجاد هموروئید در کودکان
اطلاع از دلایل و زمینه‌های ایجاد یک بیماری به ما کمک می‌کند که با برطرف کردن آن موارد از مبتلا شدن به بیماری جلوگیری کنیم. در مورد هموروئید کودکان نیز دلایل زیادی وجود دارد که باعث ایجاد آن در کودک می‌شود. از جمله دلایل ابتلای کودک به هموروئید عبارتند از:
- عدم مصرف آب و مایعات به اندازه کافی و مورد نیاز
- ابتلای کودک به یبوست پیشرفته
- زور زدن هنگام دفع مدفوع و اجابت مزاج
- عدم تحرک و فعالیت ورزشی در کودک
- ابتلا بر اثر وراثت که شامل توده‌های مادر زادی می‌شود.
- وجود تومور در روده بزرگ کودک
- نگه داشتن و به تاخیر انداختن اجابت مزاج در کودکان
- رژیم غذایی ناسالم و بدون فیبر در برنامه غذایی کودک
- استفاده از پوشک تنگ برای کودک و زمان‌های مستمر طولانی پوشک بودن کودک.
- نشستن و بازی کردن طولانی روی سطح سخت مانند زمین یا حتی موکت‌های کم پرز ( کودک در زمانی که درگیر بازی است شاید متوجه فشار و سختی سطح نباشد و نسبت به آن واکنشی نداشته باشد. بهتر است والدین به این موضوع توجه کنند)
- استفاده از لباس های تنگ و همچنین پوشیدن لباس های تهیه شده از الیاف مصنوعی و پلاستیکی
- استفاده زیاد از غذاهای آماده، فست فودها، تنقلات و ….
درمان هموروئید در کودکان
بسته به اینکه وضعیت هموروئید در کودک به چه شکل باشد نوع درمان نیز متفاوت خواهد بود. خوشبختانه در بیشتر موارد هموروئید در کودکان به صورت خفیف و جزئی اتفاق می افتد و می توان به وسیله درمان‌های خانگی آن را برطرف کرد. چرا که بخاطر شرایط سنی کودک پیشنهاد می‌شود از همان ابتدا سراغ استفاده از داروهای شیمیایی و تخصصی نروید. چون ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی برای کودک شود.
اما اگر وضعیت هموروئید کودک وخیم تر شد و شرایط با درمان خانگی بهبودی نداشت، زیر نظر متخصص از داروهای تجویزی استفاده کنید و در شرایط حاد و بحرانی، آخرین اقدام جراحی با لیزر می‌باشد.
درمان خانگی
با انجام یک سری از موارد بهداشتی در کنار ایجاد تغییر در برنامه غذایی به همراه افزایش فعالیت کودک، می‌توانید شرایط همورئید بوجود آمده را بهبود ببخشید و به درمان آن کمک کنید. دسته‌ای از فعالیت‌های مهم در زمینه درمان خانگی به شرح زیر می‌باشند :
- نوشیدن آب سالم و مایعات به مقدار کافی
- اگر بجای شیر مادر از شیرهای جانبی برای کودک استفاده می‌شود با نظر پزشک درصد آب آن را افزایش دهید.
- در کودکان بالاتر از ۶ ماه، استفاده از آب میوه سالم و طبیعی، مجاز می‌باشد و آب سیب و آب گلابی برای هموروئید مناسب هستند. البته توصیه می‌شود که با مقدار کم شروع کنید و با افزایش سن کودک مقدار آن را بیشتر نمایید.
- تغییر رژیم غذایی به حالتی که در آن غذاهای پر فیبر هم در برنامه غذایی وجود داشته باشد. برای مثال غذاهایی مانند لوبیاها، اسفناج، نخود سبز و میوه‌هایی مانند آلو و زرد آلو مناسب هستند. البته در مصرف این موارد نباید زیاده روی کرد.
- نظافت و بهداشت شخصی کودک باید به صورت صحیح و کاملا درست انجام گیرد و تا حد امکان با دستمال های پنبه ای و نرم ناحیه مقعد خشک شود.
- نشستن کودک در وان آب ولرم یا تشت آب نیز به التیام درد کمک می‌کند.
- ماساژ ملایم ناحیه شکم برای بهبود شرایط کمک کننده است.
- ایجاد تحرک بدنی در کودک با حرکات پا به سمت شکم در زمانی که کودک به پشت دراز است و همچنین حرکات دورانی آرام پا، این موارد به عضلات ناحیه لگن کمک می‌کند عملکرد بهتری داشته باشند.
- استفاده از شیاف گلیسیرین برای کودکان بالای ۶ ماه تحت نظر پزشک به تعداد محدود یک یا دوبار.
اگر این روش‌ها به درمان هموروئید کودک کمکی نکرد و وضعیت بهتر نشد، حتما ادامه درمان را زیر نظر متخصص انجام دهید و با توجه به معاینات، آزمایشات و داروهایی که پزشک تجویز می‌کند، ادامه درمان را پیگیری کنید.
پیشگیری
نگه داشتن بدن کودک در حالت سلامتی کامل و مراقبت‌های بهداشتی و تغذیه‌ای درست باعث می‌شود که از بوجود آمدن هموروئید در کودک جلوگیری کنید و احتمال ابتلا به این بیماری را در کودک خود چندین برابر کاهش دهید. دسته ای از اقدامات و راه های پیشگیری از ابتلا به هموروئید در کودکان عبارتند از :
- توجه به مصرف کافی آب و مایعات توسط کودک
- ایجاد تحرک روزانه همراه با ورزش، حرکات کششی و برای کودکان بزرگتر پیاده روی.
- خشک کردن مقعد بعد از اجابت مزاج و حمام با دستمال و حوله نخی.
- عدم استفاده از نوشیدنی های حاوی کافئین برای کودکان
اطلاعات بیشتر : درمان و راههای پیشگیری ابسه مقعدی
- آموزش درست اجابت مزاج بدون زور زدن زیاد و ایجاد فشار در ناحیه مقعد
- ایجاد فضای آرام و راحت برای کودک که در هر زمانی دستشویی خود را عنوان کند و آن را نگه ندارد.
- برنامه غذایی کودک شامل غذاها، میوه‌ها و سبزیجات فیبر دار باشد.
رژیم غذایی در کودکانی که هموروئید دارند
از آنجایی که نوع مدفوع و همچنین عملکرد دستگاه گوارش وابستگی زیادی به نوع تغذیه کودک دارد، اهمیت رژیم غذایی مناسب برای کودکان دارای هموروئید بسیار بسیار مهم است. پس نیاز است که وقتی متوجه هموروئید در کودک شدید، برنامه غذایی او را نسبت به قبل دچار تغییرات مشخصی نمایید. بعضی از نکاتی که باید در مورد رژیم غذایی کودک مبتلا به هموروئید رعایت کنید شامل موارد زیر می‌باشند:
- بجای شیر پرچرب از شیر کم چرب و شیر سویا استفاده کنید.
- مصرف نوشیدنی‌هایی از قبیل چای و موارد دیگر که شامل کافئین هستند را از برنامه کودک حذف کنید.
- در برنامه روزانه کودک میزان آب سالم و مایعات مناسب را قرار دهید و دقت کنید که این مایعات مصرف شوند.
- برنامه غذایی که شامل غذاهای سبوس دار و سرشار از فیبر نباشد یک برنامه ناقص و معیوب است و باید این موارد را به آن اضافه کنید.
- جلوگیری از مصرف غذاهای تشدید کننده یبوست، مانند غذاهای آماده و فست فودها، غذاهای فرآوری شده، میوه‌های گرم مانند موز و …
اطلاعات بیشتر: لیست بیمارستانهای کودکان در تهران و شهرستانها
شرایط اورژانسی هموروئید در کودکان
زمانی که کودک مبتلا به هموروئید ترومبوزه یا هموروئید خارجی باشد، تحمل درد بسیار سخت و غیر ممکن می‌شود و نیاز به مراجعه سریع به دکتر وجود دارد. در چنین مواردی باید کودک در کمترین زمان ممکن و حتی زیر ۲۴ ساعت برای انجام مراحل جراحی آماده شود. با انجام جراحی از بجا ماندن گوشت اضافی ایجاد شده در ناحیه مقعد جلوگیری می شود و به طور کامل آن برطرف می گردد. یکی از روش‌های جراحی مناسب با عملکرد عالی به همراه کمترین میزان درد، جراحی لیزر می‌باشد.
برای درمان چه پماد مناسبی وجود دارد؟
پماد آنتی هموروئید تحت نظر و معاینه پزشک در موارد مشخصی تجویز می‌شود. البته این پماد به همراه یک شربت ملین مشخص و مناسب مورد تجویز قرار می گیرد. اما نکته ای که باید در داشته باشید رعایت موارد گفته شده در درمان خانگی است. چرا که این پماد یا هر داروی دیگر که پزشک تجویز کند، فقط در تسکین شرایط موجود کمک کننده است و شما باید زمینه‌های ایجاد هموروئید در کودک را از بین ببرید. تحت هیچ شرایطی از پماد آنتی هموروئید به صورت سر خود و به مقدار بیش از اندازه تجویز دکتر استفاده نکنید.
