پیشگیری از بیماری، هم برای انسان و هم برای حیوانات خانگی ما ضروری است. بنابراین، لازم است که به طور منظم برنامه یک معاینه دامپزشکی را برای سگ خود داشته باشید و به طور کامل و به موقع تمام واکسیناسیون های مورد نیاز و ضروری را انجام دهید. واکسن های دیستمپر، هاری، هپاتیت، لپتوسپیروز و پاروویروس جزو واکسن های اصلی هستند که سگ ها باید دریافت کند. اولین واکسیناسیون سگ های خانگی (توله سگ) در ۶ الی ۸ هفتگی انجام می شود و بعد از آن به فاصله ۳ الی ۴ هفته واکسن های تقویتی تا ۱۶ الی ۱۸ هفتگی تزریق می شود. احساس بی حالی و خستگی از عوارض واکسیناسیون به مدت یک روز می باشد.
| موارد | توضیحات |
| واکسن های ضروری سگ ها |
|
| واکسن های غیر ضروری سگ ها |
|
| عوارض جانبی و خطرات مرتبط با واکسیناسیون |
|
| مراقبت بعد از واکسیناسیون سگ های خانگی |
|
راهنمای کامل چکاپ و معاینه سگ
شاید فکر کنید که فقط سگ های بیمار نیاز به انجام تست های سلامتی و چکاپ منظم دارند، اما این طور نیست. معاینات و آزمایش ها برای هر حیوانی، چه سالم و چه بیمار ضروری و مهم است. چرا که ممکن است سگ دچار یک بیماری باشد و این بیماری نهفته بوده و علائمی را نشان ندهد.
با انجام معاینات و چکاپ های منظم می توانید به طور چشم گیری سلامت این موجود دوست داشتنی را تضمین کنید. این چکاپ ها و آزمایشات با توجه به سن سگ، دوره زندگی، بیماری ها و … متفاوت خواهد بود که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
وقت مناسب برای انجام واکسیناسیون سگ های خانگی
همان طور که پیش تر اشاره کردیم، وقت مناسب برای چکاپ سگ به سن و سال، وضعیت سلامتی و نژاد او بستگی دارد. دامپزشک با معاینه و با توجه به وضعیت نژادی مشخص می کند که سگ باید با چه ترتیب و فاصله ای چکاپ شود و محیط زندگی، فعالیت بدنی و تغذیه او باید به چه صورتی باشد.
اما اگر بخواهیم به طور کلی وقت مناسبی برای این چکاپ ها در نظر بگیریم، سگ ها از زمان تولد و در تولگی باید ماهیانه معاینه شوند و تست سلامت از آنها گرفته شود اما با رشد و رسیدن به سن جوانی، این معاینه باید به طور سالانه انجام شود و زمانی که سگ به سن کهولت و میانسالی رسید، باید ۲ بار در سال تحت چکاپ و معاینه قرار گیرد.
روش های چکاپ و واکسیناسیون سگ های خانگی
چکاپ هایی که برای توله ها و سگ های بالغ انجام می شود شامل موارد زیر هستند:
- آزمایش های تشخیصی و تست غربالگری برای توله ها
- واکسیناسیون
- آزمایش خون و ادرار برای شناسایی و پیشگیری بیماری های احتمالی مثل: بیماری های کلیوی، عفونت ها، کم خونی و انواع دیابت (دیابت و درمان آن)
- مراقبت های دهان و دندان (در صورت نیاز، انجام جرم گیری ۲ بار در سال)
- انجام نوار قلب و عکس از قفسه سینه برای بررسی سلامت قلب
معاینات مخصوص سگ های مسن تر شامل موارد زیر می شوند:
برای چکاپ سگ هایی که دارای کهولت سن و سنین بالای ۷ سال هستند، در کنار معایناتی که برای سگ های بالغ انجام میگیرد، آزمایشاتی برای بررسی علائم بیماری های شایع برای این سن، تجویز می شود. آزمایش ها و معایناتی چون:
- آزمایشات مربوط به بیماری های قلب و ریه، مشکلات کبد و کلیه، غدد درون ریز، بیماری های مثانه، کم خونی، دیابت و عفونت
- بررسی فشار چشم برای تشخیص آب سیاه (درمان آب سیاه) یا التهابات چشم
- نمونه برداری از گوش برای بررسی وجود یا عدم وجود عفونت گوش
- آزمایشات مربوط به انگل
- آزمایشات مرتبط با بررسی آرتیریت یا التهابات مفاصل
دامپزشک در معاینات بالینی سگ چه می کند؟
به طور کلی دامپزشک در جلسه چکاپ با پرسش از شما، موارد زیر را بررسی می کند:
- رژیم غذایی و تغذیه سگ
- وضعیت تشنگی
- میزان فعالیت بدنی و تحرک روزانه
- تنفس
- عادات و رفتارهای سگ
- الگوهای دفع سگ که شامل دفع ادرار و مدفوع است.
پس از کسب اطلاع درباره موارد فوق، معاینه فیزیکی که شامل کارهای زیر می شود را نیز انجام می دهد:
- بررسی وضعیت ظاهری و عمومی سگ
- گوش کردن به صدای قفسه سینه با گوشی پزشکی برای بررسی وضعیت قلب، ریه و تنفس
- لمس قسمت های مختلف بدن
- بررسی وضعیت راه رفتن و ایستادن سگ
- بررسی رفتار و هوش سگ
- میزان چاقی و لاغری
- بررسی وضعیت مو و پوست
- معاینه چشم ها،گوش ها، بینی و تقارن آن
- چگونگی تنفس با بینی
- بررسی وضعیت دهان و دندان
دامپزشک پس از انجام این معاینات و تشخیص ها، توصیه هایی پیشگیرانه مثل انجام واکسیناسیون، تغذیه مناسب، راه های کنترل وزن، کنترل انگل (ساس، انگل های روده ای)، مراقبت از پوست، مو و دندان، خواهد کرد و در صورت تشخیص و یا شک به بیماری خاص آزمایشات و درمان هایی را نیز تجویز می کند.
چرا سگ ها به واکسیناسیون نیاز دارند؟
واکسیناسیون سگ ها نه تنها برای حیوانات دیگر، بلکه برای افرادی که با آنها در تماس هستند نیز بسیار حائز اهمیت است. واکسیناسیون به موقع، سگ را از عفونت ها، انگل ها و بیماری های خطرناک نجات می دهد و هم چنین از صاحب آن در مقابل ابتلا به برخی بیماری های سگ ها، محافظت می کند.
واکسیناسیون با قرار دادن سیستم ایمنی بدن سگ در معرض ویروس یا باکتری، سیستم ایمنی بدن را در برابر شناسایی، حمله و مبارزه با بیماری آماده می کند. علاوه بر این، همیشه پیشگیری تصمیم درستی بوده است چرا که باعث صرفه جویی در هزینه، زمان و جلوگیری از موقعیت های استرس زای مرتبط با درمان حیوان می شود. کلید اجرای موفقیت آمیز و بدون درد چنین مواردی، آماده سازی صحیح حیوان خانگی و رعایت تقویم واکسیناسیون است.
واکسیناسیون ضروری و غیر ضروری سگ ها
برای سگ های خانگی دو دسته واکسن وجود دارد که دسته اول شامل واکسن های ضروری و دسته دوم شامل واکسن های غیر ضروری هستند. واکسن های ضروری همان طور که از نامشان پیداست، باید حتما تزریق شوند اما تزریق واکسن های غیر ضروری اختیاری بوده و الزام تزریق آن با توجه به عواملی چون سبک زندگی، موقعیت جغرافیایی و وضعیت سلامتی سگ مشخص می شود. در ادامه با ما همراه باشید تا ببینیم چه واکسن هایی ضروری و چه واکسن هایی غیرضروری هستند؛
واکسن های ضروری سگ ها:
- واکسن ویروس هاری Rabies
- دیستمپر سگ، پاروا ویروس، آدنوویروس ۲ (هپاتیت) و واکسن پارا آنفلوآنزا که به این واکسن ها DA2PP، DHPP یا DAPP نیز گفته می شود.
واکسن های غیر ضروری سگ ها:
- واکسن بوردتلا Bronchiseptica (واکسن سه گانه دیفتری، کزاز، سیاه سرفه)
- واکسن لپتوسپیرا (لپتوسپیروز)
- واکسن لایم Borrelia Burgdorferi
- واکسن آنفولانزا سگ H3N2/H3N8
- واکسن کروتالوکس آتروکس (مار زنگی)
جدول زمانبندی واکسیناسیون سگ ها
| سن | واکسن ضروری | واکسن غیر ضروری |
| ۶ تا ۸ هفتگی | DAP | بوردتلا |
| ۱۰ تا ۱۲ هفتگی | DAP | لپتوسپیروز، آنفولانزای سگ، لایم |
| ۱۴ تا ۱۶ هفتگی | DAP و واکسن هاری (در صورت نیاز ممکن است زودتر تزریق شود) | لپتوسپیروز، آنفولانزای سگ، لایم |
به طور کلی تزریق واکسن در سگ ها از ۶ الی ۸ هفتگی شروع می شود و هر کدام سن و زمان خاصی برای تزریق دارند.
واکسن های سالانه سگ:
| دوره | واکسن ضروری | واکسن غیر ضروری |
| واکسن سالانه برای سگ ها | هاری (واکسیناسیون اولیه) | لایم، لپتوسپیروز، بوردتلا (در برخی مواقع ۶ ماه یک بار تجویز می شود) |
| واکسن سگ ها که هر ۳ سال یکبار تزریق می شود | DAP، هاری (اولین دوز و تکرار هر ۳ سال یک بار) | در حال حاضر واکسن غیر ضروری ۳ ساله وجود ندارد |
واکسیناسیون از چه بیماری هایی جلوگیری می کند؟
واکسناسیون برای سگ ها منجر به افزایش مقاومت سیستم ایمنی بدن آنها در برابر بیماری های زیر می شود:
- بیماری هاری: نوعی بیماری ویروسی کشنده و خطرناک مشترک بین حیوانات و انسان ها است که در اکثر موارد از طریق گاز گرفتن حیوان آلوده و یا زخمهای ناشی از آن منتقل شود. هاری یک بیماری عصبی است که هیچ درمانی ندارد و باعث مرگ خواهد شد.
- پاروا ویروس: این بیماری در اکثر سگ های کم سن و سال و با سیستم ایمنی بدنی ضعیف رخ می دهد و به شدت واگیردار است. پاروا ویروس باعث بروز علائمی چون اسهال و استفراغ شدید، بی حالی، کم آبی بدن (درمان کم آبی بدن) و در موارد حاد منجر به تلف شدن حیوان می شود.
- دیستمپر سگ: به شدت مسری و خطرناک بوده که باعث بروز علائم شدید عصبی، تب، ذات الریه، آنسفالیت (التهاب بافت مغزی) و در نهایت مرگ می شود.
- آدنوویروس یا هپاتیت عفونی سگ: نوعی بیماری ویروسی عفونی بوده که منجر به عفونت دستگاه تنفسی فوقانی شده و با علائمی چون تب، نارسایی کبد و کلیه و بیماری های چشمی همراه خواهد بود.
- بوردتلا و پارا آنفلوانزای سگ: این دو بیماری بسیار مسری هستند و می توانند سگ ایمن نشده به واکسن را دچار بیماری تنفسی عفونی و ذات الریه کنند.
- بیماری لپتوسپیروز: نوعی بیماری باکتریایی بوده که منجر به نارسایی شدید کلیه یا کبد در سگ و انسان می شود. راه انتقال این بیماری از طریق تماس با ادرار حیوانات آلوده است.
- آنفولانزای سگ: این بیماری به شدت واگیردار بوده و با سرفه، ترشحات بینی و تب کم در سگ همراه خواهد بود.
- بیماری لایم: این بیماری از طریق کنه و توسط باکتری Borrelia Burgdorferi ایجاد می شود و مشکلاتی چون تب، کاهش اشتها، بی حالی، لنگش پا و در موارد شدیدتر نارسایی کلیه را به همراه خواهد داشت.
هم چنین بخوانید درباره بیماری های خطرناک در سگ های خانگی
عوارض جانبی و خطرات مرتبط با واکسیناسیون
به طور کلی واکسیناسیون مزایای بسیار بیش تری نسبت به معایب و عوارض آن دارد. اما با این حال تزریق واکسن نیز همانند هر داروی دیگری می تواند عوارض و واکنش هایی را با خود به همراه داشته باشد. اگر بعد از تزریق واکسن به سگ، موارد زیر را مشاهده کردید، حتما با دامپزشک مشورت کنید؛
- تب
- اسهال
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- سستی و بی حالی
- تورم یا درد در ناحیه یا اطراف محل تزریق
- تورم صورت یا پنجه یا کهیر
- کلاپس یا شوک آنافیلاکتیک (مشکل در تنفس و تشنج)
مراقبت بعد از واکسیناسیون سگ های خانگی
مهم است که بعد از تزریق واکسن برای سگ خود، موارد زیر را در نظر بگیرید:
- فراهم کردن مکانی دنج، گرم و راحت برای استراحت سگ
- فراهم کردن آب و غذای مورد علاقه و مغذی برای سگ
- پرهیز از دادن غذای چرب یا سنگین
- عدم انجام کارهایی چون نوازش یا بازی با سگ (اگر سگ تمایل به نوازش یا بازی کردن داشته باشد، خودش به سمت شما می آید)
- بررسی وضعیت سگ و مراجعه به دامپزشک در صورت مشاهده علائم غیر عادی
حرف آخر
اگر می خواهید از سگ، این حیوان دوست داشتنی و باهوش مراقبت کنید، مهم است که نکات مربوط به نگه داری حیوانات را بدانید. شاید فکر کنید فقط تغذیه و بازی با حیوان کافی است. اما در وهله اول سلامتی سگ است که اهمیت به سزایی دارد. برای حفظ سلامتی این دوست چهار پا باید به طور منظم معاینات، چکاپ و واکسیناسیون را برای او در نظر بگیرید. از این رو در این مقاله به طور کامل موضوع چکاپ و واکسیناسیون های سگ های خانگی را بررسی کردیم تا بتوانید با آگاهی کامل، سلامتی سگ خود را تضمین کنید.
