یکی از جنجال برانگیزترین ویتامین ها در چند دهه اخیر است که برای آن اعمال اعجاب انگیز زیادی قائلند که بسیاری از آنها ثابت نشده است ویتامین E شامل هشت ترکیب است که ساختمان شیمیایی الکی دارند و از مشتقات کرومان هستند.
به دو گروه توکوفرول ها و توکوترینول ها تقسیم می شوند. آلفاتوکوفرول فعال ترین این ترکیبات است و در مواد غذایی زیادی وجود دارد هضم جذب و انتقال ویتامین E مانند سایر ویتامین های محلول در چربی است حدود ۲۰ تا ۸۰ درصد آن جذب می شود آزمایش جذب ویتامین E موجود در کپسول های مکمل نشان داد که تکافوی جذب با افزایش مقدار مصرف کاهش می یابد.
این ویتامین در بیشتر اعضا ذخیره می شود و بیشترین غلظت آن در بافت چربی است. از طریق صفرا و احتمالا پوست و ادرار دفع می شود. از آن جا که روغن های غیر اشباع شده رادیکال های آزاد بیشتری را تولید می کنند، هر چه مصرف این چربی ها بیشتر باشد نیاز به مصرف این ویتامین افزایش می یابد.
نقش ویتامین E در بدن
عمل اصلی این ویتامین فعالیت آنتی اکسیدانی آن در مواد غذایی و بدن است. از اکسیداسیون ویتامین A جلوگیری می کند. چربی های دیواره سلول را از اکسیده شدن محافظت کرده و از همولیز گلبول های قرمز خون ممانعت به عمل می آورد. بعضی ترکیبات شیمیایی به نام رادیکال های آزاد را غیرفعال می کند. رادیکال های آزاد اتم ها یا مولکول هایی هستند که در فرایند سوخت و ساز طبیعی بدن ایجاد می شوند و همچنین در آلاینده های محیطی مثل دود و دود سیگار وجود دارند.
مقدار نیاز روزانه بدن
- نوزادان: ۴ میلی گرم
- ۱۰ – ۱ سال: ۶ میلی گرم
- بزرگسالان: ۱۰ میلی گرم
- بارداری و شیردهی: ۱۲ میکروگرم
مواد دارای ویتامین E
به طور کلی در مواد غذایی گیاهی دارای اسیدهای چرب چند غیر اشباعی وجود دارد مثل روغن های گیاهی مارگارین جوانه گندم غلات، کامل سبزی های دارای برگ های سبز تیره، مغزها و حبوبات بیشتر میوه ها و سبزی ها و مواد غذایی حیوانی مقدار کمی ویتامین E دارند، اما زرده تخم مرغ یک استثناست و منبع خوبی از این ویتامین است. حفظ ویتامین در غذا می تواند متغیر باشد.
اگر چه این ویتامین در مقابل حرارت های معمولی پختن و اسید مقاوم است اما هوا (اکسیژن) یا بعضی مواد معدنی (آهن) موجب از بین رفتن آن می شوند. ویتامین E غذاهای سرخ شده منجمد شده و غذاهایی که برای مدتی ذخیره می شوند از دست می رود هنگامی که غلات کامل فرآوری می شوند ویتامین E از آنها جدا می شود.
عوارض کمبود ویتامین E
کمبود این ویتامین ممکن است در دو گروه پدید آید: نوزادان به ویژه نوزادان نارس و افرادی که دچار سوء جذب چربی هستند. نوزادان نارس کوچک (وزن ۱۵۰۰ گرم) یا کمتر) که اکسیژن می گیرند، خصوصا مستعد رشد غیر طبیعی بافت فیبری پشت عدسی چشم هستند که می تواند. منجر به ضعف بینایی یا کوری در آنها شود. ویتامین E با کاستن از اکسیداسیون نامطلوب در وضع مذکور مؤثر واقع می شود. میزان این ویتامین در خون نوزادان در زمان تولد، برابر نصف مقدار آن در بزرگسالان است.
در نتیجه وجود مقدار زیاد اسیدهای چرب چند غیر اشباع و آهن در غذای کودکان ممکن است باعث همولیز گلبول های قرمز خون شود مگر این که ویتامین E کافی به کودکان داده شود. اشخاص مبتلا به سوء جذب چربی مثل کسانی که که دچار نقص در عمل گوارشی پانکراس هستند یا صفرا کم ترشح می کنند یا عمل جراحی روده انجام داده اند در خطر کمبود ویتامین E قرار دارند.
این نوع افراد معمولا تحت درمان با محصولات محلول در آب ویتامینه قرار می گیرند.
مسمومیت توسط ویتامین E
اگر چه تعداد زیادی از افراد سالم چند برابر میزان توصیه شده غذایی ویتامین E مصرف می کنند، اما مسمومیت کمی گزارش شده است احتمالا علت آن جذب ناکافی مقادیر زیاد این ویتامین است.
بعضی محققین گزارش کرده اند که مقادیر زیاد این ویتامین بخصوص اگر از طریق وریدی تجویز شود می تواند منجر به افزایش چربی های خون تداخل در مکانیزم انعقاد خون توسط ویتامین K و نقص عملکرد گلبول های سفید شود.