پیر چشمی

پیر چشمی چیست؟

پیرچشمی یکی از بیماری‌ های چشم است که که به دلیل پیری رخ می‌دهد. علائم این بیماری که در ۴۰ سالگی بروز پیدا می‌کنند در سن ۶۵ سالگی شدیدتر می‌شوند. پیرچشمی با دوربینی متفاوت است؛ هرچند برخی تصور می‌کنند این دو عارضه یکسان هستند. به دلیل کاهش انعطاف پذیری عدسی چشم، پیرچشمی اتفاق می‌ افتد. در صورتی که کاهش طول کره چشم و کاهش انحنای قرنیه عواملی هستند که موجب دوربینی می‌شوند.

با بالا رفتن سن، انعطاف پذیری عدسی چشم تحلیل پیدا می‌ کند. و خطر پیر چشمی افزایش پیدا می‌ کند. با کاهش انعطاف عدسی چشم، نور به‌ درستی روی شبکیه متمرکز نمی‌ شود و موجب اختلال در بینایی می‌ شود.

علائم پیر چشمی

نشانه‌هایی که در ۴۰ سالگی نشان دهنده پیرچشمی هستند عبارتند از:

• سرگیجه و خستگی به دلیل مطالعه و نگاه کردن از نزدیک
• عدم توانایی در خواندن حروف کوچک
• نیاز به نور زیاد برای مشاهده اجسام نزدیک
• دور کردن موبایل و کتاب برای داشتن دید بهتر
• تاری دید و اختلال در بینایی برای دیدن اجسام نزدیک
• پلک زدن مدام برای مشاهده بهتر

اگر این نشانه‌ ها در شما نیز وجود دارد و اختلال در بینایی تاثیر منفی روی فعالیت‌ های شما گذاشته‌ است حتما به متخصص چشم پزشکی مراجعه کنید.

همچنین بخوانید: دوبینی چشم چیست و چگونه درمان می شود؟

علت پیر چشمی

عدسی چشم در سنین جوانی الاستیک و انعطاف پذیر است. ماهیچه‌ هایی که عدسی چشم را احاطه کرده‌اند برای دید مناسب شکل عدسی چشم را تغییر می‌ دهند. با افزایش سن عدسی چشم سفت می‌شود و انعطاف پذیری خود را از دست می‌ دهد و ماهیچه‌ های عدسی نمی‌توانند شکل عدسی را تغییر دهند در نتیجه دیدن اجسام نزدیک دشوار می‌ شود.

در سن ۶۵ سالگی پیرچشمی شدت پیدا می‌کند و عدم انعطاف پذیری عدسی افزایش پیدا می‌کند و به تدریج قدرت متمرکز شدن نور روی شبکیه از بین می‌رود.

عوامل خطر پیر چشمی

افزایش سن مهم‌ترین عامل در پیرچشمی به شمار می‌آید. این اختلال در چهل سالگی روی همه افراد تاثیر گذار است و علائم آن در برخی افراد بیشتر نمایان می‌شود. در برخی موارد  نیز ممکن است نشانه‌ های پیرچشمی  قبل از ۴۰ سالگی بروز پیدا کند که در این وضعیت پیرچشمی زودرس گفته می‌شود.

در ایجاد پیرچشمی زودرس بیماری زمینه‌ای یا دارویی خاص نقش فراوانی دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناراحتی‌های قلبی و عروقی (بیماری های قلب و عروق)
• کم خونی
• دیابت
• دوربینی
• بیماری مولتیپل اسکلروزیس که مغز و ستون فقرات را درگیر می‌کند.
• بیماری میاستنی گراویس
• بیماری چشمی
• ضربه به چشم
• گردش خون ضعیف و نارسایی عروق

داروهایی که احتمال ابتلا به پیرچشمی را افزایش می‌دهند:

• داروهای ضد اضطراب
• داروهای ضد افسردگی
• آنتی هیستامین‌ ها
• داروی ضد روان پریشی
• دیورتیک‌ ها
• الکل
• داروهای ضد اسپاسم

عوامل دیگر که در ابتلا به پیرچشمی موثر هستند:

• خطر ابتلا به پیرچشمی در زنان بیشتر است.
• افرادی که سابقه جراحی داخل چشم دارند درصد ابتلا به این عارضه در آن‌ ها بیشتر است.
• مصرف غذا های ناسالم ریسک این عارضه را افزایش می‌دهد.

تشخیص پیر چشمی

در صورت داشتن نشانه‌ های پیرچشمی به متخصص چشم پزشک مراجعه کنید. به طور کلی به افراد در سن ۴۰ سالگی توصیه می‌ شود که برای انجام معاینه اولیه اقدام کنند. پزشک با ریختن قطره‌ای در چشم شما به معاینه چشمان شما می‌ پردازد. این قطره باعث گشادی مردمک چشم می‌شود. قطره چشم بدون درد است؛ اما حساسیت چشم شما را نسبت به نور افزایش می‌ دهد.

مراجعه به چشم پزشک هر ۲ یا ۳ سال یکبار پس از ۴۰ سالگی لازم است. با رسیدن به سن ۶۵ سالگی باید هر سال چشم شما معاینه شود. افرادی که بیماری‌ های زمینه‌ای مانند بیماری چشم و دیابت (درمان دیابت) دارند صرف نظر از سن و سال هر سال باید به چشم پزشک مراجعه کنند.

قرص پیر چشمی

برای تقویت چشم‌ ها علاوه بر تغذیه صحیح، استفاده از مکمل‌ هایی که دارای ویتامین‌ های C، A، E و مواد معدنی مس، سلنیوم، روی و آنتی اکسیدان باشند لازم و ضروری است.

مکمل‌ ها نیاز بدن را برطرف می‌کنند و موجب تقویت سلول‌های همه ارگان‌ ها و اجزاء بدن می‌شوند. علاوه بر تقویت سلول‌ ها از بروز بیماری‌ ها نیز پیشگیری می‌کنند. چنانچه رژیم غذایی نامناسب باشد ویتامین‌ ها و پروتئین‌ های مورد نیاز بدن تامین نمی‌ شود؛ بنابراین مصرف مکمل‌ ها برای حفظ سلامت همه ارگان‌ های بدن به خصوص چشم ضروری هستند.

تفاوت پیر چشمی و دوربینی

پیرچشمی و دوربینی، عیب‌های انکساری چشم هستند که باعث می‌شوند فرد نتواند دید واضحی داشته باشد‌. در افرادی که مشکل دوربینی وجود دارد اجسام نزدیک راحت تر از اجسام دور دیده می‌شوند. برای تشخیص عیوب انکساری و برطرف کردن آن‌ ها مراقبت‌ ها و معاینات منظم چشم اهمیت فراوانی دارند.

پیرچشمی با افزایش سن و پیری مرتبط است و به دلیل کاهش انعطاف پذیری عدسی چشم، تمرکز روی اجسام نزدیک کاهش می‌یابد. در صورتی که دوربینی در هر سنی ممکن است رخ بدهد. با کوتاه شدن بیش از اندازه قطر کره چشم و یا کم شدن انحنای قرنیه، فرد دچار دوربینی می‌شود. در این اختلال نور در پشت شبکیه به درستی متمرکز نمی‌شود.

این دو عارضه از نظر علائم نیز تفاوت‌ هایی با یکدیگر دارند. افرادی که دچار پیرچشمی می‌ شوند توانایی دیدن اجسام نزدیک در آن‌ ها کاهش پیدا می‌کند؛ اما برای دیدن اجسام دور مشکلی ندارند هر چند با تاری دید، خستگی چشم و سرگیجه همراه است.

برای پیرچشمی و دوربینی عینک‌ های متفاوتی از سوی پزشکان تجویز می‌شود. برای افرادی که دچار پیر چشمی هستند و با عینک می‌توانند دور و نزدیک را ببینند عینک‌ های چند کانونی و تدریجی تجویز می‌شود و لنزهای تماسی تک دید نیز برای افرادی که دچار اختلال دوربینی هستند مفید است. در مواقعی که دوربینی شدید باشد نیز استفاده از لنزهای تماسی چند کانونه توصیه می‌شود.

همچنین بخوانید: دوربینی چشم، راه های پیشگیری و درمان

درمان پیر چشمی

این عارضه درمان خاصی ندارد و به طور کامل برطرف نمی‌شود؛ اما روش‌های اصلاحی می‌توانند تا حدودی بینایی را بهبود دهند. سبک زندگی و شدت پیرچشمی از عواملی هستند که در انتخاب روش‌ های اصلاحی نقش تعیین کننده دارند. روش‌ های اصلاحی شامل موارد زیر هستند:

   ۱. فمتولیزیک کمرا

یکی از روش‌ های درمان مطمئن پیر چشمی یک درون کاشت (inlay) است و در دهه گذشته ابداع شده‌ است. کمرا حلقه‌ هایی بسیار نازک از جنس پلیمر و سازگار با بدن هستند. کمرا باعث می‌ شود که فرد برای دید نزدیک نیازی به عینک نداشته باشد و یا وابستگی او به عینک برای دید نزدیک کاهش پیدا می‌ کند. سوراخ کمرا همانند عینک وضوح دید نزدیک را افزایش می‌ دهد. در بیشتر جراحی‌ های فمتولیزیک کمرا در داخل چشم غالب، کمرا قرار می گیرد؛ در نتیجه دید نزدیک چشم غالب بهبود پیدا می کند و برای دید دور هر دو چشم هیچ مشکلی ایجاد نمی‌شود. این جراحی بدون بیهوشی و بخیه است و در کم‌تر از ۱۵ دقیقه به‌ پایان می‌رسد و بیمار می‌تواند ۴۸ ساعت پس از جراحی فعالیت‌ های عادی خود را شروع کند.

    ۲. عینک

افرادی که قبل از پیر چشمی عینکی نبوده‌اند می‌توان برای کاهش مشکلات پیر چشمی بدون نسخه عینک تهیه کنند. این عینک مطالعه کردن و دیدن اجسام نزدیک را برای شما آسان‌ تر می‌کند. عینک‌ هایی که برای حل مشکل پیر چشمی وجود دارند از نظر بزرگنمایی درجه بندی هستند. این درجات از ۱.۰۰ الی ۳.۰۰ دیوپتر هستند. افرادی که قبل از پیر چشمی مشکلات چشمی از جمله دوربینی، نزدیک بینی یا آستیگماتیسم (علائم آستیگمات چشم) بوده‌اند و یا نمی‌توانند از عینک استفاده کنند بهتر است از روش دیگر اصلاح پیرچشمی یعنی لنز های تجویزی استفاده کنند.

این عینک‌ها عبارتند از:

• عینک مطالعه‌ ای نسخه‌ ای: افرادی که چشمشان سالم است بهتر است برای مطالعه از لنز طبی استفاده کنند و در غیر زمان مطالعه آن را از روی چشم بردارید.
• دو کانونی: خطر افقی روی این عینک نشان می‌دهد که بخش پایین عینک برای مطالعه است و با قسمت بالایی عینک می‌توانید اجسام دور را مشاهده کنید.
• سه کانونی: در این عینک دو خط افقی قرار دارد و می‌توان برای مشاهده دور، نزدیک و مطالعه کارآیی دارد.
• چند کانونی پیش رونده: هرچند این عینک فاقد خطوط افقی است؛ اما قدرت فوکوس در بخش‌ های مختلف آن متفاوت است.

   ۳. لنزهای تماسی

افرادی که تمایلی به استفاده از عینک ندارند لنز چشمی گزینه مناسبی است. در مشکلات مجاری اشک یا خشکی چشم نباید از لنز استفاده شود. انواع لنز عبارتند از:

• لنزهای تماسی دو کانونی: بخش پایینی این لنزهای دو کانونی سنگین‌تر بوده و مختص مطالعه است. متفاوت بودن کانون حاشیه‌ها با مرکز لنز از ویژگی‌های انواع دیگر این لنز است.
• لنزهای تماسی مونو ویژن: قرار دادن لنز دور در چشم غالب و لنز نزدیک در چشم دیگر روش استفاده از این لنز است.
• مونو ویژن اصلاح شده: دو لنز برای مشاهده دور و یک لنز برای مطالعه در نظر گرفته می‌شود.

همچنین بخوانید: علت های چشم درد

   ۴. جراحی انکساری

در نتیجه این جراحی شکل قرنیه تغییر می‌کند. این جراحی همان تاثیرگذاری لنز مونو ویژن را دارد. البته ممکن است پس از جراحی به عینک احتیاج داشته باشید. داشتن اطلاعات در مورد عوارض این جراحی غیر قابل برگشت  اهمیت دارد. استفاده از لنز مونو ویژن قبل از جراحی نتیجه عمل را برای بیمار قابل درک می‌کند.

جراحی به روش‌های زیر انجام می‌شود:

• کراتوپلاستی رسانا: با تابش فرکانس رادیویی به قرنیه گرما ایجاد می‌شود. با کوچک شدن لبه قرنیه، تمرکز چشم بیشتر می‌شود.
• کراتومیلوسیس درجا با کمک لیزر (LASIK): در این روش از لنز برای تغییر شکل قرنیه استفاده می‌ شود و فلپ روی چشم نیز جدا می‌شود. به این روش که جراحی لیزیک گفته می‌ شود زمان بهبودی کوتاه‌ تر است و عوارض پس از جراحی نیز کاهش می‌ یابد.
• کراتکتومی زیر اپیتلیال با کمک لیزر (LASEK): در این روش با استفاده از لیزر شکل قرنیه تغییر کرده و اپیتلیوم جای آن قرار می‌ گیرد.
• کراتکتومی فوتور فراکتیو (PRK): این جراحی همانند جراحی لازک است. تمام اپیتلیوم توسط جراح برداشته می‌شود و پس از جراحی نیز جایگزین نمی‌ شود بلکه رشد طبیعی خواهد داشت.

   ۵. کاشت لنز

کاشت لنز روشی نوین در درمان پیرچشمی است. در این روش لنز مصنوعی جایگزین عدسی چشم می‌ شود. انواع مختلفی از این لنزها وجود دارد و برخی از آن‌ ها برای مشاهده دور و نزدیک کارآیی دارند. لنزهایی که به آن‌ ها عدسی سازگار گفته می‌شود داخل چشم تغییر موقعیت می‌دهند. در برخی موارد پس از کاشت لنز برای مطالعه نیاز به عینک دارید.

آیا میدانید هزینه و نحوه انجام عمل کاشت لنز در داخل چشم چگونه است؟

درمان پیر چشمی در طب سنتی

برای درمان پیرچشمی در طب سنتی نیز راهکار هایی وجود دارد که در ادامه به آن می‌ پردازیم:

• عرق رازیانه

عرق رازیانه یکی از بهترین داروهای گیاهی برای درمان پیرچشمی است. عرق رازیانه بینایی چشم را افزایش می‌دهد. ترکیب عرق رازیانه و خطمی را نیز می‌توان به عنوان قطره چشم روزی ۳ بار استفاده کرد؛ زیرا ترکیبی مفید برای افزایش بینایی است. البته مشورت کردن با پزشک قبل از استفاده از این قطره چشم‌ لازم و ضروری است.

• زردچوبه

یکی از درمان‌های گیاهی پیر چشمی، استفاده از گیاه خوش رنگ زردچوبه است. این گیاه از اکسید شدن عدسی‌ های چشم جلوگیری می‌کند و به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی گیاهی مفید در درمان بیماری‌ های چشم است.

• زعفران

زعفران با تقویت دید چشم، یکی از گیاهان مفید برای پیشگیری و درمان پیر چشمی به شمار می‌ آید. برای بهره مندی از خواص فراوان زعفران می‌توان از این گیاه در تهیه غذا و دمنوش‌ های گیاهی استفاده کرد.

• سرمه

یکی دیگر از داروهای گیاهی مورد تاکید طب سنتی برای تقویت بینایی و رفع بیماری‌های چشمی، سرمه است. پزشکان استفاده از سرمه چهار مغز را برای محافظت از سلامت چشم‌ها، مفید می‌دانند.

• سیب

یکی از بهترین و موثرترین میوه‌ ها برای درمان بسیاری از بیماری‌ ها، سیب است. برای استفاده از خواص بی نظیر این میوه، بهتر است سیب را رنده کنید و با عرق بیدمشک، زعفران دم کرده، گلاب، تخم شربتی، عرق رازیانه و مقداری عسل مخلوط کرده و میل کنید. این معجون موجب تقویت دید و بینایی می‌شود.

• عرق کاسنی

افراد کهنسال با مصرف عرق کاسنی می‌توانند از کاهش دید خود جلوگیری کنند.

همچنین بخوانید:درمان تنبلی چشم چیست؟

• درمان پیر چشمی با زالو

در این روش درمان نباید از زالو های لاجوردی با کرک ریز و نرم استفاده شود زیرا با عوارضی مانند غش، تب، قرحه‌های بدخیم، خونریزی و سستی همراه است. زالوهایی که در آب‌ های خزه‌ دار و محل زیست قورباغه‌ ها وجود دارند برای این روش استفاده می‌ شوند؛ بنابراین زالوهای موجود در آب‌ های گل آلود سیاه برای درمان پیر چشمی مناسب نیستند. زالو یکی از درمان‌ های طب عامیانه نیز محسوب می‌ شود و در ۳۰ سال قبل نیز زالو درمانی را یکی از روش‌ های درمان پیر چشمی می‌ دانستند.

درمان خانگی و پیشگیری از پیر چشمی

امکان پیشگیری کامل از پیرچشمی وجود ندارد؛ ولی با انجام برخی کارهای ساده می‌ توان از چشم‌‌ ها مراقبت کرده و پیر چشمی را به تاخیر انداخت.

• چک کردن منظم بینایی چشم‌ ها
• سلامت عمومی بدن باید مورد بررسی قرار بگیرد. دیابت و فشارخون بالا سلامت چشم‌ها را به خطر می‌اندازد.
• در مواجه با نور آفتاب حتما از عینک آفتابی استفاده کنید تا به این ترتیب اشعه ماوراءبنفش آسیبی به چشم‌ های شما وارد نکند.
• در حین کارهایی که ممکن است به چشمان شما صدمه بزند استفاده از عینک محافظ لازم و ضروری است.
• مصرف میوه و سبزیجات برگ دار را در برنامه رژیم غذایی خود قرار دهید.
• هنگام تمرکز کردن و مطالعه نور محیط باید به اندازه کافی باشد.

هزینه درمان پیر چشمی

هزینه درمان پیرچشمی به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌ توان قیمت مشخصی را برای آن بیان کرد؛ زیرا هر تکنیکی قیمت متفاوتی دارد. برای نمونه هزینه جراحی انکساری در مقایسه با عینک و لنز بیشتر است. به علاوه شرکت‌ های متعددی با کیفیت های مختلفی عینک و لنز را به بازار عرضه می‌کنند در نتیجه قیمت‌ های متفاوتی دارند. از طریق مشاوره با چشم پزشک از هزینه دقیق روش‌ های مختلف مطلع می‌شوید.

سوالات متداول