زمانی که بین حواس پنجگانه درگیری دارید، هر کدام از آنها حالت خاصی را به ما ارسال می کند. اما در بیماری حرکت، مغز نمی تواند اطلاعاتی که از چشم، گوش و بدن دریافت می کند را درک کند. این به معنای ایجاد تداخل بین حواس پنجگانه است که باعث ایجاد بیماری حرکت یا بیماری مسافرت می شود.
علت حالت تهوع در سفر
وقتی مغز اطلاعات حسی را از قسمت های مختلف بدن دریافت می کند، به شما احساس حرکت می دهد. اما وقتی این اطلاعات به مغز می رسند و با هم تضاد دارند، مغز نمی داند که آیا در حال حرکت یا ساکن هستید و به این تضاد نمی تواند پاسخ مناسبی بدهد. به عنوان مثال، وقتی شما روی دستگاه های پر سرعتی مانند چرخ و فلک سوار می شوید، جسم شما به سمت های نامعمولی حرکت می کند و گوش داخلی، چشم و عضلات به صورت هماهنگ کار نمی کنند. به همین دلیل، مغز به درستی نمی تواند واکنش صحیحی را نشان دهد و احساس سرگیجه و تهوع می کنید.
همچنین، در زمان انجام فعالیت های دیگری مانند بازی در واقعیت مجازی، خواندن در حال حرکت، سفر با قایق، خودرو، اتوبوس، قطار یا هواپیما، یا حتی تماشای فیلم ها و بازی های ویدیویی برای مدت طولانی هم ممکن است باعث بیماری حرکت شوید.
علائم بیماری حرکت
بیماری حرکت می تواند به طور ناگهانی شما را درگیر خود کند. یعنی با وجود این که در لحظات قبل از آن خود را خوب و سالم می دانستید، علائم مختلفی را تجربه خواهید کرد. این علائم می تواند شامل عرق سرد، سرگیجه، سردرد، خستگی، تحریک پذیری، ناتوانی در تمرکز، افزایش ترشح بزاق، حالت تهوع و استفراغ (علت های پدید آمدن حالت تهوع و استفراغ)، پوست رنگ پریده یا رنگ پریدگی، تنفس سریع یا بلعیدن هوا، احساس گرفتگی در گوش ها، احساس ناراحتی و کلافگی، خمیازه های پشت سر هم و بی اشتهایی باشد.
در صورت تجربه هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر مطالعه کنید: دلیل ترش کردن معده چیست؟
عوارض بیماری حرکت
برخی از افراد که به بیماری مسافرت دچار هستند، قادر به جلوگیری از سرفه و استفراغ های شدید نیستند که در نتیجه ممکن است افت فشار خون را تجربه کنند. این افت فشار خون می تواند باعث احساس ضعف، سرگیجه و تهوع شود.
علاوه براین، زمانی که افراد با بیماری حرکت دچار استفراغ های شدید می شوند، مقدار زیادی مایعات از بدنشان خارج می شود و در صورت عدم مصرف مایعات کافی، کم آبی بدن (دهیدراسیون) می تواند به مشکلات اضطراب، سردرد و خستگی منجر شود.
با این حال این عوارض برای افراد بسیار کمی رخ می دهد و بعد از پایدار شدن وضعیت، به طور معمول بهبود می یابند.
چه افرادی به بیماری حرکت مبتلا می شوند؟
کودکان در بازه سنی ۲ تا ۱۲ سال و افرادی که سابقه خانوادگی بیماری حرکت را دارند، بیشتر در معرض خطر بیماری مسافرت هستند. همچنین، برخی عوامل دیگر نیز احتمال ابتلا را افزایش می دهند، از جمله:
- زنان باردار: تغییرات هورمونی در دوران بارداری می توانند نقش به سزایی در ایجاد بیماری حرکت داشته باشند.
- اختلالات گوش داخلی: مشکلات و اختلالات در گوش داخلی می توانند تاثیری بر تعادل و هماهنگی حرکتی داشته باشند و باعث بروز بیماری حرکت شوند.
- دوره های قاعدگی: یکی از عوامل ممکن برای بروز بیماری حرکت، تغییرات هورمونی در دوره های قاعدگی است.
- میگرن: افرادی که مبتلا به میگرن هستند، ممکن است بیشتر در معرض خطر بروز بیماری حرکت قرار بگیرند.
- بیماری پارکینسون: بیمارانی که دچار بیماری پارکینسون هستند، ممکن است در معرض خطر بروز بیماری حرکت باشند.
به طور کلی، بیماری حرکت می تواند هر شخصی را تحت تاثیر قرار دهد، اما با توجه به عوامل فوق، برخی افراد ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند. بنابراین، توصیه می شود در صورت وجود هرگونه علائم مشکوکی به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب صورت گیرد. البته این بیماری بر خلاف سرماخوردگی به دیگران منتقل نمی شود و چنانچه درگیر این بیماری نباشید نیازی به نگرانی ندارید.
روش های پیشگیری از حالت تهوع در سفر
برای پیشگیری از بیماری حرکت از نکات زیر پیروی کنید:
- صندلی مناسب: در هواپیما، صندلی های روی بال، در کشتی، جایگاه های کابین و در ماشین، صندلی جلو برای افراد مستعد بیماری سفر بهترین انتخاب هستند.
- هوای تازه: دریچه های هوا را به سمت خود باز کنید و شیشه های ماشین را پایین بیاورید.
- رایحه های تسکین دهنده: از رایحه های نعناع، زنجبیل (خواص درمانی زنجبیل) یا اسطوخودوس استفاده کنید و آب نبات با نعناع یا زنجبیل بنوشید.
- فاصله با دیگران: با افرادی که دچار بیماری سفر هستند، صحبت نکنید و به آنها خیره نشوید.
- خوراکی های سنگین: در طول حرکت یا تا چند ساعت قبل از سفر خوراکی های تند یا چرب نخورید.
- مصرف دارو: مصرف برخی از داروهای آنتی هیستامین پیش از سفر، از بروز علائم و نشانه های بیماری سفر پیشگیری می کند.
- تمرکز در دوردست: تمرکز بر روی یک شی ء در دوردست یا افق به جای تلفن، تبلت یا کتاب می تواند از بیماری سفر پیشگیری کند.
- روشی برای آرامش ذهن: برای آرامش ذهنتان و پیدا کردن موضوعی برای تمرکز، می توانید راه های مختلفی را امتحان کنید. به عنوان مثال چشمانتان را ببندید و نفس عمیق بکشید، سعی کنید از ۱۰۰ تا ۱ به صورت معکوس بشمارید.
- میان وعده های شیرین: خوردن آدامس، شکلات یا میان وعده های شیرین هم می تواند در پیشگیری و کاهش علائم بیماری حرکت کمک کند.
- عدم مصرف الکل و دخانیات: بهتر است از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید.
- با معده خالی به سفر نروید: اگر به دلیل تهوع نمی توانید در سفر خوراکی مصرف کنید، بهتر است با معده خالی راه نیایید. قبل از شروع سفر یک میان وعده سبک بخورید تا از معده خالی جلوگیری کنید.
- عطر تند: هنگام سفر از عطر تند استفاده نکنید و در کنار کسی که عطر تندی دارد ننشینید.
- خوابیدن در طول مسافرت: سفر در آخر شب یا زود صبح، زمانی که افراد مبتلا به بیماری مسافرت بتوانند بخوابند می تواند باعث کاهش یا پیشگیری از حالت تهوع و سرگیجه شود.
- توقف خودرو: در صورت بروز این حالت تهوع و سرگیجه در ماشین، در نخستین مکان مناسب خودرو را متوقف کنید تا فرد دچار حالت تهوع را از ماشین پیاده شود و چند قدم راه برود.
- دراز کشیدن: در صورتی که امکان پیاده شدن نباشد، شرایطی فراهم کنید که فرد بتواند به پشت دراز بکشد و چشمان خود را برای چند دقیقه ببندد. قرار دادن یک پارچه خنک یا سرد روی پیشانی هم می تواند مفید باشد.
توجه داشته باشید که علائم بیماری حرکت در افراد مختلف به صورت متفاوتی ظاهر می شود. بنابراین بهتر است بیماران سرنخ های محرکه خودشان را بشناسند و با کارهای مناسب علائمشان را کاهش دهند.
راه های درمان حالت تهوع در مسافرت
هنگام سفر، برخی از افراد ممکن است احساس تهوع کنند. اما با استفاده از روش های زیر می توانید از این حس نامطلوب خلاص شد:
- استفاده از زنجبیل برای درمان بیماری مسافرت: زنجبیل دارای خواص ضد تهوع است و می تواند تحریک معده را کاهش دهد. می توانید چای زنجبیل، دمنوش زنجبیل یا آب نبات زنجبیلی بنوشید یا یک قاشق غذا خوری زنجبیل را له کنید و آن را در آب داغ مخلوط کنید و بنوشید.
- استفاده از نعناع به عنوان درمان بیماری مسافرت: بوی نعناع تسکین دهنده و آرامش بخش است. می توانید نعنای تند را به شکل چای میل کنید.
- استفاده از هل برای درمان بیماری مسافرت: یک یا دو دانه هل را بجوید تا به تسکین احساس استفراغ کمک کند.
- استفاده از طب سوزنی و فشاری برای درمان بیماری مسافرت: درمان تهوع با استفاده از طب سنتی به روش فشار دادن نقاط خاص در پایین مچ دست، یک روش تخصصی و توصیه شده است. کارشناسان طب سنتی باور دارند که با اعمال فشار به مناطق مشخصی در این قسمت از بدن، می توانید احساس تهوع را بهبود ببخشید. برای درک بهتر این روش قابل ذکر است که طب سنتی به وجود نقاط فشاری در بدن که به عنوان نقاط درمانی شناخته می شوند توجه دارد. یکی از این نقاط در قسمت پایینی مچ دست قرار دارد. با اعمال فشار مناسب به این نقطه می توانید حالت تهوع را کاهش دهید.
- استفاده از داروهای پزشکی و قرص حالت تهوع برای درمان بیماری مسافرت: استفاده از داروها و قرص هایی مانند دیمن هیدرینات (درامامین)، اسکوپولامین (مالدیمار) و سیکلیزین می تواند بیماری حرکت را درمان کنید. با این حال، برای مصرف هر یک از این داروها حتما باید با پزشک مشورت کنید.
بیشتر مطالعه کنید: دلیل پدید آمدن رفلاکس معده چیست؟
معمولا حالت تهوع در سفر خود به خود خوب می شود. اما اگر مدت زیادی ادامه داشته باشد و علاوه بر حالت تهوع، نشانه های دیگری مانند سردرد، استفراغ، سرگیجه و کاهش شنوایی دارید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
موارد مراجعه به پزشک
اگر بیماری سفر خیلی شدید باشد به عنوان مثال دچار علائم، حالت تهوع یا استفراغ مداوم و کم آبی بدن شدید، بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا سلامت گوش میانی، سیستم تعادل و سیستم عصبی را بررسی کند.
پزشک می تواند از داروهای شیمیایی استفاده کند تا این بیماری را درمان کند. برخی از داروهای رایج برای کاهش علائم بیماری سفر شامل هیوسین، سیکلیزین ،مکلیزین و پرومتازین هستند. لازم به ذکر است که خشکی دهان و خواب آلودگی نیز جزو عوارض جانبی این داروهاست که برای درمان بیماری سفر استفاده می شوند.