پیچ خوردگی مچ دست

از جمله مفاصل حساس در بدن که کارایی بسیار زیادی دارد و عملا انجام بیش از هشتاد درصد امور روزانه فرد از طریق آن انجام می گیرد، مچ دست است. مفصل مچ دست می تواند بر اثر حوادث و اتفاق های گوناگون دچار آسیب شود. آسیب های مرسوم در این ناحیه شامل انواع شکستگی، کشیدگی تاندون، پارگی تاندون، ترک برداشتن، ابتلا به دردهای شدید، ساییدگی مفصل، در رفتگی مفصل و پیچ خوردگی مچ دست می باشد. پیچ خوردگی در دسته شایع ترین مشکلی که برای مفصل می تواند اتفاق بیافتد قرار می گیرد. اما نمی توان به هر درد و یا عدم کنترل مچ دست، عنوان پیچ خوردگی را اطلاق کرد. در این مطب علاوه بر آشنایی با پیچ خوردگی مچ دست، در مورد شرایط حادثه، روشهای پیشگیری و مراقبتی و همچنین فرآیندهای درمانی خواهیم پرداخت.

پیچ خوردگی مچ دست چیست؟

مفصل مچ دست توسط مجموعه ای از رباط ها و بافت های عضلانی محافظت می شود. زمانی که این رباط ها دچار کشیدگی یا پارگی شوند، مفصل از جای خود خارج می شود و پیچ خوردگی مچ دست اتفاق می افتد. این عارضه در شرایط غیر تعادلی، فشارهای ناگهانی، سقوط و افتادن، ضربه های ورزشی و …رخ می دهد. پیچ خوردگی مچ دست می تواند دلایل زمینه ای نیز داشته باشد و بر اثر شرایط عضلانی مچ دست، به صورت مستمر در فرد اتفاق افتد. گاهی این پیچ خوردگی ها ناشی از رفتار و شرایط دوران کودکی فرد است و به صورت مستمر ایجاد می گردد در این شرایط احتمال اینکه متخصص برای فرد جراحی تجویز کند نیز وجود دارد.

انواع پیچ خوردگی

از نظر نوع حادثه و مشکلی که ایجاد می گردد تفاوتی میان پیچ خوردگی ها وجود ندارد، اما از نظر شدت پیچ خوردگی در انواع زیر قرار می گیرند:

۱- پیچ خوردگی خفیف (درجه ۱):

پارگی یا جدا شدنی اتفاق نمی افتد و فقط رباط ها و تاندون ها بیش از اندازه رایج دچار کشیدگی می گردند.

۲- پیچ خوردگی متوسط (درجه ۲):

قسمتی از تاندون و یا رباط مچ دست ممکن است دچار پارگی جزیی شده باشد. در این شرایط با آتل مچ بسته می شود و برای مدتی باید مراقبت شود.

۳- پیچ خوردگی شدید (درجه ۳):

زمانی که رباط ها به طور کامل پاره شوند و به اصطلاح مچ حالت آویزان به خود بگیرد، پیچ خوردگی درجه ۳ رخ داده است. برای این نوع پیچ خوردگی عمل جراحی تجویز می شود.

دلایل پیچ خوردگی مچ دست

رایج ترین دلیل پیچ خوردگی مچ دست ضربات فیزیکی و حوادث ناگهانی می باشد. این ضربات می تواند در موقعیت های مختل از جمله موارد زیر به مچ دست اعمال گردد:

• جلوگیری از زمین خوردن با تحمل وزن بدن با دست.
• از دست دادن تعادل و گرفتن ناگهانی دیوار، در یا هر جایی که امکان حفظ تعادل را فراهم کند
• انجام ورزش های مختلف از جمله بسکتبال و والیبال
• خم شدت دست به صورت ناگهانی به عقب به هر دلیل
• وارد آمدن فشار از سمت بدن خود فرد در مواردی مانند بوکس زدن، بلند کردن جسم، چرخاندن چیزی و …
• پرت شدن، تصادف، افتادن و لیز خوردن و …

علائم پیچ خوردگی مچ دست

هر درد و ناراحتی که در مچ دست ایجاد شود را نمی توان ناشی از پیچ خوردگی مچ دانست. این بیماری دارای نشانه ها و مشخصات خاص خود است که در صورت مشاهده باید جهت درمان اقدام شود. مهمترین نشانه های پیچ خوردگی مچ دست عبارتند از:

• درد شدید در محل مفصل مچ دست که با تکان دادن دست بیشتر هم می شود و به صورت یک درد غیر قابل تحمل است.
• شنیدن صدا در هنگام حادثه یا اتفاقی که برای مچ دست رخ داده است.
• گرم شدن مچ دست و احساس افزایش دما در ناحیه اطراف آن
• عدم توانایی در حرکت دادن دست
• عدم تعادل و توانایی نگهداری مچ دست در وضعیت ثابت
• احساس افت فشار و ضعف کردن

احتمال پیچ خوردگی دست برای چه کسانی وجود دارد؟

این مشکل و بیماری تحت عوامل مختلفی ایجاد می شود و ممکن است برای هر انسانی با هر توان جسمی و هر سن و سالی رخ دهد. البته برخی افراد شرایط ناپایدار تری دارند و احتمال پیچ خوردگی در آنها به مراتب بالاتر است. از جمله افرادی که بیش از بقیه در معرض پیچ خوردگی مچ قرار  دارند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افرادی که قبلا برای آنها پیچ خوردگی مچ رخ داده باشد.
• افرادی که به اضافه وزن مبتلا هستند.
• افرادی که دارای بیماری ام اس می باشند و در مواقعی تعادل خود را از دست می دهند.
• افرادی که به انجام کارهای فیزیکی سخت می پردازند.
• ورزشکارانی که در شرایط آسیب پذیر فعالیت می کنند مانند صخره نوردها، وزنه برداران، دروازه بان ها، والیبالیست ها و …

اطلاعات بیشتر درباره انواع و راه های درمان آسیب های ورزشی

راه های تشخیص

علاوه بر تجربیات پزشکی و تشخیص به کمک نشانه های موجود، متخصص می تواند با کمک انجام معاینات دقیق در کنار تجویز سی تی اسکن، MRI و اشعه ایکس تشخیص دقیقی نسبت به وضعیت پیچ خوردگی داشته باشد. همچنین اگر در کنار پیچ خوردگی ترک خوردگی یا شکستگی در استخوان اطراف مچ ایجاد شده باشد در تصاویر درخواستی مشخص می گردد.

مچ پیچ خورده چگونه است؟ (شرایط ظاهری مچ پیچ خورده)

اگر مچ دست دچار پیچ خوردگی شود در محل مفصل نشانه های کبودی، تورم و غیر طبیعی بودن مچ قابل مشاهده می باشد. بسته به شرایط جسمی فرد، نوع حادثه، شرایط تاندون ها و … میزان این نشانه ها متغییر است و در برخی موارد پیچ خوردگی بدون بروز کبودی و تورم رخ داده است.

راه های درمان

وضعیت پیچ خوردگی، شرایط موجود، وضعیت فرد، نوع پیچ خوردگی و .. از عواملی هستند که در انتخاب روش درمان و فواید انجام درمان دخیل می باشند. برای افرادی که دچار پیچ خوردگی مچ دست می شوند، اصلی ترین روش های درمان عبارتند از:

• درمان مقدماتی: تا قبل از رسیدن به کلینیک یا بیمارستان می توان درمان مقدماتی اولیه را که شامل فیکس کردن دست، بانداژ و نگه داشتن آن در حالت سکون است، انجام داد. هرچه تکان خوردن دست کمتر باشد، شدت درد کمتر می شود و آسیب کمتری به رباط ها وارد می گردد.
• بالا نگه داشتن دست: تا زمانی که به متخصص مراجعه شود و فرآیند درمان پزشکی صورت بگیرد، بهتر است که دست در ارتفاعی بالاتر از قلب قرار بگیرد. عدم جمع شدن خون در محل پیچ خوردگی کمک می کند تا تورم کنترل شود.
• استفاده از کمپرس یخ : اگر دسترسی به بیمارستان و متخصص امن امکان پذیر نیست و یا زمان زیادی می برد، بهتر است یک کمپرس یخ در محل مچ دست استفاده شود تا از میزان کبودی و تورم جلوگیری شود.
• درمان های دارویی: قرص های مسکن در درمان اولیه کمک می کند درد کاهش پیدا کند، همچنین ممکن است بعد از جا انداختن مچ در مواردی که پیچ خوردگی خفیف است از داروهای غیر استروئیدی استفاده شود.
• آتل بندی: یکی از درمان هایی که در پیچ خوردگی های خفیف و متوسط توسط متخصص استفاده می شود، آتل بندی است. متخصص با فیکس کردن مچ، کمک می کند تا رباط های کشیده شده ترمیم شوند.
• جراحی: در نهایت برای افرادی که به پیچ خوردگی درجه ۳ دچار شده اند، عمل جراحی تجویز می شود. یک روش جراحی پیچ خوردگی آرتروسکوپی می باشد، اما این وضعیت بیمار است که نوع عمل را مشخص می کند و اگر رباط ها دچار پارگی شدید شده باشند، از روش های دیگری برای جراحی استفاده می شود.

اطلاعات بیشتر درباره نحوه تشخیص پارگی رباط صلیبی

فیزیوتراپی برای پیچ خوردگی مچ دست

فیزیوتراپی به عنوان یک روش درمانی مکمل بعد از انجام عمل جراحی برای پیچ خوردگی مچ دست بسیار کاربرد دارد. چرا که ممکن است انگشتان و مچ فرد دارای مشکل حرکتی شوند. روشهای استفاده از فیزیوتراپی می تواند شامل حرکات ورزشی، استفاده از دستگاه، افزایش دما و … باشد. فیزیوتراپی مچ پیچ خورده شامل تمرین درمانی با کمک حرکات ورزشی، لیزر درمانی برای آسیب های ورزشی و کاری، کایروپراکتیک و … می شود.

ورزش برای پیچ خوردگی مچ دست

از جمله روشهای فیزیوتراپی که گفتیم برای درمان مچ پیچ خورده بعد از جراحی استفاده می شود، حرکات ورزشی است. فیزیوتراپ با ارائه تمرین های تخصصی به فرد و نظارت بر انجام درست آنها کمک می کند تا دامنه حرکتی مچ و سطح قدرتی آن به مقدار قابل توجهی افزایش یابد. برای نمونه برخی از حرکات ورزشی عبارتند از:

• رساندن نوک انگشت شصت به سایر انگشتان در حالی که مچ دست فیکس و ثابت است.
• خم کردن دست ها به سمت جلو، سپس کف دست را به سمت بالا و به سمت زمین بچرخانید.
• باز و بسته کردن انگشتان به صورت مشت کردن بدون اعمال فشار زیاد.
• چرخاندن مچ آسیب دیده به آرامی در جهات مختلف با کمک دست دیگر.

تفاوت پیچ خوردگی مچ دست و کشیدگی

این دو مشکل دارای نشانه های نزدیکی به هم می باشند اما با هم تفاوت اساسی دارند. در کشیدگی آسیب به تاندون ها وارد می شود و طول درمان طولانی تری خواهد داشت. در مورد پیچ خوردگی رباط ها در وضعیت ناپایدار قرار می گیرند و با انجام مراقبت یا عمل جراحی فرد درمان می شود.

راه های پیشگیری از پیچ خوردگی مچ دست

تمام حوادث قابل پیش بینی و جلوگیری نیستند و برخی از آنها نیز مربوط به خود فرد نمی شود. در موارد ورزشی توصیه می شود تا حد امکان قبل از فعالیت سنگین حتما به خوبی بدن را گرم کنید و عضلات را برای فشارها و تغییر های ناگهانی آماده کنید.

• در محیط های لغزنده مانند کوه پیمایی و یخ پیمایی حتما تجهیزات مناسب داشته باشید.
• از بلند کردن اجسام سنگین خود داری کنید.
• با برنامه غذایی و ورزشی مناسب وزن خود را در حالت استاندارد نگه دارید و از افزایش وزن جلوگیری کنید.
• زمانی که دچار خستگی هستید از انجام فعالیت های کاری سنگین خود داری کنید.
• بعد از زمان خواب یا استراحت به صورت ناگهانی وارد فعالیتی نشوید.

سوالات متداول