بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
این طبیعی است که در هفته اول پس از تولد نوزاد، سینه مادر با ورود شیر، سنگین، حساس و پر شود. شیر وارد شده اما گاهی اوقات به چیزی تبدیل می شود که آن را احتقان می نامیم.
اگر درد واقعا شدید شود، آن را گرفتگی مینامیم، زیرا شیر آنقدر در سینهها پر است که برخی از خون و رگهای لنفاوی را میفشرد. بنابراین باعث تورم در بافتها میشود. این فقط شیر زیاد نیست، این تورم واقعی سینههاست و میتواند بسیار دردناک باشد و شیردهی را به نوعی دشوار کند.
احتمالا بهترین راه برای جلوگیری از گرفتگی، تغذیه مکرر و زودهنگام است. اگر هر چند دفعه که کودک میخواهد و حداقل هر ۲ تا ۳ ساعت زمانی که کودک در طول روز بیدار است و بیش از ۴ یا ۵ ساعت یک بار در شب در هفته اول شیر دهید، اغلب از گرفتگی آن جلوگیری میکند.
اگر تغذیه تکمیلی انجام ندهید، گرفتگی کمتر میشود. اما احتمالا ۷ تا ۱۰ روز ادامه خواهد داشت. اما اگر اقداماتی را برای درمان گرفتگی انجام دهید، معمولا طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت، حداقل بدترین قسمت آن، از بین میرود.
علائم عفونت سینه
علائم عفونت سینه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بزرگ شدن سینه فقط در یک طرف
- توده سینه
- درد سینه
- تب و علائم شبیه آنفولانزا، از جمله تهوع و استفراغ
- خارش
- ترشح از نوک پستان (ممکن است حاوی چرک باشد)
- تورم، حساسیت و گرما در بافت پستان
- قرمزی پوست
- بزرگ و حساس شدن غدد لنفاوی در زیر بغل و در همان طرف
بیشتر بخوانید: ساختار سینه زنان
عوارض احتمالی عفونت سینه در دوره شیردهی
در عفونت های شدید، آبسه ممکن است ایجاد شود. آبسه سینه به دلیل تجمع چرک و عفونت در سینهها به وجود میآیند و معمولا دردناک هستند و زیر پوست ایجاد میشوند. آبسه حاصل فعالیت باکتریها است. آبسهها باید در مطب یا با جراحی تخلیه شوند. پانسمان زخم برای کمک به بهبودی پس از عمل مورد نیاز است. ممکن است به زنان مبتلا به آبسه گفته شود که شیردهی را موقتا متوقف کنند. علائم آبسه پستان شامل:
- پوسته پوسته شدن سینه
- افرایش درجه حرارت سینهها
- قرمز شدن
- ضعف و خستگی عمومی بیمار
- حساس و دردناک شدن سینهها
- تب
ماستیت یا سرطان التهابی سینه
عفونت سینه ممکن است به ماستیت سینه مربوط شود. درست است که سرطان التهابی سینه شایع نیست و به نوعی میتوان گفت نادر است اما بیماری بسیار جدی محسوب میشود. شروع این سرطان با سلولهای نابهنجار در مجاری سینه است که بهسرعت نیز تکثیر میشوند. سپس این سلولها، عروق لنفاوی در سینه را مسدود کرده و باعث قرمزی و تورم پوست خواهند شد و منجر به دردناک بودن و گرم شدن پوست در هنگام لمس میشوند. به وجو آمدن این شرایط و تغییرات ممکن است بیش از چند هفته طول بکشد. علائم ماستیت یا سرطان التهابی سینه شامل موارد زیر است:
- بزرگ شدن یک سینه که قابل مشاهد است.
- گرمای غیرمعمول در سینهای که دچار بیماری شده است.
- تغییر رنگ سینه که کبود، بنفش یا قرمز به نظر میرسد.
- حساسیت و درد در هنگام لمس
- فرورفتگی پوست سینه مانند پوست پرتقال
- بزرگ شدن غدد لنفاوی نزدیک استخوان ترقوه و یا زیر بازو
خانمها در ماستیت خلاف دیگر سرطانهای سینه، آشکار شدن تودهها در سینه را تجربه نمیکنند که این معمولا سبب میشود سرطان التهابی سینه با عفونت سینه اشتباه گرفته شود. از این رو اگر چنین علائمی را تجربه کردید حتما با دکتر آسپرین تماس گرفته و با پزشک متخصص مشورت کنید.
همچنین بخوانید:
تشخیص عفونت سینه در دوره ی شیردهی
پزشک متخصص معاینه فیزیکی را انجام میدهد تا عوارضی مانند توده متورم و پر از چرک (آبسه) را رد کند. گاهی سونوگرافی برای بررسی وجود آبسه انجام میشود.
برای عفونتهایی که مدام عود میکنند، ممکن است شیر از نوک پستان کشت شود. در زنانی که شیر نمیدهند، آزمایشات انجام شده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بیوپسی سینه
- ام آر آی سینه
- سونوگرافی سینه
- ماموگرافی
درمان گرفتگی سینه برای پیشگیری از عفونت سینه در بارداری
این چند مرحله بسیار ساده است. اولین مورد این است که واقعا سعی کنید سینهها را کاملا خالی کنید. باز هم به تغذیه مکرر و تشویق کودک به شیر دادن برای تمام کردن پستان اول تاکید میکنیم. سعی نکنید سینهها را در این بین عوض کنید، بلکه شروع کنید و اجازه دهید تا جایی که میتوانید آنها را خالی کنید و فقط بعد از اینکه خالی شدند، سینه دیگر را امتحان کنید. سپس دفعه بعد با یکی مخالف شروع کنید. سپس با کمپرس سرد و گرم میتوانید کارهای زیادی انجام دهید. انجام یک کمپرس خنک در بین شیردهی میتواند به کاهش تورم و کاهش حساسیت کمک کند. و سپس با یک کمپرس گرم ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قبل از شیردهی، میتوانید به بیحالی و تخلیه کامل سینه کمک کند.
در واقع میتوانید کمپرس هایی را تهیه کنید که برای این منظور ساخته شدهاند و آنها قابل گرم یا خنک شدن هستند. می توانید آن را داخل یک سوتین شیردهی قرار گیرند.
یک مورد دیگر که می تواند به شما کمک کند و بسیار مفید بوده، برگ کلم است. چند مطالعه و تحربیات شخصی وجود دارد که نشان میدهد فقط با یک برگ کلم که از یخچال خارج کردهاید، میتوانید به عنوان کمپرس استفاده کنید. چیزی در آن وجود دارد که کمک میکند کمی درد تسکین پیدا کند، چیزی مانند استامینوفن.
همچنین بخوانید: آیا استفاده از مواد ضد عرق باعث سرطان سینه می شود
درمان عفونت سینه در دوره ی شیردهی
همانطور که گفتیم، درمان در خانه شامل اعمال حرارت مرطوب به بافت آلوده پستان به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه و چهار بار در روز است. همچنین ممکن است نیاز به مصرف مسکن داشته باشید.
آنتی بیوتیکها برای درمان عفونت سینه بسیار مهم هستند. اگر آنتی بیوتیک مصرف میکنید، باید به شیردهی یا پمپاژ کردن ادامه دهید تا تورم سینه از تولید شیر تسکین یابد.
- تخلیه کامل پستان و شیردهی مکرر و کامل که به کاهش التهاب کمک می کند.
- قبل شیردهی، استفاده از کمپرس گرم به کاهش درد و تورم کمک می کند.
- در صورت برطرف نشدن آبسه، آسپیراسیون سوزنی تحت هدایت سونوگرافی همراه با آنتی بیوتیک انجام میشود. اگر این روش جواب نداد، ممکن است با توجه به صلاحدید پزشک، برش و درناژ درمان انجام شود.
بیشتر بخوانید: برای کیست سینه چه بخوریم
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز علائم زیر، حتما به پزشک مراجعه کنید، شما میتوانید با تماس با دکتر آسپرین، مشکلات به وجود آمده را با پزشک متخصص درمیان بگذارید.
- هر بخشی از بافت سینه شما قرمز، حساس، متورم یا داغ شود.
- شما در حال شیردهی هستید و تب شدید دارید.
- غدد لنفاوی زیر بغل شما حساس یا متورم می شوند.
جلوگیری موارد زیر ممکن است به کاهش خطر عفونت سینه کمک کند:
- مراقبت دقیق از نوک پستان برای جلوگیری از تحریک و ترک خوردن
- تغذیه مکرر و پمپاژ شیر برای جلوگیری از تورم سینه
- روش صحیح شیردهی با بستن خوب توسط نوزاد
- به جای قطع سریع شیردهی، نوزاد به آرامی، طی چند هفته، از شیر گرفته شود.
