کمک های اولیه و درمان فوری جراحت و خونریزی

خونریزی معمولا خفیف است و خیلی راحت بند می آید اما گاهی اوقات ممکن است سیاهرگ یا سرخرگ بزرگی پاره شده باشد که در این صورت خونریزی جدی و خطرناک به وجود می آورد و باید فورا تحت درمان قرار بگیرد. کمک های اولیه هنگام بروز خونریزی متفاوت است و این موارد جداگانه باید ارزیابی شوند، کمک های اولیه هنگام خونریزی شامل نکاتی است که به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

انواع خونریزی در کمک های اولیه

• خونریزی خارجی
• قطع عضو
• ضربه دیدن یا له شدگی
• خونریزی بینی
• ساییدگی
• سوراخ شدگی
• خونریزی داخلی

الف- خونریزی خارجی

خونریزی خارجی معمولا خفیف است و شامل ساییدگی یا بریدگی های کوچک است اما گاهی اوقات که رگ بزرگی دچار پارگی می شود خونریزی شدید شده و نیاز به درمان فوری پیدا می کند.

برخی از زخم ها با جراحات دیگری در زیر پوست همراه هستند مثلا هنگامی که کسی چاقو می خورد یا استخوانش می شکند، آسیب های دیگری در پشت زخم پوست دارد.

علائم خونریزی خارجی چیست؟

برخی از علائم زیر در خونریزی خارجی دیده می شوند:

• زخم که ممکن است همراه با شی خارجی فرو رفته باشد یا نه
• درد ناشی از آسیب دیدگی پوست
• کبودی یا تغییر رنگ پوست
• از دست دادن عملکرد طبیعی در ناحیه آسیب دیده
• سردی، تعریق و رنگ پریدگی پوست

در موارد خونریزی خارجی، چه کاری باید انجام بدهیم؟

کمک های اولیه هنگام خونریزی خارجی به شرح زیر است:

• به زخمی که خونریزی دارد فشار مستقیم وارد کنید.
• روی زخم محکم فشار بیاورید. با استفاده از یک پد استریل یا تمیز روی زخم را محکم با دست فشار بدهید. با باند، دستمال استریل را روی زخم نگه دارید.
• اگر خونریزی شدید است، زمان را برای پیدا کردن دستمال یا گاز استریل هدر ندهید بلکه حتی اگر لازم است از دست خود بیمار یا در صورتی که بیمار قادر نیست این کار را بکند، از دستان خودتان مستقیما برای فشار دادن زخم استفاده کنید.
• ناحیه آسیب دیده را بالا نگه دارید.
• اگر زخم روی دست یا پا قرار دارد، عضو را بالا نگه دارید تا جریان خون به سمت آن کاهش پیدا کند.
• اگر دست آسیب دیده است می توانید با استفاده از پارچه یا چیز دیگری آن را از گردن فرد آویزان کنید.

سعی کنید تا حد ممکن از تماس مستقیم با خون بیمار یا مایعات خونی دیگر پرهیز کنید. در صورت امکان از دستکش یک بار مصرف استفاده کنید. اگر دستکش در دسترس ندارید، دستان خود را داخل کیسه پلاستیکی فرو کنید و سپس کمک به فرد را شروع کنید.

اگر هر گونه تماسی با خون فرد یا مایعات دیگر بدن او داشته اید، پس کمک های اولیه، هر چه سریع تر دستان خود و هر جای دیگری از بدنتان که خون یا مایعات بدن او به آن پاشیده است را با آب و صابون شستشو دهید.

اگر در مورد خطر احتمالی انتقال عفونت به خود نگران هستید، به محض امکان به پزشک مراجعه کنید.

• اگر شی خارجی در زخم فرو رفته است: آن را خارج نکنید بلکه دستمال تمیزی در اطراف آن بگذارید و طوری آن را ببندید که فشاری به شی خارجی وارد نشود.
• دستمال را محکم در جای خود نگه دارید و با باند ببندید.
• بیمار را در حالت استراحت کامل قرار دهید. حتی اگر جراحت در دست یا بالاتنه است باید فرد حداقل ۱۰ دقیقه در حالت استراحت به نحوی قرار بگیرد که کاملا راحت باشد تا به کنترل خونریزی کمک شود.
• به دنبال کمک پزشکی باشید. اگر زخم جزئی است و مجروح می تواند با ماشین منتقل شود، او را به درمانگاه یا بیمارستان برسانید تا زخمش درمان شود. اگر جراحت شدید است یا بیمار بدحال است با اورژانس تماس بگیرید. در مدت زمانی که منتظر آمبولانس هستید، بر وضعیت آسیب دیده نظارت کنید و مراقب تغییر حال او باشید.
• اگر خون از پانسمان نشت می کند پد دیگری روی اولی بگذارید. می توانید از چای کیسه ای یا پدهای حجیم مشابه استفاده کنید و فشار حداکثری بر زخم اعمال کنید.
• در موارد خونریزی شدید غیر قابل کنترل، دستمال غوطه ور در خون را بردارید و یک دستمال تازه و باند تازه استفاده کنید. تداوم خونریزی ممکن است به علت سر خوردن پانسمان از محل اولیه باشد.

کمک های اولیه در خونریزی قطع عضو چگونه است؟

• پیش از هر چیز فورا با اورژانس تماس بگیرید.
• خونریزی را کنترل کنید. با استفاده از دستمال تمیز محکم به محل خونریزی فشار بیاورید. در صورت امکان، محل زخم را بالا نگه دارید تا خون رسانی به آن کمتر شود.
• بخش قطع شده را محافظت کنید.
• در صورت امکان عضو قطع شده را داخل یک کیسه پلاستیکی تمیز بگذارید و آن را با کمی هوایی که داخل کیسه است محکم ببندید. هوای داخل کیسه باعث می شود تا حدودی فشار و ضربه به محتویات داخل آن گرفته شود.
• کیسه باد شده را در ظرف یا سطل حاوی آب سرد بگذارید و داخل ظرف چند تکه یخ بیندازید.
• حتما ظرف حاوی عضو قطع شده را همراه بیمار به بیمارستان بفرستید.

بیشتر مطالعه کنید تفاوت آمبولانس معمولی و خصوصی چیست؟

کمک های اولیه در له شدگی چگونه است؟

این گونه جراحات در اثر فشار ناشی از وزن سنگین بر گروهی از عضلات و بافت های نرم حاصل میشود. خطرناک ترین محل در این نوع صدمات، ناحیه سر، گردن، سینه، شکم و ران است.

• با اورژانس تماس بگیرید.
• در صورت امکان شی سنگین را از روی بدن مصدوم بردارید چون باقی ماندن فشار می تواند آسیب ماندگار به بافت ها وارد کند.
• اگر مدتی شی سنگین روی بدن فرد بوده است، آماده کمک های اولیه فوری باشید چون برداشتن بار ممکن است باعث تغییر ناگهانی در وضعیت مصدوم شود.
• جراحت مصدوم را درمان کنید. ابتدا باید جراحت ها را ارزیابی کنید و به ترتیب اهمیت به آنها رسیدگی کنید. هر گونه خونریزی را با پد استریل و اعمال فشار مستقیم روی زخم، بند بیاورید. اگر دست یا پا درگیر آسیب هستند، ناحیه آسیب دیده را بی حرکت کنید و پشتیبان برای آن درست کنید تا تکان نخورد. در مدت زمانی که منتظر آمبولانس هستید، حواستان بر تغییر وضعیت مصدوم باشد.

کمک های اولیه در خونریزی بینی چگونه است؟

خون دماغ شدن در بیشتر مواقع وضعیت ساده ای است که خود برطرف می شود و نیازی به درمان خاصی ندارد اما گاهی بینی در اثر عواملی مانند زمین خوردن یا موارد دیگر شدید خونریزی می کند.

در مورد کودکان ابتدا باید بررسی کنید ببینید آیا شی خارجی در بینی شان است یا نه. در صورتی که شی خارجی در بینی او می بینید فورا با اورژانس تماس بگیرید و کمک بگیرید. هرگز سعی نکنید خودتان شی را خارج کنید چون ممکن است باعث آسیب بیشتر شوید.

اگر خونریزی بینی به علت آسیب دیدن سر (مثلا شکستگی جمجمه) باشد باید فورا با اورژانس تماس بگیرید.

در موارد خونریزی بینی کارهای زیر را انجام دهید:

• تمامی بخش نرم بینی را محکم فشار دهید و سر را رو به جلو بگیرید و از دهان نفس بکشید. حدود ده تا پانزده دقیقه به فشار دادن بینی ادامه بدهید.
• در حالت استراحت بنشینید تا زمانی که خون بند بیاید. اگر خونریزی بیش از ۲۰ دقیقه اعمال فشار ادامه پیدا کرد، فشار دادن را ادامه دهید و با اورژانس تماس بگیرید.
• کمپرس سرد نیز می توانید برای کمک به توقف خونریزی استفاده کنید.
• پس از بند آمدن خونریزی، از مصدوم بخواهید تا چند ساعت فین نکند و مراقب باشید هیچ فشار و ضربه ای به بینی وار نشود چون ممکن است دوباره خونریزی شروع شود.

بیشتر بخوانید: کمک های اولیه و درمان فوری هنگام خفگی

کمک های اولیه در زخم های سوراخ شدگی چگونه است؟

• زخم را با آب و صابون با دمای گرم شستشو دهید و بگذارید آب صابونی به اثر سوراخ شدگی خوب نفوذ کند چون هاگ های باکتری عامل کزاز ممکن است در عمق زخم رفته باشند و گیر کرده باشند.
• اجازه بدهید زخم کامل در معرض هوا خشک شد و سپس آن را بپوشانید.
• اگر پانسمان محافظ نیاز است، از پانسمان متخلخل چسبی استفاده کنید و آن را هر روز عوض کنید تا زخم تمیز و خشک بماند.

کمک های اولیه در زخم های ساییدگی چگونه است؟

• با ملایمت با آب و صابون یا محلول آب نمک (سالین) زخم را شستشو بدهید. اگر خرده های شن یا چیز دیگری در زخم فرو رفته است، از فرد بخواهید سعی کند آن را در حالی که زخم آغشته به آب صابونی است در بیاورد.
• ناحیه را با گاز استریل یا دستمال تمیزی خشک کنید.
• اگر پانسمان لازم است، پد استریل غیر چسبی روی آن بگذارید و با باند یا چسب آن را در جای خود ثابت کنید.

بیشتر بخوانید: کمک های اولیه هنگام تصادف

ب- خونریزی داخلی

تشخیص خونریزی داخلی برای کسی که می خواهد کمک های اولیه ارائه دهد سخت است چرا که این نوع خونریزی ممکن است بدون هیچ زخم آشکار از بیرون، شروع شود و ممکن است خونریزی به وضعیتی بسیار جدی تبدیل شود چون بدون مداخله جراحی کاری نمی توان انجام داد.

زمانی خونریزی داخلی اتفاق می افتد که رگ های خونی در داخل بدن پاره شده و خون از رگ خارج شود. معمولا خونریزی داخلی در تصادفات و ضربه دیدن سر، سینه یا شکم و یا هنگام زمین خوردن اتفاق می افتد. مراقب علائم خونریزی داخلی در مصدوم باشید. علائم و نشانه های آن به شرح زیر است:

علائم و نشانه های خونریزی داخلی (همه علائم ممکن است بروز نکنند):

• تنفس سریع یا تنفس صدا دار
• افزایش تشنگی
• بیرون آمدن خون قرمز کف دار از ریه ها یا استفراغ حاوی خون یا حاوی ذراتی شبیه به قهوه ساییده شده
• ادرار قرمز رنگ یا به رنگ قهوه ای زنگ زده
• مدفوع تیره
• رنگ پریدگی، سردی و عرق کردن پوست

کمک های اولیه هنگام خونریزی داخلی چگونه است؟

• از مصدوم بخواهید در حالت استراحت کامل قرار بگیرد. به او کمک کنید تا راحت ترین حالت را داشته باشد.
• روی او پتویی بیندازید تا حرارت بدنش از دست نرود.
• در صورتی که زیر بیمار صاف نیست، سرد و یا داغ است زیر او پتو یا زیراندازی (مثلا کاپشن یا کت) پهن کنید.
• با اورژانس تماس بگیرید.
• در مدتی که منتظر اورژانس هستید، جراحات دیگر را مدیریت کنید. لباس های تنگ یا محدود کننده به خصوص در ناحیه گردن و کمر او را شل یا باز کنید.
• نگذارید اطراف او ازدحام شود.
• به مصدوم قوت قلب بدهید.
• هرگز نگذارید بیمار هیچ چیزی اعم از خوراکی، نوشیدنی یا سیگار مصرف کند.