کولیت روده چیست

بیماری کولیت روده که با نام کولیت زخمی نیز شناخته می شود بخش داخلی روده بزرگ تحت تاثیر قرار گرفته و زخم و التهاب بسیار گسترده ای را ایجاد می کند و کاملا درگیر این بیماری می شود. این بیماری کل روده بزرگ را درگیر می کند اما تاثیر بیشتر را بر روی راست روده و بخش پایینی خود می گذارد. همچنین این بیماری سن خاصی نداشته و همه افراد در هر سنی را درگیر خواهد کرد و در صورت عدم درمان عوارضی همچون بیماری های کبدی، آسیب به استخوان و مفاصل و … خواهد داشت.

توجه داشته باشید که درمان این بیماری به هیچ وجه نباید متوقف شود یعنی حتی در صورت از بین رفتن کامل علائم این بیماری از بین نرفته و در حالت خاموش خود است و نیاز به تحت نظر بودن کامل پزشک برای دور ماندن از عوارض گاها جبران ناپذیر آن حس می شود.

انواع بیماری کولیت روده

همانطور که گفته شد بیماری کولیت روده بر بخش های مختلفی از روده و یا کل روده می تواند اثر داشته باشد که این خود انواع مختلفی از بیماری را رقم می زند همچنین یکی دیگر از فاکتورهای تقسیم بندی این بیماری نقسیم بر اساس شدت و ضعف آن است که کولیت های مختلفی چون انحرافی، کلاژن، میکروسکوپی، شیمیایی،عفونیف و … به وجود می آورد اما به طور کلی چند نوع کلیت وجود دارد:

1. پروکتیک اولسراتیو: این بیماری که با خونریزی در ناحیه رکتوم خود را نشان می دهد به همین بخش هم محدود شده یعنی تنها ناحیه رکتوم را تحت تاثیر قرار می دهد. برخی بیماران علاوه بر خونریزی درد و التهاب را نیز تجربه می کنند.
2. پروکتوسیگموئیدیت: این بیماری علاوه بر رکتوم بخشی از کولون را نیز تحت تاثیر قرار داده و درد و خونریزی را برای بیمار به ارمغان می آورد.
3. کولیت سمت چپ: این بیماری که خود را با علائمی همچون اسهال خونی، درد شکم، کاهش وزن و … خود را نشان می دهد رکتوم و سمت چپ کولون را تحت تاثیر قرار می دهد.
4. پانکولیت: عوارضی همچون تب، خستگی، اسهال خونی و ‌‌… که نشان دهنده درگیر شدن تمام قسمت های کولون و رکتوم است پانکولیت نام دارد.
5. کولیت بدخیم: نادرترین نوع بیماری روده کولیت بدخیم نام دارد که بیمار علائم بسیار شدید و درد و خونریزی بسیار زیادی را تجربه می کند و نیاز جدی برای مراجعه به متخصص و درمان دارد.
6. کولیت روده عصبی: کولیت روده عصبی یا همان سندرم روده تحریک پذیر یم بیماری شایع در دستگاه گوارش است که باعث درد در شکم، نفخ ، اسهال یا یبوست و یا ترکیبی از آنهاست و می تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

اطلاعات بیشتر : علائم و درمان یبوست

علائم بیماری کولیت

بیمار مبتلا به بیماری کولیت روده علائم گسترده ای را تجربه می کند که گاها نشان دهنده این بیماری و گاها نشان دهنده بیماری های دیگر است بنابراین هنگام مواجهه با هر کدام از این علائم حتما باید به پزشک مراجعه کرده تا پس از معاینات لازم بیماری را تشخیص دهد از جمله علائمی که این بیماری با خود به همراه دارد می توان موارد زیر را نام برد:

• ایجاد زخم ها و التهاباتی که ممکن است با خونریزی نیز همراه باشد.
• افزایش و یا کاهش مواد دفعی
• التهابات و بیماری های پوستی
• تب و خستگی مفرط
• زخم های کوچکی که در دهان بروز پیدا می کند.
• مشاهده خون در مدفوع که بسیار جدی است.
• ورم معده و نفخ
• درد های شدید شکمی و دستگاه گوارشی
• از دست دادن اشتها و کاهش وزن
• اسهال: ممکن است خونی باشد یا نباشد.
• اجابت مزاج فوری
• تنسموس: احساس می کنید باید مدفوع کنید اما نمی توانید.

علت بیماری کولیت روده

به طور کلی علت ایجاد بیماری های روده خصوصا کلیت روده خیلی شناخته شده نیست اما پس از بررسی های زیاد متخصصان سلامت چهار علت کلی برای بیماری کولیت روده  شناخته اند:

عوامل محیطی: به طور کلی عوامل زیادی در سبک زندگی و محیط فرد وجود دارد که می تواند ایجاد کننده بیماری کولیت شود مثلا رژیم غذایی نامناسب حاوی چربی زیاد، استعمال دخانیات و … سبک زندگی نامناسب و در پی آن ایجاد کننده چنین بیماری هایی است همچنین عواملی همچون ویروس و باکتری های محیط اطراف می تواند ایجاد کننده التهاب هایی باشد.

عوامل وراثتی: کولیت اولسراتیو با توجه به تغییرات ژنتیکی که ایجاد می کند در اعضای یک خانواده به طور گسترده دیده می شود به طوری که حدود یک پنجم از بیماران مبتلا به کلیت دلایل وراثتی و رنتیکی برای ابتلا دارند که با سبک زندگی سالم و رژیم غذایی مناسب باید از ابتلا به آن جلوگیری کنند.

مصرف برخی داروها: مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، داروهای ضد بارداری، داروهای ضد آکنه و … می تواند زمینه ساز این بیماری باشد.

سیستم ایمنی: هنگامی که سیستم ایمنی فرد هنگام مقابله با ویروس ها و باکتری ها بیش از حد مقابله کرده یعنی حتی پس از رفع نیز پاسخ اضافی می دهد موجب التهاب و زمینه ساز بیماری هایی همچون کلیت در روده می شود.

تشخیص بیماری کولیت

پزشک در بیماری کولیت روده نیز مانند سایر بیماری ها ابتدا شروع به معاینه هایی همچون معاینه مقعدی، شکمی و … و پرسش از سابقه ژنتیکی و مصرف داروهای مورد استفاده بیمار و سپس تجویز آزمایش ها برای تشخیص آن از سایر بیماری های مشابه است آزمایش هایی همچون:

آزمایش خون: خون شما می تواند علائم کم خونی را نشان دهد که ممکن است به معنای خونریزی در روده بزرگ یا راست روده باشد همچنین میتواند به تشخیص عفونت هم کمک کند.

۱. آزمایش مدفوع: برای بررسی عفونت و انواع ویروس ها و باکتری ها و همچنین خون در مدفوع مورد استفاده قرار میگیرد.

۲. تصویربرداری: ممکن است پزشک به تصویری از روده بزرگ و راست روده احتیاج داشته باشد تا علائم التهاب در روده بزرگ آشکار شود سی تی اسکن و ام ار ای می توانند التهاب را در روده نشان دهند همچنین اشعه ایکس می تواند عوارضی مانند مگاکولون و سوراخ شدن روده را نشان دهد.

۳. کولونوسکوپی: تصویر برداری از قسمت داخلی روده با یک لوله نازک و انعطاف پذیر با دوربین کوچک است که از راست روده وارد روده بزرگ می شود و در صورت نیاز از بافت روده نمونه برداری می کند.

بیشتر بخوانید: راه های درمان کولیت روده

درمان بیماری کولیت

این بیماری بسته به شدت و ضعف خود درمان متفاوتی خواهد داشت مثلا این بیماری گاها با یک تغییر رژیم غذایی درمان خواهد شد اما گاهی حتی نیاز به عمل جراحی دارد به طور کلی انواع مختلفی از درمان برای این بیماری وجود دارد:

داروها: هر چند پیش از مصرف هر دارو هماهنگی پزشک لازم است اما در صورت تشخیص کولیت و در موارد بسیار خفیف استفاده از این دارو ثمربخش خواهد بود. با اینکه برخی عفونت ها حتی بدون استفاده از آنتی بیوتیک و خود به خود قابل رفع هستند اما هنگامی که انواع ویروس ها و باکتری ها زمینه ساز ایجاد کولیت هستند تجویز پزشک انواع آنتی بیوتیک هاست.

رژیم غذایی: با توجه به اینکه بدن در این حالت آب زیادی را از دست داده است رژیم غذایی حاوی آب زیاد و فیبر بالا و چربی بسیار کم می تواند بسیار موثر باشد. همچنین پزشک گاها مکمل های غذایی را توصیه کرده و در موارد بسیار شدید شروع به تغذیه رسانی از طریق رگ ها می کند.

عمل جراحی: پزشک در موارد شدید بیماری ابتدا شروع به تجویز داروهای ضد التهابی و پیشگیرنده های سیستم ایمنی می کند اما در صورت عدم پاسخگویی مجبور به انجام عمل جراحی و جدا کردن بخشی از روده است.

عوارض کولیت روده

ابتلا به کولیت اولسراتیو خطر ابتلا له بیماری های دیگری را افزایش می دهد که ممکن است نیاز به نظارت و درمان بیشتری داشته باشد، از جمله:

• کم خونی: خونریزی شدید از روده بزرگ می تواند باعث کم خونی یا کاهش تعداد گلبول های قرمز شود.
• سرطان روده بزرگ: خطر سرطان به این بستگی دارد که التهاب در کجای روده قرار دارد و فرد چه مدت به این بیماری مبتلا شده است.
• پوکی استخوان: التهاب می تواند به استخوان ها و مفاصل سرایت کند و باعث ضعیف شدن استخوان ها یا پوکی استخوان شود.
• کلانژیت اسکلروزان اولیه: التهابی که به کبد شما سرایت می کند می تواند باعث کلانژیت اسکلروزان اولیه شود، وضعیتی که باعث زخم کبد می شود.
• مشکلات رشد و تکامل در کودکان: کولیت روده می تواند عملکرد روده بزرگ کودک را محدود کند بنابراین روده نمی تواند مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و تکامل مورد نیاز را جذب کند.
• مگاکولون سمی: التهاب شدید میتواند باعث از کار افتادن روده بزرگ شود. هنگامی این اتفاق می افتد که مواد داخل روده بزرگ جمع می شوند و دیواره های روده بزرگ را گسترش می دهند و سموم به جریان خون نفوذ می کند، این عارضه مگاکولون سمی نامیده می شود.
• سوراخ شدن روده بزرگ
• لخته شدن خون

تفاوت کولیت روده با کرون و روده تحریک پذیر

1. کولیت اولسراتیو فقط روده بزرگ و پوشش داخلی آن را تحت تاثیر قرار می دهد.
2. بیماری کرون باعث التهاب می شود اما سایر نقاط دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می دهد.
3. سندرم روده تحریک پذیر برخی از علائم مشابه را دارد اما باعث التهاب یا زخم نمی شود در عوض مشکل از ماهیچه های روده است.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

درست است که بیماری کولیت روده خیلی جدی نبوده و موجب مرگ نمی شود اما در صورت عدم درمان بر بخش های مختلف بدن اثر گذاشته و مکن است عوارض جبران ناپذیری به وجود بیاید.

این بیماری در مراحل ابتدایی و خفیف خود با یک رژیم غذایی سالم و مدت خیلی کمی قابل رفع است و حتی گاهی استفاده از برخی آنتی بیوتیک ها درد را از بین خواهد برد اما در صورتی که علائم جدی همچون اسهال بی وقفه، خون در مدفوع، تب بی وقفه، درد شدید شکمی داشته باشد نیاز جدی به مراجعه به متخصص و درمان آن دارد.

اطلاعات بیشتر : اختلالات و بیماری های روده

سخن پایانی

همه افراد خصوصا افرادی که سابقه ژنتیکی ابتلا به بیماری کولیت روده را دارند بهتر است با رژیم غذایی مناسب حاوی آب و فیبر بالا و انجام فعالیت بدنی مناسب خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داده و در صورت ابتلا و تجربه علائم شدید بیماری سریعا به پزشک مراجعه کرده تا با درمان مناسب سلامت خود را رقم بزنند. زیرا در صورت ابتلا و عدم درمان خصوصا به مدت طولانی خود بیماری باعث بیماری های خطرناگی همچون سرطان شده و تهدید جدی برای حیات فرد به شمار خواهد رفت.

پس برای این بیماری همچون سایر بیماری ها هم پیشگیری نیاز است هم کنار آمدن هم تشخیص مناسب و هم درمان مناسب که هم از عوارض جبران ناپذیر این بیماری در امان بمانیم و هم سلامتی خود و عزیزانمان را رقم بزنیم.

سوالات متداول