کیست بارتولن یا لابیا

در این مقاله، به بررسی علل ایجاد کیست لابیا، نحوه تشخیص آن، علائم مرتبط، روش های مختلف درمانی، از جمله روش های درمان خانگی و درمان های پزشکی، پرداخته خواهد شد. هدف این مقاله، افزایش آگاهی عمومی و ارائه راهنمایی هایی برای مدیریت بهتر و درمان کیست لابیا است.

کیست لابیا چیست؟

کیست لابیا یا کیست بارتولین، نوعی کیست است که در دو طرف لابیا (لب های واژن) و در نزدیکی دهانه واژن ایجاد می شود. غدد بارتولین دو غده کوچک در دو طرف واژن هستند که مایعی تولید می کنند تا واژن را مرطوب و روان نگه دارند. وقتی که دهانه یکی از این غدد بسته شود، مایع نمی تواند خارج شود و تجمع پیدا می کند، در نتیجه کیست شکل می گیرد.

درمان کیست بارتولین به علائم شما بستگی دارد. اگر کیست کوچک باشد، درد نداشته باشد و عفونی به نظر نرسد، ممکن است نیازی به درمان خاصی نداشته باشید. اگر علائم ادامه یابد یا کیست بزرگ‌تر شود، احتمال دارد که بیمار دچار آبسه شود. در این صورت، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد کیست را تخلیه یا حذف کند، به ویژه اگر عفونی یا (به ندرت) سرطانی باشد.

متن انگلیسی :

The Bartholin’s glands do not start functioning until puberty, so Bartholin’s cysts do not usually affect children. During the menopause, the Bartholin’s glands usually shrink. Therefore, any swellings in the vulva (the external sexual organs) of women who have started the menopause are unlikely to be Bartholin’s cysts.”

ترجمه فارسی:

«غدد بارتولین تا سن بلوغ شروع به فعالیت نمی کنند، بنابراین کیست های بارتولین معمولاً کودکان را تحت تأثیر قرار نمی دهند. در دوران یائسگی، غدد بارتولین معمولاً کوچک می شوند. بنابراین، هرگونه تورم در فرج (اعضای جنسی خارجی) زنانی که یائسگی را شروع کرده اند، بعید است که کیست بارتولین باشد.»

به نقل از نشریه پزشکی Manchester University

علائم کیست لابیا

از جمله علائم رایج کیست بارتولن وجود برآمدگی گرد در یکی از لب های واژن خود، نزدیک دهانه واژن، است. این برآمدگی ممکن است بدون درد یا کمی حساس به درد باشد. اندازه کیست ثابت یا در حال رشد بوده و فرد پس از مدتی متوجه بزرگتر شدن آن می شود.

عفونت کیست بارتولین می تواند در عرض چند روز به سرعت گسترش یابد. در صورت عفونی شدن کیست، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• درد هنگام مقاربت
• افزایش دمای بدن
• تخلیه ترشحات از کیست
• تورم و قرمزی در ناحیه کیست
• احساس ناراحتی هنگام راه رفتن یا نشستن
• توده ای حساس و دردناک در نزدیکی دهانه واژن
• تغییر در اندازه ناحیه (کیست بزرگتر می شود)

اگر کیست عفونی شود، معمولاً بسیار حساس و دردناک خواهد شد و به سرعت ظاهر می شود. در موارد شدیدتر، ممکن است راه رفتن یا مقاربت جنسی دردناک باشد.

نکته: کیست لابیا معمولا در یک بازه سنی مشخص و فقط در یک طرف از دهانه واژن پدیدار می‌شود.

انواع کیست واژن

انواع مختلفی از کیست واژن وجود دارد که در ادامه آن‌ها را نام می بریم.

1. کیست های غده بارتولن: این کیست ها به صورت برجستگی های مایع یا چرکی در دهانه هر دو طرف واژن ظاهر می شوند. غدد بارتولین مایعی تولید می کنند که لب های واژن را روان می کند. زمانی که این غدد مسدود می شوند، کیست تشکیل می شود. اگر کیست با باکتری عفونی شود، آبسه ایجاد می شود.
2. کیست های انکلوژن: این کیست های کوچک روی دیواره واژن قرار دارند و معمولاً در اثر آسیب به واژن ایجاد می شوند، مثلاً هنگام زایمان یا بعد از جراحی واژن. در این حالت، بافت زیر سطح واژن گیر می کند و باعث تشکیل کیست می شود. این نوع کیست ها شایع ترین نوع کیست های واژن هستند.
3. کیست های سباسه: این کیست ها در اثر مسدود شدن غدد چربی در فرج (ناحیه تناسلی خارجی) ایجاد می شوند. این کیست ها شامل یک توده پر از ماده زرد، سفید و چرب هستند.
4. کیست های مجرای گارتنر: مجرای گارتنر عضوی است که در طول رشد جنین وجود ظاهر شده و معمولاً قبل از تولد از بین می رود. اگر این مجرا از بین نرود، می تواند در طول زندگی فرد کیست هایی روی دیواره های واژن ایجاد کند.
5. کیست مولرین: اینها یکی دیگر از انواع رایج کیست ها هستند که در نتیجه مواد باقی مانده در هنگام رشد جنین تشکیل می شوند. آنها در هر نقطه از دیواره های واژن رشد می کنند و اغلب حاوی مخاط هستند.

اگرچه کیست ها ممکن است در نتیجه اندومتریوز یا تومورهای خوش خیم ظاهر شوند، اما این موارد نادر هستند. بیشتر کیست ها بی ضرر هستند مگر اینکه عفونی شوند.

برای اطلاع از انواع عفونت واژن و روش های درمان کلیک کنید.

دلایل ایجاد کیست واژن یا کیست بارتولن

علت ایجاد کیست واژن بسته به نوع آن متفاوت است. برخی از دلایل شایع عبارتند از:

1. عفونت رایج ترین

باکتری های ناشی از عفونت های مقاربتی مانند سوزاک، کلامیدیا یا سایر عوامل میکروبی می توانند باعث عفونی شدن کیست های واژن شوند. این نوع از عفونت های مقاربتی نقش مهمی در ایجاد انسداد در مجاری غدد بارتولین دارند که منجر به تشکیل کیست می شود. برای پیشگیری، استفاده از روش های ایمن جنسی مانند استفاده از کاندوم اهمیت می یابد.

2. آسیب یا ضربه

تروما یا آسیب به ناحیه اطراف غدد بارتولین نیز می تواند منجر به انسداد شود. این آسیب ها می توانند جریان طبیعی مایع را مختل کرده و باعث تشکیل کیست شوند. صدمات جسمی در حین زایمان، پارگی و آسیب بافتی، جراحی واژن، تصادفات یا سایر صدمات می توانند از عوامل موثر باشند.

3. انسداد غدد یا مجرا

کیست لابیا و سباسه زمانی به وجود می آیند که یک غده یا مجرا مسدود شود و مایع، چرک، چربی یا مواد دیگر در آن جمع شود و توده ای را تشکیل دهد. این کیست ها در صورت عفونت می توانند دردناک شوند. رعایت بهداشت و مراقبت های پس از درمان به پیشگیری از عفونت های این نوع کیست ها کمک کند.

4. علت نادر کیست بارتولن

از دیگر عواملی که ممکن است سبب ایجاد کیست لابیا شود، مخاط واژن بسیار غلیظ و جراحی ولوواژینال است.

نکته: کیست ها معمولاً در سال های باروری ایجاد می شوند، اما در موارد نادر، ممکن است پس از یائسگی ایجاد شوند. با افزایش سن احتمال به‌وجود آمدن آن ها کمتر است. افرادی که یائسه هستند باید توده های واژن را بررسی کنند.

درمان کیست بارتولن

اگر کیست لابیا کوچک و غیرعفونی باشد، احتمالا شخص متوجه آن نمی شود. اما اگر کیست بزرگ تر شود، ممکن است فرد توده ای را در نزدیکی دهانه واژن خود احساس کند. هرچند کیست معمولاً بدون درد است، اما احتمال بروز حساسیت را دارد.

کیست لابیا یکی از بیماری های مرتبط با اندام تناسلی است که بسیاری از زنان می تواند را تحت تاثیر قرار می دهد. این برآمدگی های کوچک در نزدیکی دهانه واژن رشد کرده و موجب احساس درد، ناراحتی و نگرانی می شوند. خوشبختانه این بیماری قابل درمان است. آگاهی از علل، علائم، راه های مدیریت و درمان کیست لابیا بسیار اهمیت دارد. اولین قدم برای درمان کیست لابیا مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان است.

اگر معاینه نشان دهد که شما به یک بیماری مقاربتی مبتلا هستید یا کیست شما عفونی شده است، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند. همچنین ممکن است داروهای موضعی برای استفاده روی پوست تجویز شود.

«تجویز آنتی بیوتیک، کرم های موضعی و معاینه دوره ای برای درمان موارد خفیف کیست لابیا هستند. »

اگر کیست لابیا آبسه یا عفونت کند، باید روش های درمانی دیگری را پیش گرفت. درمان های احتمالی شامل موارد زیر است:

۱. جراحی تخلیه کیست

در این روش درمانی پزشک یک برش کوچک در کیست ایجاد کرده و یک لوله لاستیکی کوچک (کاتر) را در دهانه کیست قرار می دهد تا مایع تخلیه شود. این لوله لاستیک ممکن است تا ۶ هفته در جای خود باقی بماند. احتمالاً بلافاصله پس از تخلیه مایع احساس بهتری خواهید داشت، اما ممکن است برای چند روز نیاز به مصرف مسکن داشته باشید.

به خاطر داشته باشید که کیست لابیا یا آبسه بارتولین ممکن است دوباره عود کند و نیاز به درمان مجدد داشته باشد. عوارض جانبی می تواند شامل درد یا ناراحتی، به ویژه هنگام رابطه جنسی است. تورم لابیا، عفونت، خونریزی یا جای زخم از دیگر عوارض موقت پس از عمل است.

۲. آسپیراسیون سوزنی

برخی تحقیقات نشان می دهند که آسپیراسیون با سوزن ساده می تواند در درمان آبسه های بارتولین مؤثر است. این روش درمان کیست لابیا به صورت سرپایی و بدون نیاز به بیهوشی عمومی انجام شود.

۳. لیزر کربن دی اکسید

این روش کم تهاجمی، از لیزر co2 فرکشنال برای برداشتن کیست لابیا یا بارتولین استفاده می کند. از مزایای آن می توان به سرعت بالا در درمان اشاره کرد. این روش هزینه نسبتا بالایی دارد.

۴. مارسوپیالیزیشن

در این روش، پزشک کیست بارتولین را باز می کند تا مایع داخل آن تخلیه شود. سپس لبه های کیست را بخیه زده شده و بخشی از آن باز می ماند. این دهانه اجازه می دهد تا هر مایعی که جمع می شود، به راحتی تخلیه شود و از تشکیل مجدد کیست جلوگیری کند.

۵. برداشتن غده

اگر سایر روش ها مؤثر نباشند یا بیمار همچنان به کیست لابیا مبتلا باشد، پزشک ممکن است این گزینه را توصیه کند. این جراحی حدود یک ساعت طول می کشد و بیمار در طول عمل تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد. عوارض احتمالی شامل خونریزی، کبودی و عفونت است.

درمان کیست لابیا باید توسط پزشک انجام شود؛ تخلیه خودسرانه ترشحات غدد عوارض زیادی به همراه دارد. حتی اگر برخی از گزینه های درمانی را بتوانید در خانه انجام دهید، بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. به هیچ عنوان سعی نکنید خودتان کیست را تخلیه یا فشار دهید، زیرا این کار می تواند باعث عفونت شود و علائم شما را بدتر کند.

درمان خانگی کیست بارتولن

به وجود آمدن کیست لابیا ممکن است ناراحت کننده باشد، اما می توانید در خانه مراقبت هایی انجام دهید که به کاهش درد و تسریع در بهبود کمک کند.

1. استفاده از پارچه مرطوب گرم بر روی ناحیه آسیب دیده به مدت حدود ۲۰ دقیقه چندین بار در روز می تواند به کاهش درد و تخلیه کیست کمک کند.
2. خیس کردن ناحیه کیست در حمام گرم به صورت نشسته، با اضافه کردن نمک اپسوم به آب، می تواند به راحتی بیشتر و تخلیه کیست کمک کند.
3. مصرف مسکن های بدون نسخه می تواند در مدیریت درد و ناراحتی کمک کند.
4. رعایت بهداشت مناسب دستگاه تناسلی ضروری است، به ویژه اطمینان از تمیزی و خشکی ناحیه.
5. حفظ هیدراته بدن گاهی می تواند به تخلیه کیست کمک کند.

راه پیشگیری از کیست بارتولن

از آنجایی که پزشکان مطمئن نیستند که چرا مجرای غدد بارتولین مسدود می شود، توصیه های زیادی برای پیشگیری از کیست لابیا وجود ندارد. با این حال، بیماری های مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا می توانند باعث ایجاد کیست شوند. بنابراین افرادی که از نظر جنسی فعال هستند، باید با استفاده از روش های پیشگیری مانند کاندوم، خطر ابتلا به این بیماری ها را کاهش دهند.

حفظ سلامت دستگاه ادراری نیز ممکن است به جلوگیری از ایجاد کیست لابیا کمک کند. در طول روز مایعات زیادی بنوشید و از انتظار طولانی مدت برای ادرار کردن خودداری کنید. همچنین، بسیار مهم است که بدانید آیا به بیماری مقاربتی مبتلا هستید یا خیر و در صورت نیاز به دنبال درمان مناسب باشید.

برای اطلع از راه های پیشگیری از بیماری جنسی کلیک کنید.

نحوه تشخیص

فقط دکتر شما می تواند تشخیص دهد که کیست لابیا دارید یا خیر! برای تشخیص کیست بارتولن، پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. در این معاینه، اندازه کیست را بررسی کرده و به دنبال علائم عفونت می گردد. اگر کیست ترشح داشته باشد، پزشک ممکن است نمونه ای از مایع را بردارد و آن را برای بررسی عفونت های مقاربتی (STIs) یا سایر باکتری ها آزمایش کند.

اگر سن شما بیش از ۴۰ سال باشد، پزشک ممکن است برای رد احتمال سرطان فرج، آزمایشی به نام بیوپسی انجام دهد. در این آزمایش، نمونه کوچکی از بافت کیست برداشته می شود و زیر میکروسکوپ بررسی می شود.

اگر پزشک تشخیص دهد که این کیست سرطانی است، ممکن است پزشک شما را به یک متخصص زنان که در سرطان های دستگاه تناسلی زنانه تخصص دارد ارجاع دهد.

متن انگلیسی :

“According to estimates, around 2% (1 in 50) of women will experience a Bartholin’s cyst at some point. The condition usually affects sexually active women between the ages of 20 and 30.”

ترجمه فارسی:

«بر اساس برآوردها، حدود ۲٪ (۱ از ۵۰) از زنان کیست بارتولن را در دوره ای از زندگی تجربه می کنند. این عارضه معمولاً زنان بین ۲۰ تا ۳۰ سال که از نظر جنسی فعال هستند را تحت تأثیر قرار می دهد.»

به نقل از نشریه پزشکی Manchester University

اهمیت ایجاد غیر طبیعی برجستگی های واژن

ایجاد برجستگی های غیرطبیعی در واژن اهمیت زیادی دارد زیرا ممکن است نشانه ای از مشکلات جدی سلامت باشند. این برجستگی ها می توانند به علت عفونت ها، کیست ها، یا حتی سرطان باشند.

تشخیص زودهنگام این تغییرات می تواند به پیشگیری از عفونت های شدیدتر و درمان مؤثرتر بیماری ها کمک کند. همچنین، آگاهی از وضعیت سلامت ناحیه واژن و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده تغییرات غیرطبیعی، می تواند از بروز مشکلات بزرگتر و پیچیده تر جلوگیری کند.

چه بیماری هایی سبب ایجاد برجستگی در ناحیه تناسلی می شوند؟

به غیر از کیست لابیا، ممکن است انواع دیگری از برجستگی در ناحیه تناسلی ایجاد شود که مهم است با آن ها آشنایی داشته باشید و در صورت لزوم به درمان آن ها اقدام کنید. برخی از بیماری های زمینه ای می توانند منجر به ایجاد کیست لابیا در زنان شوند، نگاهی به انواع این بیماری ها داشته باشید:‌

• تبخال تناسلی

اگر در ناحیه فرج جوش های ناهمواری دارید که شبیه تاول هستند، ممکن است تبخال تناسلی داشته باشید. این بیماری بسیار شایع است و از طریق تماس پوست به پوست، مانند بوسیدن، رابطه جنسی دهانی و رابطه جنسی نفوذی منتقل می شود. علائم تبخال تناسلی معمولاً آنقدر خفیف هستند که بسیاری از افراد حتی متوجه نمی شوند که به آن مبتلا هستند.

• زگیل تناسلی

زگیل تناسلی در اثر عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می شود و از طریق تماس نزدیک پوست به پوست منتقل می شود. بسیاری از افراد ممکن است زگیل تناسلی داشته باشند و از آن بی خبر باشند. اگر علائمی دارید، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. خوشه هایی از برجستگی های کوچک به رنگ پوست
2. تکه های ناهموار زگیل هایی که نزدیک به هم هستند و گاهی شبیه گل کلم به نظر می رسند
3. خارش یا سوزش

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای زگیل تناسلی وجود ندارد، اما پزشک می تواند با استفاده از کرم تجویزی، لیزر یا جراحی، آن ها را از بین ببرد. زگیل تناسلی در افرادی که از لحاظ جنسی فعال هستند بسیار شایع است. بهترین روش پیشگیری از این بیماری تزریق واکسن گارداسیل و ضد اچ پی وی است.

بیشتر بخوانید: تست پاپ اسمیر چگونه انجام می شود؟

• مولوسکوم مسری

مولوسکوم کونتاژیوزوم یک عفونت پوستی ویروسی است که از طریق تماس فیزیکی یا جنسی یا اشیایی مانند لباس یا حوله پخش می شود. مولکوم باعث ایجاد یک یا چند برآمدگی مروارید مانند (پاپول) روی پوست شما می شود. این برآمدگی ها ممکن است از چند ماه تا چند سال باقی بمانند. این عفونت به راحتی گسترش می یابد و مسری است. درمان می تواند به از بین رفتن عفونت کمک کند، اما همیشه ضروری نیست زیرا ممکن است خود به خود از بین برود.

• سیفلیس

سیفلیس یک عفونت باکتریایی است که می تواند باعث ایجاد زخم هایی در ناحیه تناسلی، لب ها یا دهان شود. این بیماری با آنتی بیوتیک قابل درمان است و معمولاً ظرف چند هفته بهبود می یابد. با این حال، ممکن است دوباره به آن مبتلا شوید و اگر درمان نشود، می تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند.

• تگ های پوستی

تگ های پوستی یا پولیپ ها، تکه های کوچکی از پوست اضافی هستند که از سطح پوست بیرون می زنند. این تگ ها معمولاً مشکلی ایجاد نمی کنند، مگر اینکه به چیزی ساییده شوند و تحریک شوند. اگر تگ های پوستی شما باعث ناراحتی شوند، پزشک می تواند آن ها را با جراحی یا لیزر بردارد.

• کیست ها

برجستگی های کوچکی که نزدیک دهانه واژن ایجاد می شوند، ممکن است کیست باشند. کیست ها کیسه های پر از هوا، مایع، چرک یا سایر مواد بدن هستند و می توانند اندازه یک نخود یا بزرگتر از آن بزرگ باشند. بیشتر کیست ها علائمی ایجاد نمی کنند، اما برخی افراد ممکن است در حین رابطه جنسی یا هنگام استفاده از تامپون احساس ناراحتی کنند. کیست لابیا یکی از انواع آن است.

• دانه های فوردایس

دانه های فوردایس یا غدد چربی، برجستگی های کوچک سفید یا زرد رنگی هستند که در داخل فرج، روی لب ها و گونه ها ظاهر می شوند. این لکه ها معمولاً در دوران بلوغ پدیدار می شوند و با افزایش سن ممکن است بیشتر ‌شوند. این دانه ها بدون درد و بی ضرر هستند.

• فولیکولیت

فولیکولیت زمانی رخ می دهد که فولیکول مو مسدود یا عفونی شود و باعث ایجاد برجستگی های کوچک قرمز رنگ روی پوست شود. شایع ترین علت فولیکولیت، باکتری استافیلوکوکوس است که می تواند هنگام اصلاح، اپیلاسیون، پوشیدن لباس های تنگ و عرق زده یا لباس زیر کثیف به فولیکول های مو نفوذ کند.

• سرطان

اگرچه نادر است، برآمدگی در نزدیکی ناحیه واژن ممکن است نشانه ای از سرطان واژن باشد. علائم دیگر شامل خونریزی غیرطبیعی واژن و درد لگن می باشد. این نوع سرطان بیشتر در افراد بالای ۶۰ سال و کسانی که ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) داشته اند، رخ می دهد.

نکته: به خاطر داشته باشید که درمان های خانگی تنها برای مدیریت علائم و پیشگیری از شدت کیست لابیا کاربرد دارند. برای درمان قطعی و تخصصی باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.

برای آشنایی با آناتومی دستگاه تناسلی زنان کلیک کنید.

کلام پایانی

کیست لابیا یا کیست بارتولن یک توده پر از مایع در یکی از غدد بارتولین است که بخشی از فرج فرد است. اگرچه این کیست ها به ندرت جدی هستند، اما می توانند عفونی و دردناک شوند و نشستن یا داشتن رابطه جنسی را ناراحت کنند. دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث ایجاد آن ها می شود.

اگرچه هیچ راه واقعی برای پیشگیری از کیست بارتولین وجود ندارد، اما راه های مختلفی برای درمان آن ها وجود دارد؛ از خیساندن ناحیه در حمام گرم گرفته تا برداشتن آنها با جراحی. در صورت مشاهده هرگونه برآمدگی در ناحیه واژن مهم است که به دکتر زنان مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود و در صورت نیاز درمان های لازم را شروع کنید.

سوالات متداول