درمان های طبیعی و گیاهی که به عنوان طب سنتی شناخته می شوند، هزاران سال است که مورد استفاده مردم دنیا قرار دارند. این محصولات از بخش های مختلف گیاهان از جمله ریشه، برگ، ساقه، دانه و یا گل های آن به دست می آیند و حاوی ترکیبات فعالی هستند که می توانند تغییرات شیمیایی در بدن ایجاد نمایند. برخی پژوهش ها تاثیر گیاهان دارویی برای درمان سرطان را بررسی کرده اند که به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
داروهای گیاهی ممکن است به صورت خوراکی، مالیدنی و یا بخور استعمال شوند.
یک پژوهش که بر روی مصرف داروهای گیاهی در کشورهای مختلف خاورمیانه صورت گرفته بود نشان داد ۴۴ مکمل گیاهی و ۳ مکمل غذایی غیر گیاهی مورد استفاده شرکت کنندگان بوده است. این اطلاعات از ۳۳۹ مرکز تامین و فروش گیاهان دارویی به دست آمده بود و بر اساس آن، بیش از نیمی از افراد (۵۷ درصد) حداقل یک داروی گیاهی مصرف کرده بودند. زنان و مسلمانان بیشتر از دیگران گیاهان دارویی مصرف می کردند. در این مطالعه، ترکیه، فلسطین و قطر از جمله بیشترین مصرف کنندگان داروهای گیاهی بودند.
سیر، زیره سیاه و رزدچوبه و پس از آنها شیر شتر و عسل از محبوب ترین ها بودند. با این حال مشخص شده است ۲۹ مورد از ۴۴ داروی گیاهی پرمصرف، یک یا چند عارضه و ضرر برای کسانی که تحت درمان سرطان قرار دارند، به دنبال دارد. ۱۵ مورد از گیاهان دارویی پرمصرف تداخل دارویی با درمان های سرطان دارند و ۱۸ مورد هم تاثیر سمی بر بدن دارد و ۷ مورد در بررسی های آزمایشگاهی واکنش منفی بدن به شیمی درمانی را افزایش داده اند.
فواید استفاده از گیاهان دارویی در درمان سرطان چیست؟
بسیاری از پژوهش های علمی تاثیر مفید انواع گیاهان را در درمان سرطان بررسی کرده اند. اگر چه برخی درمان ها مشخص شده که تاثیر درمان اصلی سرطان را کم می کنند اما برخی از آنها ممکن است بتوانند به بهتر شدن حال عمومی بیمار کمک کنند. با این حال درمان های زیادی در طب سنتی نیست که مورد تایید تحقیقات علمی قرار گرفته باشد.
آیا گیاهان دارویی سرطان را معالجه می کنند؟
هیچ مدرک علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد درمان های گیاهی و طبیعی به تنهایی می توانند سرطان را درمان کنند. اما برخی از عصاره های گیاهی مشخص شده که خاصیت ضد سرطانی دارند و از برخی از آنها در داروهای شیمی درمانی استفاده می شود. از جمله این گیاهان می توان به پیچ تلگرافی یا پریوش (periwinkle) و تاکسان به دست آمده از درخت سرخدار اشاره کرد.
در درمان با گیاهان دارویی و طب سنتی چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟
پیش از هر چیز باید بدانید گیاهان دارویی و روش های طبیعی درمان های سنتی صرفا چون طبیعی هستند، بی خطر نیستند. مصرف دوز نامناسب از داروی گیاهی یا ترکیب نادرست آنها یا مصرف بخشی از گیاه که ممکن است مضر یا سمی باشد مواردی است که باید جدی گرفته شود چرا که می تواند عوارض جدی ایجاد کند.
همچنین کسانی که در حال شیمی درمانی، پرتو درمانی، هورمون درمانی، ایمنی درمانی و یا هر درمان دیگری قرار دارند حتما پیش از هر درمان سنتی و طبیعی باید با پزشک مشورت کنند چرا که بعضی از داروهای گیاهی یا درمان های طبیعی با داروهایی که مصرف می کنید ممکن است تداخل داشته باشند یا به کبد و کلیه فشار بیاورند.
تحقیقاتی که در کشورهای مختلف صورت گرفته است نشان داده برخی از محصولات گیاهی حاوی عناصر مضری مانند سرب، جیوه و آرسنیک به مقدار زیاد بوده اند. علت آن می تواند آبیاری با آب آلوده، خاک آلوده، استفاده نادرست یا زیاد از آفت کش ها یا کودها یا آلودگی هوا باشد. همچنین میکروب های مضر مانند باکتری و قارچ به دلیل عدم خشک کردن یا نگه داری مناسب در بسیاری از گیاهان معطر و دارویی دیده شده است.
همچنین طی پژوهش هایی مشخص شد برخی از محصولات گیاهی که از قبل آماده سازی شده اند حاوی داروهای شیمیایی آرام بخش، مسکن، آنتی بیوتیک، ضد التهاب و غیره هستند تا رضایت فرد مصرف کننده را از محصول به دست آوردند.
هرگز درمان اصلی خود را برای امتحان کردن درمان های طبیعی کنار نگذارید چرا که در بیماری سرطان سرعت عمل و زمان بسیار مهم است.
فقط از شرکت هایی که مجوز دارند و تحت نظارت سازمان های بهداشتی قرار دارند محصولات گیاهی خریداری کنید. اگر می خواهید از شخصی داروی ترکیبی بخرید از او بخواهید جلوی شما ترکیب را درست کند و یا ترکیب دقیق و مقدار هر کدام را بپرسید.
کدام داروهای گیاهی برای بیماران سرطان مضر هستند؟
از مهم ترین موارد تداخل گیاهان دارویی با داروهای درمان سرطان می توان به موارد زیر اشاره کرد، اگر چه فهرست بلندی از این موارد وجود دارد و پیش از مصرف هر گیاه دارویی یا حتی مصرف غلظت بالای ادویه ها یا گیاهان معطر باید با پزشک خود مشورت کنید. نتایج زیر از تحقیقات بر روی داروها در آزمایشگاه و همچنین بررسی طولانی مدت شمار زیادی از بیماران مبتلا سرطان به دست آمده است:
۱- علف چای یا گل راعی (سنت جانز ورت St John’s wort):
این گیاه ممکن است برای درمان افسردگی خفیف تا متوسط توصیه شود اما تحقیقات نشان داده برخی داروهای شیمی درمانی را بی اثر می کند و در تاثیر گذاری برخی دیگر از داروها اختلال ایجاد می کند. همچنین ضایعات پوستی ناشی از پرتو درمانی را افزایش می دهد.
۲- کوهوش سیاه (Black cohosh):
طب سنتی کارها این گیاه را برای زنان یائسه که دچار گرگرفتگی می شوند توصیه می کنند. در پژوهش هایی که بر روی بیماران صورت گرفته است مشخص شده این گیاه نباید در کسانی که آسیب کبدی دارند مصرف شود. شواهدی هم برای کارایی آن در درمان سرطان وجود ندارد.
۳- سیر و جینکو بیلوبا (Ginkgo biloba):
تحقیقات نشان می دهند سیر و جینکو خاصیت ضد انعقاد دارند و خون را رقیق می کنند که این خطر خونریزی را به دنبال دارد. کسانی که پلاکت خونشان کم است (برای مثال برخی افرادی که شیمی درمانی انجام داده اند یا کسانی که عمل جراحی در پیش دارند یا به تازگی انجام داده اند) نباید هیچ گونه گیاه، دمنوش یا داروی رقیق کننده خون مصرف کنند.
۴- چای سبز:
اگر چه چای سبز همانند بسیاری دیگر از داروهای گیاهی خاصیت زیادی برای بدن دارد و به پیشگیری از سرطان کمک می کند، اما اگر به سرطان مبتلا شده باشید باید بدانید که مشخص شده است این ماده غذایی کارایی داروی بورتزومیب (bortezomib) که در درمان سرطان استفاده می شود را مختل میکند. در صورتی که تاموکسیفن و ایرینوتکان مصرف می کنید، چای سبز احتمال مسمومیت دارویی را افزایش می دهد. همچنین به دلیل رقیق کردن خون، خطر خونریزی را افزایش می دهد. یکی دیگر از عوارض مصرف چای سبز در زمانی که استامینوفن خورده اید و یا زمانی که با معده خالی آن را مصرف کرده اید ایجاد آسیب یا مسمومیت کبدی (hepatotoxicity) است.
۵- زردچوبه:
زردچوبه به دلیل ایجاد اختلال در آنزیم های CYP450 می تواند خاصیت سمی برخی داروهای شیمی درمانی را افزایش دهد. از طرفی کارایی شیمی درمانی را تغییر می دهد. همچنین به دلیل خاصیت ضد لخته (ضد انعقاد) با پایین آوردن پلاکت ها، در صورتی که در کنار داروهای رقیق کننده خون مصرف شود باعث افزایش احتمال خونریزی می شود.
بیشتر بدانید: زردچوبه چه خواصی دارد؟
۶- زیره سیاه:
زیره سیاه ممکن است روی تاثیر شیمی درمانی اثر سوء بگذارد.
۷- سویا:
سویا حاوی جنیستئین است که یک ایزوفلاون می باشد و مشخص شده با تاموکسیفن (یکی از داروهای سرطان) تداخل دارد. علاوه بر این، به دلیل خاصیت استروژنی باعث رشد سرطان های وابسته به هورمون استروژن (مانند برخی انواع سرطان سینه) می شود.
۸- زنجبیل:
پژوهش ها نشان می دهند زنجبیل به رفع حالت تهوع بارداری، ماشین زدگی، تهوع پس از جراحی و پس از شیمی درمانی کمک می کند. با این حال داده ها برای تجویز زنجبیل جهت پیشگیری از تهوع ناشی از شیمی درمانی کافی نیست. در یک پژوهش که بر روی بیمارانی که وارفارین دریافت می کردند و زنجبیل مصرف می کردند مشخص شد خطر خونریزی افزایش یافته است. توصیه می شود پیش و پس از جراحی زنجبیل مصرف نشود.
بیشتر بدانید: زنجبیل چه خواصی دارد؟
۹- سایر داروهای گیاهی منع شده برای بیماران سرطانی:
- جینسنگ
- گلدن سیل
- خارمریم
- گریپ فروت
- سرخارگل
- کاوا
همه گیاهانی که خواص استروژنی دارند مانند سویا، شبدر قرمز، گل مغربی، پنج انگشت، کوهوش سیاه، بذر کتان (flax seed)، دانگ کوای، دانه یا دمنوش دانه رازیانه (اگر بیشتر از حد متعادل مصرف شود) و غیره با درمان های هورمونی تداخل دارند. درمان های هورمونی برای انواع بیماری ها از جمله برخی سرطان های حساس به هورمون انجام می شود. برای مثال برخی انواع سرطان پستان، از نوع حساس به هورمون هستند به این معنی که سلول های سرطانی هنگامی که در معرض هورمون استروژن قرار می گیرند رشدشان تقویت و تشدید می شود.
تاموکسیفن یکی از داروهایی است که به صورت گسترده برای درمان سرطان پستان حساس به هورمون یا وابسته به هورمون (گیرنده استروژن مثبت) استفاده می شود و با مسدود کردن گیرنده های استروژن باعث می شود بیماری کنترل شده و احتمال برگشت و عود سرطان کاهش یابد. محصولات گیاهی و شیمیایی حاوی استروژن برعکس این دارو عمل می کنند و باعث می شوند سرطان های وابسته به هورمون رشد کنند.
توجه داشته باشید این ها تنها بخشی از آن دسته از غذاها و گیاهان دارویی هستند که تحقیقات بر روی آنها انجام شده تا مشخص شود با داروها و درمان های سرطان تداخل دارند یا نه. بسیاری دیگر از انواع گیاهان در این فهرست نیامده اند و بسیاری دیگر هنوز تحقیقات کامل و قاطعی در موردشان صورت نگرفته است. بنابراین اگر سرطان یا هر بیماری دیگری دارید پیش از مصرف هر دمنوش، گیاه دارویی یا مکمل با پزشک صحبت کنید.
