منو
بیماری های مغز و اعصاب، تصویر برداری
بیماری زنان، تصویر برداری
تصویربرداری ابزار مفیدی در تشخیص بیماری ها و گاهی درمان آنها است. بیشتر مردم تصور می کنند منظور از رادیولوژی، فقط گرفتن عکس با تابش اشعه ایکس است اما تصویربرداری در رادیولوژی انواع گوناگون دارد و از طرفی تنها کارایی رادیولوژی این نیست. بلکه از تصویربرداری رادیولوژی می توان به عنوان ابزار کمکی در درمان های متعدد بهره برد. در این مقاله تاثیر انواع تصویربرداری در درمان بیماری ها و انواع درمان هایی که با رادیولوژی انجام می شود، توضیح داده شده است.
به طور کلی حوزه رادیولوژی تشخیصی شامل تصویربرداری های زیر می باشد:
امروزه انواع روش های درمانی بر پایه رادیولوژی ابداع شده است. در بسیاری از موارد، این روش های کم تهاجمی می توانند جایگزین روش های تهاجمی تر مانند جراحی شوند.
از طرفی این تکنیک ها، عوارض کمتر، بریدگی کمتر، ناراحتی و درد کمتری نسبت به روش های پیشین دارند و به بیمار کمک می کنند سریع تر بهبود یابد. اغلب این روش ها ارزان تر نیز تمام می شوند و بسیاری از مشکلات را می توان به کمک آنها برطرف کرد.
رگ های خونی (خواه سرخرگ باشند یا سیاهرگ) که گرفته و تنگ شده اند، اگر در نواحی قلب، پا و ریه باشند می توانند خطرساز شوند. این عروق را می توان با درمان های بر پایه تصویربرداری، درمان کرد.
تنگی یا انسداد عروق کرونری را ممکن است بتوان با آنژیوگرافی، آنژیوپلاستی و استنت یا فنر گذاری درمان کرد.
در این روش ها، یک سیم و یک بالن به داخل رگ فرستاده می شود و بالن باد می شود تا به باز کردن محل تنگ شده رگ کمک کند. یک روش دیگر به جای بالن زدن، استفاده از داروی حل کننده لخته است که به رگ فرستاده می شود تا آن را باز کند.
سپس ممکن است فنر در داخل رگ جایگذاری شود تا آن را باز نگه داشته و به گردش خون در آن و رسیدن خون به قلب کمک کند. اگر سرخرگ قلب یا دست و پا خیلی تنگ شده باشد، داروی حل کننده لخته ممکن است تزریق شود تا ابتدا سرخرگ باز شود و سپس فنر در آن قرار بگیرد.
ترومبوز ورید عمقی به تشکیل لخته خون در سیاهرگ پا یا لگن گفته می شود. در صورتی که مشخص شود چنین وضعیتی پیش آمده است، داروی حل کننده لخته (ترومبولیتیک) از طریق یک لوله باریک به نام کاتتر که در سیاهرگ جایگذاری شده است، تزریق می شود. این کار به کمک تصویر برداری صورت می گیرد. سپس یک بالن یا فنر ممکن است در رگ جایگذاری شود. همچنین در رگ هایی که تحت فشار یک تومور قرار گرفته اند و عارضه ایجاد کرده اند نیز ممکن است فنر گذاشته شود.
هنگامی که لخته خون (در موارد ترومبوز ورید عمقی) در پا یا لگن تشکیل می شود، ممکن است کنده شده و به سمت ریه ها برود و آمبولی ایجاد کند. هنگامی که لخته بزرگی به ریه می رسد، رادیولوژیست گاهی اوقات می تواند یک کاتتر در سرخرگ وارد کند تا لخته را خرد کند.
برای کسانی که به طور مکرر در پایشان لخته ایجاد می شود، ممکن است رادیولوژیست یک فیلتر در داخل رگ خونی بزرگی که خون را به قلب برمی گرداند جایگذاری کند تا فیلتر جلوی حرکت لخته به سمت قلب و ریه و در نتیجه آمبولی ریه را بگیرد.
اطلاعات بیشتر: علائم لخته خون در ریه چیست؟
یکی از تاثیرات رادیولوژی در درمان بیماری ها بستن یک رگ خونی است. آمبولی کردن سیاهرگ را در رگ های واریسی میتوان انجام داد و از جمله موارد آمبولی کردن سرخرگ، بستن سرخرگ فیبروم رحم برای از بین بردن فیبروم است.
آنوریسم ها بخشی از سرخرگ هستند که بزرگ و نازک شده اند و از این رو، مستعد پارگی یا خونریزی هستند. از طریق رادیولوژی می توان یک پیوند استنت در ناحیه آنوریسم قرار داد تا رگ را بپوشاند و جلوی پارگی آن را بگیرد.
برای کنترل خونریزی در وضعیت های مختلف از جمله خونریزی گوارشی، خونریزی پس از زایمان، جراحت و غیره می توان از رادیولوژی بهره برد. خونریزی با بستن رگ خونی، جایگذاری فنر، استفاده از بالن برای اعمال فشار و غیره که همه با هدایت رادیولوژی امکان پذیر است، قطع می شود.
هنگامی که فردی خیلی بیمار است یا قرار است دارویی مانند شیمی درمانی دریافت کند، دسترسی سریع به رگ خونی بزرگ برای تزریق دارو لازم است. رگ های محیطی مانند رگ دست یا بازو اغلب برای این منظور کارآمد نیستند. از جمله این موارد، پیک لاین (PICC line) است.
جایگذاری لوله تغذیه (گاستروستومی) یک روش متداول بر پایه رادیولوژی است. این کار زمانی انجام میشود که فرد نمی تواند غذا بخورد و نیاز به تغذیه از طریق لوله دارد.
شماری از روش های مختلف نمونه برداری بر پایه رادیولوژی وجود دارد. نمونه برداری ممکن است با هدایت سونوگرافی یا سی تی اسکن انجام شود. از جمله موارد رایج، نمونه برداری سوزنی و نمونه برداری استرئوتاکتیک است.
علاوه بر پرتو درمانی که با رادیولوژی صورت می گیرد، شماری از درمان های دیگر نیز وجود دارند که در آنها برای نابودی تومور اولیه یا ثانویه (متاستازی)، از این تصاویر همزمان، استفاده می شود. گاهی اوقات بنا به شرایط تصمیم گرفته می شود که تومور با درمانهای ابلیشن یا تخریب تومور، از بین برود مانند ابلیشن فرکانس رادیویی یا مایکروویو و یا آمبولی کردن تومور (بستن رگ خون رسان به تومور).
همچنین ممکن است شیمی درمانی یا پرتو درمانی لازم باشد مستقیما به ناحیه تومور اعمال شود.
اطلاعات بیشتر: مراکز درمان سرطان در تهران
درمانی به نام کیفوپلاستی یا وِرتِبروپلاستی برای درمان مهره انجام می شود. در این روش، مواد چسب مانندی توسط رادیولوژیست در محل تزریق می شود تا شکستگی ترمیم شود.
هنگامی که در نواحی مختلف بدن انسداد اتفاق می افتد، رادیولوژیست می تواند برای باز کردن آن فنر بگذارد. این کار ممکن است برای باز کردن مری، مجرای صفرا، انسداد حالب و یا روده بزرگ انجام شود.
هنگامی که در جایی از بدن مایع جمع می شود، رادیولوژیست با وارد کردن یک درن به محل، چرک یا مایع را تخلیه می کند. این کار ممکن است در هر جایی از بدن از جمله مغز یا ریه صورت بگیرد.
یکی دیگر از مواردی که از رادیولوژی در درمان بیماری ها استفاده می شود کمردرد است. روش های مختلف بر پایه رادیولوژی برای درمان کمردرد مزمن وجود دارد.
روش های مختلفی برای درمان سرطان با تشعشع وجود دارد. نوع آن بستگی به هدف از درمان دارد. تقریبا نیمی از کسانی که مبتلا به سرطان می شوند، نوعی پرتو درمانی یا رادیوتراپی را باید انجام بدهند. این درمان ممکن است از خارج از بدن توسط دستگاهی که در مجاور آن قرار می گیرید انجام شود و یا در داخل بدن (از طریق مهره های تشعشع داری که به محل فرستاده می شود) دقیقا در محل تومور انجام شود.
رادیولوژی ابزار مفیدی است که به صورت گسترده در پزشکی در زمینه شناسایی وضعیت های پزشکی و یا درمان آنها به کار گرفته می شود. اگر چه هر درمانی عوارضی نیز ممکن است داشته باشد و برخی از انواع رادیولوژی (که در آنها از اشعه ایکس استفاده می شود) نیز از این قاعده مستثنی نیستند اما دکتر مزیت ها و معایب کار را می سنجد و در شرایطی که این کار برایتان لازم و مفید باشد، آن را به شما توصیه می کند. این ابزار مفید باعث شده بسیاری از درمان های پزشکی کم تهاجمی تر، کم دردتر، موثرتر و دقیق تر و با دوره نقاهت کوتاه تر در اختیار مردم قرار داده شود.
