ام آر آی مغز

با استفاده از ام آر آی مغز پزشک قادر است نگاه دقیق تری به آنچه در داخل سر بیمار می افتد داشته باشد. مهمترین مواردی که با این تصویربرداری تشخیص داده می‌شوند عبارتند از:

• سکته مغزی
• تومورهای مغزی (سرطانی و غیرسرطانی)
• ام اس

بیشتر بخوانید: ام آر آی چیست و چه کاربردی دارد

• عفونت
• خونریزی های مغزی

ام آر آی (MRI) مغز چیست؟

ام آر آی مغز یک تکنیک تصویربرداری پزشکی پیچیده است که برای تولید تصاویر دقیق از مغز و ساختارهای مرتبط با آن استفاده می‌شود. این اسکن برای تشخیص و نظارت بر مشکلات مختلف مغز مفید است.

متن انگلیسی:

“An MRI scan of the brain and head gives very clear views of soft tissues, which can help diagnose tumours, damage, and neurological conditions.”

ترجمه فارسی:

«اسکن ام آر آی مغز و سر تصاویر بسیار واضحی از بافت های نرم ارائه می‌دهد که می تواند به تشخیص تومورها، آسیب ها و شرایط عصبی کمک کند.»

به نقل از سایت uk.scan

ام آر آی عروق مغزی

آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA) نوعی ام آر آی است که به طور خاص رگ‌های خونی مغز را بررسی می‌کند. برخلاف آنژیوگرافی کاتتر، که نیاز به قرار دادن کاتتر در شریان دارد، ام آر آی غیرتهاجمی و کمتر دردناک است. برخلاف سی تی اسکن، هیچ تشعشع یونیزه‌ای استفاده نمی‌شود. علاوه بر این، ام آر آی عروق مغزی لزوما نیازی به ماده حاجب ندارد و اگر نیازی به ماده کنتراست داشته باشد، این ماده مبتنی بر ید نیست، بلکه گادولینیوم است.

چرا ام آر آی مغز انجام می شود؟

پزشکان از ام آر آی برای بررسی مشکلات مغزی استفاده می‌کنند. ام آر آی مغز می‌تواند به تشخیص موارد زیر کمک کند:

• آسیب سکته مغزی و سکته مغزی
• تغییرات مرتبط با افزایش سن (از دست دادن حجم مغز یا تغییرات سیگنال در بافت مغز)
• آسیب مغزی یا خونریزی ناشی از آسیب تروماتیک
• از دست دادن کنترل حرکت بدن (آتاکسی)

بیشتر بخوانید: فرق سی تی اسکن با ام آر آی

• ضعف یا بی حسی و گزگز عضلانی
• تومورهای مغزی (سرطانی و غیرسرطانی)
• ناهنجاری های رشدی
• هیدروسفالی (آب آوردن مغز)
• علل صرع
• عفونت ها
• برخی بیماری‌های مزمن مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS)
• اختلالات چشم و گوش داخلی

بیشتر بخوانید: ام آر آی با تزریق چگونه است

• اختلالات غده هیپوفیز
• اختلالات هورمونی
• سردرد مشکوک و مداوم
• مشکلات در صحبت کردن
• مشکلات بینایی

ام آر آی مغز برای چه کسانی مناسب است؟

mri مغز یک ابزار تشخیصی با ارزش و مناسب برای افراد مختلف بر اساس علائم و نشانه‌های پزشکی خاص است. در ادامه افرادی که باید ام آر آی مغز انجام دهند را آورده‌ایم:

• تشنج یا صرع: بیمارانی که تشنج‌های غیرقابل توضیحی را تجربه می‌کنند ممکن است برای شناسایی علل زمینه‌ای بالقوه مانند تومورها یا ناهنجاری‌های ساختاری نیاز به ام آر آی مغز داشته باشند.
• سردرد: کسانی که سردردهای شدید و مداوم دارند.
• تغییرات حافظه: افرادی که علائم از دست دادن حافظه، سردرگمی یا تغییر در رفتار را نشان می دهند.
• سکته مغزی: ام آر آی برای تشخیص سکته مغزی و ارزیابی آسیب حیاتی است.
• ضربه مغزی: پس از تصادف، بیماران ممکن است برای بررسی آسیب مغزی، خونریزی یا تورم نیاز به ام آر آی مغز داشته باشند.

بیشتر بخوانید: علائم خونریزی مغزی چیست

• تومورها: ام آر آی برای تشخیص و نظارت بر تومورهای مغزی، چه خوش خیم و چه بدخیم، ضروری است.
• مولتیپل اسکلروزیس: بیماران مبتلا به ام‌اس اغلب برای ارزیابی پیشرفت بیماری نیاز به ام آر آی دارند.
• هیدروسفالی: کسانی که هیدروسفالی (انباشت مایع در مغز) دارند.
• قبل از جراحی مغز: MRI عملکردی (fMRI) فرم تخصصی MRI به ترسیم عملکردهای مغز قبل از جراحی، به ویژه در مواردی که شامل تومورها یا جراحی صرع است، کمک می‌کند.

ام آر آی مغز برای چه کسانی مناسب نیست؟

mri مغز یک ابزار تشخیصی ارزشمند است، اما برای همه مناسب نیست. این افراد عبارتند از:

• افراد با انواع ایمپلنت ها و دستگاه های پزشکی خاص: افرادی که انواع خاصی از ایمپلنت‌های فلزی، کاشت حلزون شنوایی، گیره های خاص آنوریسم مغزی، دستگاه‌های ضربان ساز قدیمی و محرک‌های اعصاب دارند ممکن است در طول MRI به دلیل میدان‌های مغناطیسی قوی در معرض خطر قرار گیرند.
• بیماران با مشکلات کلیوی شدید: بیماران مبتلا به بیماری کلیوی شدید که دیالیز می‌شوند، با به مواد حاجب حساسیت دارند نباید ام آر آی مغز انجام دهند.
• افراد مبتلا به کلاستروفوبیا: بیمارانی که اضطراب شدید یا کلاستروفوبیا را تجربه می‌کنند ممکن است انجام MRI سنتی را به دلیل فضای بسته دستگاه دشوار بدانند. ممکن است جایگزین‌هایی مانند MRI “باز” ​​توصیه شود.

بیشتر بخوانید: ضایعه مغزی در مغز چگونه است

• زنان باردار: در حالی که ام آر آی به طور کلی در دوران بارداری ایمن در نظر گرفته می‌شود، اما اگر مواد حاجب استفاده می‌شود نباید در سه ماهه اول انجام شود.
• بیماران چاق: برخی از دستگاه‌های ام آر آی دارای محدودیت وزنی هستند.
• بیمارانی که نمی توانند ساکن بمانند: افرادی که به دلیل درد، گیجی یا سایر شرایط پزشکی نمی‌توانند بی‌حرکت دراز بکشند ممکن است کاندیدای مناسبی برای mri مغز نباشند، زیرا حرکت می‌تواند تصاویر را تار کرده و منجر به نتایج نادرست شود.

مزایای MRI مغز

برخلاف آزمایش های اشعه ایکس و توموگرافی کامپیوتری (CT)، ام آر آی مغز از اشعه استفاده نمی‌کند. در عوض، ام آر آی از یک آهنربای قدرتمند برای تنظیم مجدد اتم‌های هیدروژنی که به طور طبیعی در بدن وجود دارند استفاده می‌کند. مزایای این روش عبارتند از:

• غیر تهاجمی و ایمن: یک روش غیر تهاجمی است که از میدان‌های مغناطیسی قدرتمند و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از مغز استفاده می‌کند. برخلاف سی‌تی اسکن و اشعه ایکس، در هنگام گرفتن تصویر با MRI بیمار در معرض پرتوهای یونیزان نیست. بنابراین برای کودکان، زنان باردار و بیمارانی که در طول زمان نیاز به چندین اسکن دارند مناسب است.
• کیفیت بالا تصاویر: این روش تصاویری با وضوح بالا ارائه می‌دهد که از نظر جزئیات در مقایسه با سایر روش‌های تصویربرداری برتر هستند. این قابلیت امکان تجسم بهتر بافت‌های نرم، عروق خونی و ناهنجاری‌های درون مغز را فراهم می‌کند. وضوح تصاویر MRI متخصصان را قادر می‌سازد تا شرایطی مانند تومورها، ضایعات و سایر ناهنجاری‌های ساختاری را به دقت ارزیابی کنند.
• کمک به تشخیص زودهنگام: یکی از مزایای مهم MRI مغز، توانایی آن در تشخیص ناهنجاری‌ها در مراحل اولیه، اغلب قبل از آشکار شدن علائم است. این تشخیص زودهنگام می‌تواند به مداخلات پزشکی به موقع منجر شود.
• ارزیابی عملکرد مغز: ام آر آی عملکردی (fMRI) می تواند عملکرد مغز را با اندازه گیری تغییرات در جریان خون ارزیابی کند. این تکنیک به تصویربرداری از مناطق مغز که مسئول عملکردهای حیاتی مانند گفتار، حافظه و حرکت هستند کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: آندوسکوپی چگونه انجام می شود

• ام آر آی می‌تواند ناهنجاری‌هایی را که ممکن است توسط استخوان پوشانده شود، تشخیص دهد.
• کاهش خطر واکنش های آلرژیک: در مقایسه با سایر تکنیک‌های تصویربرداری که از مواد حاجب استفاده می‌کنند (مانندسی‌تی اسکن)، عوامل کنتراست در ام آر آی به طور قابل توجهی خطر کمتری برای ایجاد واکنش های آلرژیک دارند.

** نکته: ام آر آی مغز می‌تواند سکته مغزی را در مراحل اولیه با تصویربرداری از حرکت مولکول های آب در بافت تشخیص دهد. این حرکت آب، که به عنوان انتشار شناخته می شود، در اکثر سکته ها، اغلب در کمتر از ۳۰ دقیقه از شروع علائم، دیده می‌شود.

ام آر آی مغز چگونه انجام می شود؟

ام آر آی مغز طی چند مرحله انجام می‌شود و درمانگران و کادر درمان بیمار را برای این فرآیند آماده می‌کنند. بیمار برای اسکن، لباس بیمارستانی باید بپوشد تا هیچگونه زیپ، دکمه فلزی و یا کمربند نداشته باشد. هنگامی که بیمار روی میز دراز کشید تکنسین یک کلاه مخصوص به نام هد کویل را در اطراف سر قرار می‌دهد. برخی از هد کویل‌ها آینه‌ای دارند که به بیمار امکان می‌دهد خارج از دستگاه اسکن را ببیند یا یک صفحه نمایش کوچک که به بیمار امکان تماشای تلویزیون را می‌دهد.

بیشتر بخوانید: جراحی ضایعات عروقی مغزی

سپس تکنسین بیمار و تخت اسکن را داخل دستگاه ام آر آی می‌کشد. هنگام عکس‌برداری، صداهای مختلفی از صدای تق تق و کلیک توسط دستگاه تولید می‌شود. هر سری از صداها ممکن است چند دقیقه طول بکشد. برای اینکه تصاویر ثبت شده کیفیت بالایی داشته باشند بیمار باید ثابت بماند. در برخی موارد، ام آر آی ممکن است نیاز به کنتراست داشته باشد. در صورت تجویز پزشک قبل از ام آر آی مغز ماده حاجب را تزریق می‌کند.

ام آر آی سر چقدر زمان می برد؟

انجام ام آر آی مغز حدود ۳۰ دقیقه تا یک ساعت طول بکشد. اگر ام آر آی با کنتراست باشد مدت زمان بیشتری طول می‌کشد.

تفسیر جواب ام آر آی مغز

تفسیر نتایج ام آر آی یک کار تخصصی است که معمولا توسط رادیولوژیست انجام می‌شود. پس از اسکن ام آر آی، رادیولوژیست تصاویر را جهت تشخیص هر گونه علائم ناهنجاری یا بیماری بررسی می‌کند. به جنبه‌های مختلف مغز بیمار مانند ساختار، رگ‌های خونی و بافت‌ها نگاه می‌کنند تا هرگونه مشکل را بررسی کنند. سپس رادیولوژیست گزارش مفصلی می‌نویسد و یافته‌ها را توضیح می‌دهد. متخصصان مغز نیز قادر به خواندن و تفسیر نتایج هستند.

آمادگی لازم قبل از آن

آماده شدن برای MRI معمولا ساده است و زمان زیادی نمی‌برد. نکته‌ای که باید به خاطر داشته باشید این است که ام آر آی از یک میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌کند، بنابراین هر گونه اجسام

فلزی مانند جواهرات، ساعت و سنجاق سر را بردارید. اگر از سمعک یا دندان مصنوعی استفاده می‌کنید، باید آنها را نیز در بیرون از اتاق ام آر آی بگذارید.

برای انجام ام آر آی ممکن است از شما خواسته شود که ۴ تا ۶ ساعت قبل از اسکن چیزی نخورید یا ننوشید.

بیشتر بخوانید: نکات آمادگی قبل از ام آر آی که باید بدانید

برخی از افراد در مورد دراز کشیدن بی‌حرکت در دستگاه ام آر آی احساس اضطراب می کنند. اگر نگران احساس کلاستروفوبیک هستید، بهتر است این موضوع را از قبل با تکنسین های رادیولوژی در میان بگذارید.

قبل از انجام آزمایش، در صورتی که داروی خاصی مصرف می‌کنید، بیماری کلیوی یا دیالیز هستید یا ضربان ساز و ایمپلنت دارید به اپراتور اطلاع دهید.

در زمان انجام mri مغز یا لباس بیمارستانی بپوشید یا لباس راحتی که قسمت‌های فلزی نداشته باشند فلز می تواند باعث تار شدن تصاویر شوند.

مراقبت بعد از MRI مغز

هنگام برخاستن از روی میز باید به آرامی حرکت کنید تا از هر گونه سرگیجه یا سبکی سر ناشی از دراز کشیدن جلوگیری کنید. اگر برای ام آر آی داروهای آرام‌بخش مصرف شده باشد، باید در خانه استراحت کنید و رانندگی نکنید.

اگر در طول تصویربرداری از رنگ کنتراست استفاده شود، ممکن است برای مدتی برای هر گونه عوارض جانبی یا واکنش به رنگ کنتراست، مانند خارش، تورم، بثورات پوستی یا مشکل در تنفس تحت نظر باشید.

اگر پس از بازگشت به خانه هر گونه درد، قرمزی و یا تورم در محل تزریق ماده حاجب مشاهده کردید، باید به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا این امر می‌تواند نشان دهنده عفونت یا نوع دیگری از واکنش باشد.

در غیر این صورت، پس از اسکن نیازی به مراقبت خاصی نیست. شما می‌توانید رژیم غذایی و فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرید، مگر اینکه پزشک به شما توصیه دیگری کند.

تفاوت سی تی اسکن مغز با ام آر آی مغز

ام آر آی با سی‌تی اسکن متفاوت است، زیرا ام آر آی از تابش اشعه ایکس برای تولید تصاویر استفاده نمی‌کند. اسکن ام آر آی تصاویر را ترکیب می‌کند تا تصویری سه بعدی از ساختارهای داخلی مغز ایجاد کند، بنابراین در تشخیص ناهنجاری‌ها در ساختارهای کوچک مغز مانند غده هیپوفیز و ساقه مغز نسبت به سی‌تی اسکن موثرتر است.

mri مغز کیفیت تصویر برتر را با جزئیات استثنایی ارائه می‌کند و امکان تجسم بهتر بافت‌های نرم، رگ‌های خونی و ناهنجاری‌ها را فراهم می‌کند. سی‌تی اسکن نیز کیفیت تصویر خوبی را ارائه می‌دهد، اما به اندازه ام آر آی جزئیات را نشان نمی‌دهد.

به طور کلی ام آر آی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود، زیرا بیماران را در معرض اشعه یونیزان قرار نمی‌دهد. با این حال، افراد خاصی با ایمپلنت‌های فلزی یا کلاستروفوبیا ممکن است با محدودیت‌هایی مواجه شوند.

بیشتر بخوانید: کودکان مبتلا به فلج مغزی 

ام آر آی مغز برای تشخیص تومورهای مغزی، اختلالات عروقی، مولتیپل اسکلروزیس و شرایط عصبی بسیار موثر است. این تصاویر شفافیت استثنایی دارند و به تمایز بین بافت‌های سالم و بیمار کمک می‌کنند. اما سی‌تی اسکن برای تشخیص شرایط حاد مانند خونریزی‌های مغزی، شکستگی‌ها و تومورهای دارای کلسیفیکاسیون مناسب است. در شرایط اضطراری سی‌تی اسکن گرفته می‌شود، زیرا سریعتر از ام آر آی است.

نتایج غیرعادی در ام آر آی مغز نشانه چه بیماری است؟

نتایج غیرطبیعی در ام آر آی می‌تواند نشان دهنده شرایط مختلفی باشد، از بیماری‌های خوش خیم تا جدی. در اینجا برخی از بیماری‌های مرتبط را آورده‌ایم:

• تومورها: تومورهای بدخیم (سرطانی) و خوش‌خیم می‌توانند به صورت توده‌ها یا ضایعات نامنظم ظاهر شوند، که اغلب در هنگام استفاده از رنگ کنتراست، مناطقی از افزایش غیرطبیعی دارند.
• سکته: علائم سکته مغزی ممکن است شامل مناطقی با محدودیت جریان خون (ایسکمی) و کاهش حجم بافت مغز باشد. تغییرات در شدت سیگنال در مناطق آسیب دیده نیز بیانگر سکته است.
• مولتیپل اسکلروزیس (MS): MRI می‌تواند ضایعاتی را در ماده سفید مغز که مشخصه ام اس است، آشکار کند.
• عفونت‌ها: شرایطی مانند آبسه مغزی یا آنسفالیت را می‌توان از طریق نواحی غیرطبیعی که نشان دهنده عفونت یا التهاب است شناسایی کرد.

بیشتر بخوانید: آنژیوگرافی مغز چیست

• هیدروسفالی: این وضعیت شامل تجمع مایع در اطراف مغز است که می‌توان آن را به صورت بطن‌های بزرگ شده مشاهده کرد.
• آسیب مغزی تروماتیک: شواهدی از خونریزی، تورم یا آسیب ساختاری ناشی از جراحات را می‌توان در اسکن ام آر آی شناسایی کرد.
• اختلالات شناختی: شرایطی مانند بیماری آلزایمر ممکن است تغییراتی را در ساختار مغز نشان دهد، به ویژه آتروفی در مناطقی مانند هیپوکامپ، که برای حافظه بسیار مهم است.
• ناهنجاری‌های عروقی: عروق خونی غیرطبیعی مانند ناهنجاری‌های شریانی وریدی نیز از طریق ام آر آی قابل تشخیص است.

عکس ام آر آی مغز سالم و مغز ناسالم(دارای بیماری ام اس)

عوارض و خطرات

ام آر آی تقریبا هیچ خطری برای بیمار معمولی در صورت رعایت دستورالعمل‌های ایمنی مناسب ندارد. میدان مغناطیسی قوی مضر نیست. اما، ممکن است باعث اختلال در عملکرد دستگاه‌های پزشکی کاشته شده (ایمپلنت‌ها، ضربان‌سازها و … ) یا تار شدن تصاویر شود.

فیبروز سیستمیک نفروژنیک یک عارضه شناخته شده مربوط به تزریق گادولینیوم است. البته با استفاده از مواد کنتراست جدیدتر گادولینیوم بسیار نادر است. معمولا در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی شدید رخ می‌دهد. پزشک قبل از در نظر گرفتن تزریق ماده حاجب، عملکرد کلیه را به دقت ارزیابی می کند.

متن انگلیسی:

“There is a very slight risk of an allergic reaction if your exam uses contrast material. Such reactions are usually mild and controlled by medication.”

ترجمه فارسی:

«اگر در معاینه شما از مواد حاجب استفاده شود، خطر واکنش آلرژیک بسیار خفیف است. چنین واکنش‌هایی معمولا خفیف هستند و با دارو کنترل می‌شوند.»

به نقل از سایت radiologyinfo

هزینه MRI مغز

هزینه انجام ام آر آی مغز با توجه به نوع مرکز درمانی (خصوصی و دولتی) و بیمه درمانی که تحت پوشش آن هستید متغیر است. برای اطلاع از هزینه‌ها بهتر است از چندین مرکز تعرفه انجام این ام آر آی را بپرسید.

همچنین بخوانید: آیا هرگونه آسیب به سر منجر به ضربه مغزی می شود

کلام پایانی

mri مغز می‌تواند به پزشکان کمک کند تا شرایطی مانند خونریزی، تورم، مشکلات در نحوه رشد مغز، تومورها، عفونت‌ها، التهاب، آسیب ناشی از ضربه یا سکته مغزی یا مشکلات عروق خونی را بررسی کنند.

این نوع تصویربرداری خطری برای بیمار ندارد و دردی احساس نمی‌کند. این روش نسبت به سایر روش‌ها تصاویر با کیفیت را ارائه می‌دهند که کوچکترین جزئیات را مشخص می‌کند. با استفاده از تصاویر ام آر آی امکان تشخیص زود هنگام و درمان به موقع فراهم می‌شود.

سوالات متداول