راه های درمان اگزما در کودکان

اگزما (Eczema) یک گروه از بیماری های پوستی است که باعث قرمزی، خارش، و التهاب پوست می شود. این بیماری در کودکان و نوزادان متنوع است و شامل انواع مختلفی می شود. برخی از انواع اگزما در کودکان شامل درماتیت آتوپیک (Atopic dermatitis)، درماتیت تماسی (Contact dermatitis)، اگزمای دیسیدروتیک (Dyshidrotic eczema) و درماتیت سبورره ای (Seborrheic dermatitis) می شوند. این بیماری در نوزادان به نام کلاهک گهواره ای (Cradle cap) نیز شناخته می شود.

انواع اگزما در کودکان و نوزادان

در کودکان، انواع حساسیت های پوستی عبارتند از:

۱-درماتیت آتوپیک (Atopic dermatitis):

درماتیت آتوپیک یکی از شایع ترین نوع های اگزما در کودکان و نوزادان و حتی بزرگسالان است. این بیماری مزمن می باشد و ممکن است به مدت چند سال یا با انواع دیگر اگزما همراه باشد. در افراد مبتلا، سیستم ایمنی بدن به دلایلی پیچیده و نامشخص دچار اختلال می شود. این وضعیت منجر به ایجاد التهاب پوستی می شود، سد پوستی (بخشی از پوست که یکپارچگی پوست را حفظ می کند) را تخریب می نماید، و پوست را خشک و مستعد خارش و بروز جوش (علت ابتلا یه انواع جوش) می کند. رنگ پوست نیز معمولا در پوست های تیره به رنگ ارغوانی، قهوه ای یا خاکستری و در پوست های روشن به رنگ قرمز تغییر می کند.

۲- درماتیت تماسی (contact dermatitis):

درماتیت تماسی آلرژیک یک نوع اگزما یا درماتیت در کودکان، نوزادان و بزرگسالان است که ناشی از واکنش آلرژیک به یک ماده به نام آلرژن است که با پوست در تماس قرار می گیرد. آلرژن برای افرادی که حساسیت ندارند بی خطر است، اما برای افراد حساس مشکلات پوستی ایجاد می کند. درماتیت تماسی بیشتر به دلیل تماس مکرر با موادی مانند صابون ها و محصولات شوینده، حلال ها و تماس مکرر با آب رخ می دهد. همچنین، تماس با پوست برخی میوه ها و حتی لاتکس می تواند باعث اگزما در کودکان و نوزادان شود.

۳- اگزمای دیسیدروتیک (dyshidrotic eczema):

این نوع التهاب پوستی سوزش، خارش و بروز بثورات تاولی را به وجود می آورد، معمولا در کف دست، انگشتان دست و کف پاها. در برخی از افراد علائم می تواند شدید باشد. قرار گرفتن در معرض موادی مانند سیمان، نیکل، کبالت و کروم ممکن است باعث ایجاد اگزمای دیسیدروتیک شود. سایر آلرژی ها، از جمله تب یونجه (رینیت آلرژیک) یا حتی آلرژی های مرتبط با مصرف غذا ممکن است باعث شعله ور شدن این نوع اگزما در کودکان و نوزادان شوند.

بیشتر بدانید: راه های درمان زردی نوزاد

۴- درماتیت سبورئیک (seborrheic dermatitis):

درماتیت سبورئیک (seborrheic dermatitis) یک نوع رایج از اگزمای پوست سر در کودکان است. این وضعیت پوستی باعث ایجاد لکه های پوسته پوسته، پوست قرمز و شوره سر می شود. درماتیت سبورئیک معمولا در مناطقی از بدن که چربی بیشتری دارند، مانند صورت، کناره های بینی، ابروها، گوش ها، پلک ها و سینه ظاهر می شود. این وضعیت بی خطر است و اغلب بازگشتی است. چرا که یکی از عوامل ایجاد آن رشد قارچ های پوستی است، معمولا از داروهای خوراکی و موضعی ضد قارچ برای درمان استفاده می شود.

۵- کلاهک گهواره ای کودکان (cradlecap):

کلاهک گهواره ای، یک نوع درماتیت سبورئیک، در نوزادان است و معمولا پوست سر و صورت کودکان را می پوشاند. این وضعیت با فلس های سفید که چربی دارند و ممکن است به رنگ زرد تا مایل به سفید ظاهر شوند، همراه است. کلاهک گهواره ای در نوزادان شایع بوده و خطر خاصی ندارد. اغلب در حدود ۶ تا ۱۲ ماه زمان می برد تا تماما برطرف شود. درمان اگزما در نوزادان شیرخوار معمولا نیاز به اقدامات خاصی ندارد و خود به خود تغییر می کند. اگر اگزما در کودکان شیرخوار شدیدتر باشد، می توانید از روش های خانگی ملایم برای کاهش پوسته ها استفاده کنید و یا با پزشک مشوره کنید. در این مورد، شستشوی آرام پوست سر با شامپوهای ملایم و سپس جداسازی دقیق پوسته ها می تواند به تسکین علائم کمک کند.

۶- اگزما سکه ای در کودکان (Nummular dermatitis):

اگزما سکه ای یا درماتیت نومولار، یک نوع بیماری پوستی التهابی در کودکان، نوزادان و بزرگسالان است که به شکل تکه های مشابه سکه ظاهر می شود. علت دقیق این درماتیت نومولار نامعلوم است، اما احتمالا با عواملی مانند حمام های متعدد و استفاده از صابون های تحریک کننده، محصولات خشک کننده و تماس با پارچه های تحریک کننده نظیر پشم در ارتباط است. این نوع اگزما معمولا در فصل زمستان شدیدتر است و علائم آن با گذر زمان تشدید می یابد.

علائم اگزما در کودکان و نوزادان

اگر بخواهیم به طور خلاصه علائم اگزما در کودکان را بگوییم، می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• پوست خشک: کودکان مبتلا به اگزما معمولا پوستی خشک، غیرمرطوب و ممکن است لایه های کرکی داشته باشند.
• خارش پوست: یکی از علائم اصلی اگزما در کودکان خارش پوست است. کودکان ممکن است به طور مداوم احساس خارش کنند و تمایل داشته باشند پوست خود را بخارانند.
• بثورات ناهموار: در برخی موارد، بر روی پوست کودکان بثوراتی ناهموار شکل می گیرد که ممکن است به صورت قرمزی و التهابی باشد. این بثورات ممکن است در نقاط مختلفی از بدن کودکان ظاهر شود.
• تغییر رنگ پوست: در اثر اگزما، پوست ممکن است قرمز یا تیرگی بیشتری نسبت به رنگ طبیعی خود به خود پیدا کند.
• ترشحات پوستی: در برخی موارد، بخش هایی از پوست ممکن است ترشحاتی داشته باشند که می تواند باعث خراشیدگی و ترک ها در پوست شود. این ترک ها می توانند دربرگیرنده ی باکتری ها و ویروس ها شوند و عفونت های ثانویه را ایجاد کنند.

بیشتر مطالعه کنید: مراقبت های هنگام تب و لرز در کودکان

با این حال ممکن است علائم اگزما بسته به سن و شرایط هر کودک متفاوت باشد. مثلا نوزادان ممکن است در نواحی وسیعی از بدن خود اگزما داشته باشند، در حالی که کودکان نوپا و پیش دبستانی عمدتا در مفاصلی مانند مچ دست، آرنج، مچ پا و زانو مبتلا به اگزما باشند. نوجوانان هم ممکن است تکه های ضخیم و التهابی از اگزما در نقاط مختلفی از بدن خود، از جمله آرنج، پشت زانو، گردن، پلک ها، گوش ها و دست ها داشته باشند.

اگر کودک شما علائم اگزما را نشان می دهد، می توانید با یک پزشک متخصص در امر پوست و مو مشورت کنید. پزشک مربوطه با توجه به علائم و وضعیت کلی کودک، بهترین راهکارها و درمان های مناسب را برای کنترل و بهبود اگزما در کودک شما تعیین خواهد کرد.

محل ایجاد اگزما

با توجه به سن کودکان، مکان های بروز علائم اگزما ممکن است تغییر کند. در زیر به تفکیک سن کودکان و نوزادان، مکان های معمول بروز اگزما توضیح داده شده است:

نوزادان (تا ۶ ماه): در نوزادان، علائم اگزما معمولا در صورت، گونه ها، پوست سر و پیشانی قابل مشاهده هستند. به مرور زمان، ممکن است علائم به آرنج و زانو نیز گسترش یابند. اگزمای پوست سر نیز در این گروه سنی شایع است و به عنوان “کلاه گهواره” نیز شناخته می شود. در این موارد، پوست معمولا قرمز و ملتهب به نظر می آید.

نوزادان (۶ تا ۱۲ ماه): در این گروه سنی، علائم اگزما ممکن است در آرنج و زانو قابل مشاهده باشد. نوزادان ممکن است نواحی متاثر را خارش دهند و تلاش کنند پوست را بخارانند که منجر به تحریک بیشتر شود. در این مواقع، پوست ممکن است پوسته های زرد یا “برآمدگی های چرکی” ایجاد کند. اصطلاحا تغذیه صورت کودکان در این دوره نیز می تواند عوامل تحریکی بیشتری باشد.

کودکان نوپا (۲ تا ۵ سال): در این گروه سنی، علائم اگزما معمولا در چین های آرنج و زانو، مچ پا، دست ها، اطراف دهان و پلک ها دیده می شود. کودکان نوپا ممکن است عمدا پوست را بخارانند که منجر به قرمزی پوست و التهاب آن شود. پوستی که مدتی تحت تاثیر علائم اگزما قرار داشته، ممکن است خشن و پوسته پوسته به نظر برسد.

کودکان (بالای ۵ سال): در کودکان بالای ۵ سال، اگزما به خصوص در چین های آرنج و زانو شایع است. التهاب پوست می تواند در هر نقطه ای از پوست رخ دهد و تشخیص محرک ها نیز آسان تر می شود.

بیشتر بدانید: علائم میگرن در کودکان

راه های تشخیص اگزما در کودکان و نوزادان

تشخیص نوع اگزما در کودکان و نوزادان معمولا توسط یک پزشک پوست انجام می شود. بهترین راه برای تشخیص نوع اگزما، مشاهده علائم ظاهری است. با این حال، بسته به میزان واگیر بودن پوست و شدت علائم کودک، پزشک ممکن است آزمون های تکمیلی نیز نظیر آزمایش های خون یا پوست تجویز کند. این آزمون ها می توانند به تایید نوع اگزما و انجام درمان مناسب کمک کنند.

در تشخیص اگزما در کودکان، علائم ظاهری شامل پوست خشک، خارش، بثورات ناهموار، تغییر رنگ پوست (قرمز یا تیره تر از رنگ طبیعی پوست) و واگیر بودن بخش های پوست که تحت تاثیر قرار گرفته اند (ترشح، ترک و حتی خونریزی) مهم هستند.

پزشک شما ممکن است برای اطمینان از تشخیص و انجام درمان مناسب، تاریخچه پزشکی خانواده را نیز بررسی کند. اگر هرگونه شک در تشخیص وجود داشته باشد یا علائم به نحوی عمیق تر ارزیابی شوند، ممکن است از تست ها و آزمون های تکمیلی نظیر تست های خون یا پوست استفاده کند.

راه های درمان اگزما در کودکان و نوزادان

درمان اگزما در کودکان و نوزادان تحت نظر متخصص پوست انجام می شود. با این حال، برخی درمان های خانگی و درمان های سنتی (درمان گیاهی اگزما در کودکان) نیز وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

درمان های پزشکی

اگر شما سوال دارید که آیا اگزما در نوزادان به طور قطعی قابل درمان است یا خیر، باید بگوییم که اگزما قابل درمان نیست، اما با پیشگیری و درمان می توان شدت علائم آن را مدیریت کرد. اگزما در بسیاری از موارد با رشد کودک بهبود می یابد. اگر پوست نوزاد شما ملتهب و خارش دارد، پزشک ممکن است پماد یا کرم کورتیکواستروئید برای وی تجویز کند.

به عنوان یک درمان خانگی برای اگزما در کودکان، برخی کورتیکواستروئیدهای ملایم بدون نسخه از داروخانه خریداری می شوند. یکی از رایج ترین پمادهای مورد استفاده برای اگزما در کودکان، کرم هیدروکورتیزون ۱٪ است. در مواردی که اگزما شدیدتر باشد یا روش های درمان خانگی کافی نباشد، مشورت با پزشک ضروری است تا کورتیکواستروئیدهای قوی تری تجویز شود.

درمان های دیگر از قبیل پیمکرولیموس (pimecrolimus) که یک کرم غیر استروئیدی است، نیز برای اگزمای خفیف در کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. این کرم توسط پزشکان برای درمان اگزما در مناطق حساس مثل صورت و چین های بدن تجویز می شود.

اگر کودک شما از خارش پوست رنج می برد، شما می توانید با داروساز یا پزشک خود در مورد مصرف داروهای ضد هیستامین مشورت کنید. داروهای آنتی هیستامین همراه با کرم کورتیکواستروئیدی ممکن است به کودک شما آرامش بدهند و از حمله های خارشی جلوگیری نمایند. در صورتی که بثورات اگزمایی کودک شما عفونی شود، پزشک ممکن است دوره ای آنتی بیوتیک های خوراکی تجویز نماید.

درمان های خانگی

درمان های خانگی برای اگزما در کودکان به شکل زیر است:

۱- اجتناب از محرک های اگزما:

• از مواد غذایی اسیدی خودداری کنید.
• ملافه، لباس یا صندلی ماشین را بدون برجستگی ها یا مواد تحریک کننده انتخاب کنید.
• از صابون، حمام حباب، مواد شوینده، دستمال مرطوب الکلی و دستمال مرطوب بچه حاوی مواد معطر یا متیل ایزوتیازولینون استفاده نکنید.
• از خمیر دندان حاوی سدیم لوریل سولفات اجتناب کنید.
• آلرژن های محیطی مانند حیوانات خانگی، گیاهان، کنه های گرد و غبار و گرده گل را شناسایی و مدیریت کنید.

۲- استفاده از مرطوب کننده:

• از یک مرطوب کننده غلیظ و بدون عطر برای پوست کودکان استفاده کنید. بهتر است دو بار در روز از آن استفاده کنید.
• بهترین زمان برای استفاده از مرطوب کننده، بلافاصله بعد از حمام یا دوش گرفتن است. این باعث بهبود نفوذ مرطوب کننده در پوست می شود.
• پمادها به خصوص برای پوست های خیلی خشک موثرتر هستند زیرا چرب تر از کرم ها هستند.

۳- حمام کوتاه:

• حمام بلند مدت ممکن است اگزما را تشدید کند. از آب خنک و حمام کوتاه استفاده کنید.
• کودکان نوزاد یا نوپا نیازی به حمام روزانه ندارند. می توانید به جای حمام کامل، صورت و پایین بدن را بشویید.

بیشتر بخوانید: راه های درمان حساسیت در کودکان

۴- کنترل دما:

• کودک را از منابع گرما مانند بخاری و شومینه دور نگه دارید.
• لباس های چند لایه به جای پوشاندن پتوهای بیش از حد روی تخت استفاده کنید.
• از لباس های نخی به جای پوشاندن پوشم و پلی استر استفاده کنید.

۵- کاهش خارش:

• از حوله خنک و مرطوب به نواحی خارش دار بمالید.
• پماد ها و پمادهای مرطوب کننده را روی پوست کودک خود استفاده کنید.
• از اسپری نمک معدنی استفاده کنید.
• نگذارید کودک پوست خود را بخاراند و ناخن های او را کوتاه نگه دارید.
• از دستکش های نخی برای پوشاندن دست ها استفاده کنید.
• پوست کودک را قبل و بعد از شنا مرطوب کنید و در آب های کلردار شنا دهید.

درمان های طب سنتی

درمان های طب سنتی باید با توجه به مزاج (تشخیص طبیعت بدنی) انجام شود. بهترین راهکار این است که با یک متخصص طب سنتی مشورت کنید. با این حال، ممکن است توصیه های زیر به درمان اگزما کودکان کمک کند:

• مصرف مواد غذایی با مزاج گرم و ادویه را محدود کنید.
• خیار را روی نواحی مبتلا به اگزما بمالید.
• قسمت های مبتلا به اگزما را با لعاب اسفرزه هفته ای سه مرتبه و هر بار ۱۰ دقیقه ماساژ دهید.
• به مدت چند روز هر روز نصف لیوان ماء الجبن (آب پنیر) را به کودک بدهید.
• مخلوطی از سرکه، آب کرفس و کمی بوره ارمنی را در حمام استفاده کنید.
• از مصرف موادی مانند سوسیس، کالباس، کنسرو، نوشابه، پیتزا، سس، گوشت گاو، عدس، بادمجان، گوجه، کلم و قارچ پرهیز کنید.
• روزی یک تا سه لیوان سرکه انگبین (تشکیل شده از دو واحد عرق نعنا، دو واحد عسل طبیعی و یک واحد سرکه طبیعی) را مصرف کنید.
• سوپ گندم، حلیم و میوه های مرطوب مانند سیب را به رژیم غذایی اضافه کنید.

لطفا در هنگام استفاده از هر یک از راهکارها، به مشورت یک متخصص طب سنتی معتبر مراجعه کنید تا از توجیهات و نکات مربوط به مزاج و ویژگی های فردی کودکتان اطمینان حاصل کنید.

کرم های مناسب درمان

کرم های مرطوب کننده به عنوان درمان خط اول برای اگزما در کودکان پیشنهاد می شوند. این کرم ها به عنوان انتخاب اصلی برای مراقبت از پوست و حفظ رطوبت آن مورد استفاده قرار می گیرند. اگزما در کودکان معمولا با پوست خشک و خارش آور همراه است، و مرطوب کردن پوست می تواند به کاهش علائم این مشکل کمک کند.

به علاوه، کرم های کورتون (کرم های حاوی کورتیکواستروئید) نیز برای درمان اگزما در کودکان مورد استفاده قرار می گیرند. این کرم ها ممکن است شامل کورتیکواستروئیدهای ملایم باشند که بدون نیاز به نسخه پزشک تجویز می شوند. اگزمای ملایم یا متوسط، به ویژه در مناطقی از پوست که تحت تاثیر قرار گرفته، ممکن است با استفاده از کرم های کورتون کنترل شود. اما در موارد جدی تر یا در صورت عدم بهبود با کرم های ملایم توصیه می شود که به پزشک مراجعه کرده و از وی نسخه ای با داروهای کورتون قوی تر دریافت کنید.

پیمکرولیموس (pimecrolimus) نیز یک گزینه غیر استروئیدی است که توسط پزشکان برای درمان اگزما در کودکان تا ۲ سالگی تجویز می شود. این کرم می تواند به تسکین علائم اگزما و کاهش التهاب پوست کمک کند. مانند دیگر درمان ها، مصرف و تجویز آن نیاز به مشورت با پزشک دارد.

درمان اگزما در ناحیه تناسلی کودکان و نوزادان

بهبود حالت درماتیت تناسلی در پسران اغلب با آموزش بهداشتی مناسب و استفاده از وسایل محافظ مانند وازلین یا مواد دیگری که می توانند پوست حساس و نازک ناحیه تناسلی و کیسه بیضه را محافظت کنند، ممکن است مدیریت شود. در بعضی موارد، استفاده از کرم های استروئیدی، ضد قارچ، یا حتی آنتی بیوتیک نیز ممکن است ضروری باشد. با این حال اهمیت دارد که هر دو لباس زیر تنگ نپوشانند. همچنین باید اطمینان حاصل کنید که ناحیه تناسلی پس از شستشو کاملا خشک شده و تمیز نگه داشته شود.

حساسیت پوستی کودکان چند روز طول می کشد؟

مدت زمان لازم برای کاهش حساسیت پوستی کودکان ممکن است متفاوت باشد. برخی حساسیت ها، مانند کهیر، ممکن است تا چند ساعت پس از تماس با ماده محرکی برطرف شوند. اما در موارد دیگر، زمان لازم برای بهبود ممکن است تا چند روز طول بکشد. اگر علائم حساسیت پوستی به مرور زمان شدیدتر شود یا ادامه داشته باشد، بهتر است به متخصص مراجعه کنید تا داروهای لازم برای درمان تجویز شوند.

علت قرمز شدن ناگهانی پوست کودک چیست؟

بسیاری از عوامل ممکن است باعث قرمز شدن ناگهانی پوست کودک شوند. این شامل انواع مختلفی از حساسیت ها و حالت های پوستی می شود. برای مثال، اگزما معمولا باعث قرمزی و خشکی پوست می شود. همچنین، در ناحیه پوشک نیز می تواند به وسیله راش پوستی ایجاد قرمزی کند. برای مراقبت از این ناحیه، مهم است آن را تمیز و خشک نگه دارید. همچنین، ممکن است از کرم های بدون نسخه برای درمان جوش ها و قرمزی های پوستی در این ناحیه استفاده کنید.

حساسیت پوستی کودکان چه زمانی اورژانسی است؟

اکثر انواع حساسیت پوستی کودکان و نوزادان معمولا به طور جدی تهدیدی برای جان کودک ایجاد نمی کنند و آسیب جدی به او وارد نمی کنند. اما در حالت های نادر، حساسیت پوستی می تواند جزء عواملی باشد که در حادثه های آنافیلاکتیک که تهدید زندگی هستند نقش داشته باشد. آنافیلاکسی واکنشی جدی است که به سرعت نیاز به درمان دارد. در صورت تجربه هر یک از علائم زیر، باید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• تغییر در نبض به شدت تند یا ضعیف
• تورم چشم ها، لب ها یا صورت
• احساس تهوع
• استفراغ
• سرگیجه (علت بروز سرگیجه های ناگهانی)
• آشفتگی و تاری در دید
• مشکل در تنفس

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر کودک شما واکنش های آلرژیک شدیدی نشان می دهد و عامل ایجاد آلرژی مشخص نیست، بهترین راه این است که به متخصص اطفال یا پزشک عمومی مراجعه کنید. پزشک به دنبال تشخیص علت واکنش ها و درمان آلرژی، داروهای مورد نیاز را تجویز می کند تا از تکرار واکنش های پوستی جلوگیری شود.