حساسیت فصلی یا آلرژی فصلی به مجموعه واکنش هایی اطلاق می شود که سیستم ایمنی بدن در برابر آلرژن ها (موادی که در محیط زندگی ما وجود دارند) نشان می دهد. این واکنش ها عمدتا در زمان های خاص از سال، معمولا هنگامی که غلظت آلرژن ها در محیط بیشتر است رخ می دهند. به همین دلیل به آن “حساسیت فصلی” گفته می شود.
به طور خلاصه، حساسیت فصلی به واکنش های ایمنی ناشی از تعامل غیرطبیعی بین بدن و آلرژن ها در برابر مواد مختلف محیطی اطلاق می شود.
نشانه ها و علائم حساسیت فصلی
علائم حساسیت فصلی شامل مجموعه ای از علائم و نشانه ها هستند که زمانی که سیستم ایمنی بدن به آلرژن ها (موادی که حساسیت آنها را ایجاد می کنند) واکنش نشان می دهد، ظاهر می شوند. این علائم ممکن است در فصول خاص از سال، به خصوص در زمان گرده افشانی گل ها و درختان، شدت بیشتری داشته باشند. برخی از علائم شایع حساسیت فصلی عبارتند از:
- عطسه و سرفه: عطسه زدن مکرر و سرفه از جمله علائم شایع حساسیت فصلی هستند.
- آبریزش بینی و سرفه های آلرژیک: بینی آب آلود و سرفه های مرتبط با حساسیت های فصلی نیز رایج هستند.
- خارش گلو و چشم: حس خارش و سوزش در گلو و چشم ها از دیگر نشانه هایی است که در افراد مبتلا به حساسیت فصلی مشاهده می شود.
- تورم و قرمزی چشم ها و بینی: برخی افراد ممکن است تورم و قرمزی در مناطق چشم ها و بینی خود تجربه کنند.
- گرفتگی بینی: احساس گرفتگی و بستگی بینی نیز از جمله علائم حساسیت فصلی می باشد.
علائم حساسیت فصلی معمولا در فصل های خاصی از سال رخ می دهند و در فصل های دیگر بهبود می یابند. این علائم ممکن است از خفیف تا شدید و آزاردهنده متغیر باشند و معمولا با کاهش تماس با آلرژن ها و درمان های ضدآلرژیک مدیریت می شوند.
بیشتر بخوانید: چگونه آبریزش بینی را درمان کنیم؟
آیا علائم حساسیت فصلی در همه افراد یکسان است؟
خیر، علائم حساسیت فصلی ممکن است در افراد مختلف با تفاوت هایی در شدت و نوع ظاهر شوند. علائم حساسیت فصلی بسته به میزان حساسیت و نوع آلرژن ها، سیستم ایمنی و واکنش بدن به آنها، در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. بعضی افراد ممکن است علائم شدیدتری نشان دهند، در حالی که دیگران ممکن است با علائم خفیف تری مواجه شوند یا حتی بدون هیچ گونه علامت قابل مشاهده ای باشند.
همچنین، تفاوت های سنی یا جنسیتی نیز ممکن است در شدت و نوع علائم حساسیت فصلی تاثیر داشته باشند. با این حال، در کل، علائم حساسیت فصلی شامل خارش گلو، سرفه، آبریزش بینی، خارش چشم، تورم چشم و بینی، و احتمالا سایر علائم مشابه، معمولا در فصول خاصی از سال و به خصوص در زمان گرده افشانی گل ها و درختان، رخ می دهند.
مهم است که هر فردی درک کند که علائم حساسیت فصلی ممکن است در هر فصل خاصی ظاهر شود و اگر شدت یا مدت زمان علائم باعث نگرانی می شود، بهتر است به یک متخصص پزشکی مراجعه کرده و نشانه ها را ارزیابی کند.
آیا همه ی افراد مبتلا به حساسیت فصلی می شوند؟
خیر، همانطور که اشاره شد همه افراد مبتلا به حساسیت فصلی نمی شوند. واکنش به مواد آلرژنی و بروز حساسیت فصلی از شخص به شخص متفاوت است. این مسئله به ژنتیک، تاریخچه ی خانوادگی آلرژی، محیط زیست و سایر عوامل بستگی دارد. افرادی که خانواده هایی با تاریخچه آلرژی دارند، احتمال دارد که بیشتر به حساسیت فصلی دچار شوند، اما این نمی تواند به صورت قطعی پیش بینی شود و تمام افراد ممکن است در معرض مواد آلرژنی قرار گیرند اما به حساسیت فصلی مبتلا نشوند.
چه فصلی آلرژی می آورد؟
آلرژی های فصلی معمولا در طول سال به موجب گرده افشانی های مختلفی ایجاد می شوند. هر فصل دارای مواد آلرژنی خاص خود است که می تواند در افراد حساسیت فصلی ایجاد کند. برخی از مواد آلرژنی معمول در هر فصل عبارتند از:
- بهار: در فصل بهار، گیاهان گلدار چون درختان سرو و کاج، بنفشه، چمن و گل ها گرده می افشانند. آلرژی به گرده های این گیاهان می تواند در بهار ایجاد شود.
- تابستان: در تابستان، گرده افشانی از گیاهانی مانند علف های هرز مثل چچم و تیموتی و درختانی مثل بلوط و اکالیپتوس اتفاق می افتد. آلرژی به گرده های این گیاهان ممکن است در تابستان رخ دهد.
- پاییز: در پاییز، گرده افشانی از درختان خشک بار مانند گزنه، ترشک، مرغ چاق، چنار، بلوط و گردو و همچنین برخی از گیاهان علفی مانند آماده و بی ما هم رخ می دهد. آلرژی به این گرده ها ممکن است در پاییز ایجاد شود.
- زمستان: در زمستان، گرده افشانی کمتری رخ می دهد و اغلب افراد با حساسیت فصلی در این فصل تجربه علائم کمتری دارند. اما در برخی مناطق، مانند مناطق گرمسیر، گرده افشانی معمول در طول سال ادامه دارد.
مستعد بودن شما به آلرژی های فصلی می تواند نشانگر افزایش احتمال واکنش به دیگر آلرژن ها نیز باشد. این امر به عنوان “آلرژی تقویت شده” یا “تشدید آلرژی” شناخته می شود. به عبارت دیگر، وجود یک آلرژی می تواند سیستم ایمنی شما را به طور عمومی حساس تر به آلرژن های دیگر نیز کند. به همین دلیل، اگر مستعد به آلرژی های فصلی هستید، ممکن است در مواجهه با پشم حیوانات، کنه و گرد و غبار، سوسک ها یا آلرژن های دیگر نیز علائم حساسیت نشان دهید.
راه های تشخیص حساسیت فصلی
تشخیص حساسیت فصلی معمولا از طریق تاریخچه پزشکی، علائم بالینی و در برخی موارد آزمایش های تخصصی انجام می شود. برخی از روش های تشخیصی عبارتند از:
- تاریخچه ی پزشکی: پزشک با پرسش سوالات درباره زمان و شدت علائم، عوامل تحریک کننده، تاریخچه ی خانوادگی و سایر علل ممکن، تلاش می کند تا تشخیص دقیق تری از حساسیت فصلی بگذارد.
- آزمایشات پوستی: آزمایشات پوستی می توانند به تشخیص آلرژی های فصلی کمک کنند. در این آزمایش ها، مقدار کوچکی از مواد آلرژنی روی پوست شما قرار می گیرد و نظارت می شود که آیا واکنش پوستی ایجاد می شود یا خیر.
- آزمایش خون: آزمایش خون (نحوه تفسیر جواب آزمایش خون) می تواند میزان آنتی بادی های موجود در خون شما را اندازه گیری کند که به طور معمول در واکنش به مواد آلرژنی افزایش می یابند. این آزمایش می تواند نشان دهنده وجود حساسیت فصلی باشد.
- آزمایش های آلرژی: آزمایش های خاص تشخیص آلرژی می توانند به بررسی واکنش سیستم ایمنی به مواد آلرژنی پرداخته و تشخیص دقیق تری از نوع حساسیت فصلی ارائه دهند.
راهکارهای درمان حساسیت
راهکارهای درمان حساسیت فصلی می توانند از داروهای شیمیایی تا درمان های خانگی و تغییرات در سبک زندگی شامل شوند. در زیر به هر یک از این راهکارها بیشتر پرداخته ایم:
درمان های دارویی
بهترین راه اجتناب از موادی است که حساسیت شما را برانگیخته و علائم آلرژی را ایجاد می کند. همچنین، داروهای مختلفی نیز برای کنترل علائم حساسیت ها در دسترس است. برخی افراد به داروهای تجویزی توسط پزشک مراجعه می کنند تا علائم حساسیت خود را کنترل کنند. این درمان ها شامل:
- داروهای آنتی هیستامین بدون نسخه مانند سیتیریزین یا لوراتادین (کلاریتین) که قبل از آغاز فصل آلرژی به مدت چند هفته می توانند مصرف شوند.
- قرص ها یا اسپری های ایمونوتراپی برای افزایش مقاومت بدن به حساسیت نسبت به گرده های گیاهان.
- اسپری های بینی برای کاهش خارش و احتقان، که شامل داروهای ضد احتقان مخصوص تورم مجاری تنفسی نیز می شوند.
- اسپری های کورتیکواستروئیدی برای کاهش التهاب و علائم مرتبط با آلرژی در مجاری بینی.
بیشتر بخوانید: دلیل پدید آمدن انواع بیماری های فصلی چیست؟
درمان های طب سنتی
در طب سنتی، برای درمان حساسیت فصلی از روش ها و مواد طبیعی مختلفی استفاده می شود. این روش ها اغلب بر اساس تعادل مزاج و استفاده از مواد غذایی خاص هستند. ممکن است این روش ها مفید باشند، اما همیشه قبل از استفاده از هر نوع درمان، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه توصیه می شود.
یکی از روش های معمول در طب سنتی برای درمان حساسیت فصلی، استفاده از سیر است. سیر به عنوان یک عامل ضد التهابی و آلسین دار، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند. می توانید سیر را به صورت مختلف مصرف کنید، مانند مصرف آب سیر، مصرف سیر به همراه عسل، یا استفاده از سیر در غذاهای خود.
در طب سنتی، استفاده از نمک نیز به عنوان یک درمان مورد استفاده قرار می گیرد. آب نمک رقیق را می توانید برای قرقره کردن دهان یا شستشوی بینی استفاده کنید. این کار به تمیز کردن از آلرژن ها و ذرات معلق در هوا کمک می کند.
روغن بنفشه نیز به عنوان یک روش درمانی در طب سنتی برای کاهش علائم حساسیت فصلی استفاده می شود. می توانید روغن بنفشه را به عنوان نقطه ای داخل بینی قطره کنید یا بر روی شقیقه ها مالش دهید. این مواد طبیعی ممکن است در کاهش عطسه و خارش های ناشی از حساسیت های فصلی کمک کنند.
درمان های خانگی
برخی راهکارهای خانگی می توانند به کاهش علائم آلرژی کمک کنند. این شامل:
- بسته نگه داشتن پنجره ها در فصول حساسیت
- استفاده از فیلترهای تهویه مرکزی برای تصفیه هوا از گرده ها
- تغییر لباس پس از ورود به خانه تا به حداقل رساندن مواد حساسیت زا
- دوش قبل از خواب برای پاکسازی از گرده ها
- شستشوی منظم ملافه ها و لباس ها
- اجتناب از دود سیگار
- شستشوی مجاری بینی با آب گرم و نمک
- مصرف عسل محلی که به نظر برخی متخصصان می تواند به کاهش آلرژی به گرده کمک کند.
- نوشیدن دمنوش های گیاهی مانند خار مریم یا شبدر قرمز که خواص ضد التهابی دارند.
اگر علائم آلرژی شما شدید است و تاثیر زیادی بر زندگی روزانه تان دارد، مشاوره با پزشک تخصصی می تواند بهترین گزینه باشد. ایشان می تواند برنامه ای مناسب برای درمان و کنترل حساسیتتان تعیین کند.
بیشتر مطالعه کنید: آنفولانزا چگونه درمان می شود؟
آیا آمپول بتامتازون برای حساسیت فصلی موثر است؟
بله، آمپول بتامتازون یک داروی ضد التهاب است که به عنوان درمانی برای حساسیت های فصلی مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو با کاهش واکنش های التهابی و ایمنی بدن به عوامل آلرژی زا، می تواند علائم حساسیت فصلی مانند عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم را کاهش دهد.
بتامتازون اغلب به صورت تزریقی (آمپول) تجویز می شود تا درمان سریع تر و موثرتری برای حساسیت های شدید فصلی فراهم کند. اما همانند هر دارو دیگری، ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. برای مصرف این دارو و هر تغییر در درمان های خود، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که آیا این دارو برای شما مناسب است یا خیر و چه دوزی از آن باید مصرف کنید.
برای درمان آلرژی چه بخوریم؟
برای کنترل و کاهش علائم آلرژی فصلی، می توانید مواد خوراکی زیر را به برنامه غذایی تان اضافه کنید:
- چای سبز: مصرف روزانه چای سبز (خواص چای سبز برای سلامتی) که حاوی آنتی هیستامین های طبیعی است، می تواند به کاهش واکنش های آلرژیک کمک کند.
- ادویه جات: در فصل حساسیت ها، مصرف ادویه جات را به حداقل برسانید؛ زیرا ممکن است واکنش های آلرژیک را تشدید کنند.
- رژیم غذایی مدیترانه ای: این نوع رژیم که شامل میوه ها، سبزیجات، لوبیاها، غلات کامل، ماهی و روغن زیتون است، به کاهش آلرژی ها و التهاب ها کمک می کند.
- رژیم غذایی سالم: توجه به وزن سالم و کاهش وزن در صورت لزوم می تواند به کنترل آلرژی ها کمک کند.
- کاهش مصرف نمک: کاهش مصرف نمک می تواند عملکرد ریه ها را بهبود داده و واکنش های آلرژیک را کاهش دهد.
- میوه های گرمسیری: مصرف میوه هایی مانند کیوی و پرتقال که حاوی ویتامین C و بروملین هستند، می تواند به تسکین آلرژی کمک کند.
- ماهی های چرب: ماهی های حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ به کاهش علائم آلرژی کمک می کنند.
- ماست: مصرف ماست به عنوان منبع طبیعی پروبیوتیک ها می تواند کمک کند تا عوارض آلرژی را کاهش دهد، به ویژه در کودکان.
چه زمانی برای حساسیت فصلی نزد پزشک برویم؟
در موارد زیر شما باید به پزشک مراجعه کنید و با او مشورت کنید:
- اگر علائم حساسیت فصلی شما شدید است.
- اگر علائم شما پس از درمان خانگی بهبود نمی یابد.
- اگر شما تاریخچه ی مشکلات تنفسی دارید.
- اگر شما نیاز به تشخیص دقیق دارید.
- اگر شما نیاز به درمان دارویی دارید.
با توجه به شدت علائم و نیازهای شما، پزشک شما می تواند تشخیص دقیق تری داشته باشد و راهنمایی های لازم برای درمان حساسیت فصلی شما انجام دهد.
سخن پایانی
آلرژی فصلی به اشکال مختلف در همه فصول ممکن است شما را تحت تاثیر قرار دهد، و احتمال دارد که برخی از محرک های آن برای شما حساسیت ایجاد کنند. اگر با آلرژی فصلی مواجه هستید، با مطالعه این مطلب و بهره برداری از راهکارهای آن، می توانید خود را از علائم آن در امان نگه دارید.
اگر راهکارهای دیگری را برای درمان آلرژی فصلی تان مورد استفاده قرار می دهید و از نتایج مثبتی بهره مند شده اید، خوشحال می شویم آن را با ما به اشتراک بگذارید. نظرات و تجربیات شما می تواند برایمان مفید و ارزشمند باشد.
