بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
رژیم غذایی مدیترانه ای، که اغلب به خاطر فواید قابل توجه آن بر سلامت قلب شناخته شده است، میتواند در دوران بارداری نیز مزایای قابل ملاحظهای داشته باشد. این رژیم غنی از مواد مغذی حیاتی مانند اسیدهای چرب امگا-۳، کلسیم، و آنتیاکسیدانها است که میتواند به حفظ سلامت مادر و رشد و تکامل جنین کمک کند و نه تنها نیازهای تغذیهای را در این دوره حساس تامین میکند، بلکه میتواند خطر بروز مشکلات بارداری نظیر دیابت حاملگی و فشار خون بالا را نیز کاهش دهد.
طبق مطالعاتی که برای مجلهی AMA Network Open انجام شد، رژیم غذایی مدیترانه ای در دوران بارداری به طور قابل توجهی رشد عصبی کودکان را تا دو سال اول زندگی آنها بهبود میبخشد. در این مطالعه، محققان گزارش دادند که کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری از رژیم غذایی مدیترانهای پیروی کردهاند، عملکرد بهتری در زمینههای شناختی و اجتماعی-عاطفی داشتهاند.
رژیم غذایی مدیترانه ای چیست؟
رژیم غذایی مدیترانه ای بر مصرف سبزیجات، میوهها و غلات تاکید دارد که سرشار از بسیاری از ویتامینها و مواد معدنی هستند که در دوران بارداری به آنها نیاز بیشتری است. در این رژیم مصرف گوشت قرمز، لبنیات، قند و شکر و غذاهای فرآوری شده محدود میشود.
این رژیم عمدتاً بر مبنای غذاهای گیاهی بنا شده است و یکی از خصوصیات بارز آن، استفاده از چربیهای غیراشباع به جای چربیهای اشباع و ترانس است. روغن زیتون و مغزها از جمله منابع اصلی تأمین چربیهای غیراشباع در این رژیم به شمار میروند. استفاده از این نوع چربیهای گیاهی، به کاهش سطح کلسترول کل و لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) کمک میکند، که این امر نقش مهمی در حفظ سلامت قلبی و عروقی دارد.
مزایای رژیم غذایی مدیترانه ای در دوران بارداری
رژیم غذایی مدیترانه ای به دلیل فواید متعدد سلامتیاش شناخته شده است و به ویژه در دوران بارداری هم برای مادر و هم جنین در حال رشد، مفید است. در اینجا به برخی از مزایای کلیدی آن اشاره میکنیم:
- غنی از مواد مغذی ضروری: رژیم غذایی مدیترانهای حاوی طیف گستردهای از مواد مغذی ضروری مورد نیاز در دوران بارداری است، از جمله سطوح بالای فولات، آهن، کلسیم، و ویتامینهای D و E. این مواد مغذی برای رشد مناسب جنین و سلامت مادر حیاتی هستند.
- افزایش وزن سالم: ین رژیم با تأکید بر مواد غذایی کامل و چربیهای سالم، به مدیریت افزایش وزن در دوران بارداری کمک میکند و خطر ابتلا به دیابت بارداری و فشار خون بالا را کاهش میدهد.
- رشد جنین به بهترین نحو: اسیدهای چرب امگا-۳، بهویژه از ماهی، در رژیم غذایی مدیترانهای مهم هستند و برای توسعه عصبی و بینایی نوزاد ضروری اند.
- کاهش خطر عوارض بارداری: پیروی از رژیم غذایی مدیترانهای در دوران بارداری میتواند خطر عوارضی مانند پرهاکلامپسی و زایمان زودرس را کاهش دهد. خواص ضدالتهابی و تعادل مواد مغذی در این اثر محافظتی نقش دارند.
- بهبود سلامت قلب: تمرکز این رژیم بر چربیهای سالم مانند روغن زیتون، آجیل و ماهی به حفظ سطوح فشار خون سالم و بهبود پروفایلهای کلسترول کمک میکند، که در دوران بارداری که سیستمهای قلبی-عروقی زنان تحت فشار بیشتری است بسیار حائز اهمیت است.
- افزایش سلامت گوارش در دوران بارداری: مصرف فیبر بالا از میوه ها، سبزیجات و غلات کامل به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می کند و می تواند به پیشگیری از مشکلات معمول بارداری مانند یبوست و هموروئید در بارداری کمک کند.
- تنظیم خلق و خو: رژیم غذایی مدیترانهای با کاهش خطر افسردگی و بهبود روانی بهتر ارتباط دارد، که در دوره بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و استرس، اهمیت زیادی دارد. این خلق و خوی بانوان را در دوران بارداری در سطح بالایی نگه میدارد و حتی از افسردگی بعد از زایمان نیز جلوگیری میکند.
- سلامت بلند مدت نوزاد: پیروی از رژیم مدیترانه ای در طول دوران بارداری میتواند همچنین زمینهساز مزایای سلامت بلند مدت برای کودک باشد، از جمله کاهش خطر ابتلا به بیماریهایی مانند آسم و آلرژی.
تاثیر رژیم مدیترانه ای در باروری
تحقیقات نشان میدهند پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای در دوران پیش از بارداری میتواند نتایج بارداری را بهبود ببخشد. یک مطالعه اخیر دیگر که در مجله Nutrients منتشر شده است، نشان داد که رژیم غذایی مدیترانه ای همچنین میتواند کیفیت اسپرم را بهبود ببخشد. چگونه؟ با کاهش التهاب در بدن.
برخی از مؤلفههای رژیم غذایی مدیترانهای که به ویژه در کاهش ناباروری مؤثر بودند عبارتند از: چربیهای تکغیراشباع، فلاونوئیدها، ویتامینهای C و E، پلیفنولها و محدودیت مصرف گوشت فرآوری شده. رژیمهای غذایی که در آنها مصرف میوهها و سبزیجات پایین و مصرف سدیم و چربی بالا است، با التهابات بیشتری همراه هستند.
آیا رژیم غذایی مدیترانه ای برای همه زنان باردار مناسب است؟
در اکثر موارد، رژیم غذایی مدیترانه ای در دوران بارداری هم بیخطر و هم مفید است. این رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی حیاتی است که برای سلامت زنان باردار ضروری هستند، از جمله فولات، آهن، ویتامین D، و ویتامین C. با این وجود، در صورت وجود شرایط پزشکی خاص، بسیار مهم است که پیش از شروع هرگونه رژیم غذایی جدید، با پزشک خود مشورت نمایید. برخی شرایط پزشکی که ممکن است نیاز به تنظیم رژیم غذایی مدیترانهای داشته باشند عبارتند از:
- زنان باردار که نیاز به مدیریت مصرف کربوهیدراتهای خود دارند، میتوانند از رژیم غذایی مدیترانهای بهره ببرند. این رژیم غذایی به آنها کمک میکند تا کربوهیدراتهای سالمتری را انتخاب کرده و از افزایش بیرویه قند خون خود پیشگیری نمایند.
- زنان باردار مبتلا به اختلالات تیروئیدی باید به دقت سطح هورمونهای تیروئیدی خود را زیر نظر داشته باشند. رژیم غذایی مدیترانهای میتواند به این زنان کمک کند تا غذاهای غنی از ید انتخاب کنند و به این ترتیب از بروز کمکاری تیروئید پیشگیری نمایند.
- زنان باردار مبتلا به بیماریهای التهابی روده، سندرم روده تحریکپذیر یا دیگر مشکلات گوارشی نیاز به تنظیم مصرف فیبر در رژیم غذایی خود دارند و رژیم غذایی مدیترانهای به خوبی مقدار موردنیاز فیبر در بدن را تامین میکند.
منع خوراکی های رژیم غذایی مدیترانه ای برای زنان باردار
رژیم غذایی مدیترانهای به طور کلی برای زنان باردار بسیار سالم و مفید است، اما برخی از خوراکیها و نوشیدنیها وجود دارند که باید در دوران بارداری با احتیاط مصرف شوند یا از آنها اجتناب شود:
- ماهیهای حاوی جیوه بالا
- گوشتها و مرغ خام یا نیمپز
- غذاهای دریایی نپخته
- مصرف بیش از حد کافئین (بیش از ۲۰۰ میلیگرم در روز)
همچنین بخوانید: مصرف قرص آهن در بارداری
سخن پایانی
رژیم غذایی مدیترانه ای در دوران بارداری به عنوان یک رژیم غذایی پرخاصیت و مغذی شناخته شده است که بر مصرف بالای غذاهای گیاهی، غلات کامل، و ماهی تاکید دارد. این رژیم همچنین مصرف چربیهای اشباع شده و ترانس را به حداقل میرساند. اهمیت پیروی از یک رژیم غذایی سالم در دوران بارداری بیش از پیش افزایش مییابد. یک رژیم غذایی مناسب در این دوران میتواند به رشد و تکامل سالم جنین کمک کند و خطرات مرتبط با زایمان زودرس را کاهش دهد.
تحقیقات نشان داده است که زنان بارداری که از این رژیم غذایی پیروی میکنند، احتمال کمتری دارد که نوزادانی با وزن کم یا نارس به دنیا بیاورند. علاوه بر این، نوزادان به دنیا آمده از مادرانی که رژیم مدیترانهای داشتهاند، کمتر در معرض خطر بیماریهای قلبی، دیابت نوع ۲ و چاقی در آینده قرار دارند. اگر باردار هستید یا برنامه بارداری دارید، رژیم مدیترانهای میتواند یک انتخاب عالی برای حفظ سلامت شما و کودکتان باشد. این رژیم غذایی به شما کمک میکند تا یک بارداری سالم تجربه کنید و نوزادی سالم به دنیا بیاورید.
