شانه یخ زده چیست

شانه یخ زده  یکی از وضعیت های مفصلی مرموز و پیچیده است که بسیاری از افراد در زندگی خود با آن روبرو می شوند. این وضعیت که به تدریج حرکت و انعطاف پذیری مفصل شانه را محدود می کند، با درد، محدودیت حرکت و خشکی همراه است. در این مقاله به بررسی علل، علائم و درمان های مختلف برای شانه یخ‌ زده می پردازیم. همچنین سعی خواهیم کرد تا اطلاعاتی جامع و کاربردی ارائه دهیم تا افراد بتوانند با شناخت این وضعیت بهترین راهکارها را برای مدیریت و درمان آن انتخاب کنند.

شانه یخ زده (frozen shoulder) یک وضعیت پزشکی است که به تدریج باعث از دست دادن حرکت و انعطاف پذیری مفصل شانه می شود. این وضعیت ممکن است در هر دو شانه یا تنها در یک شانه رخ دهد و به طور معمول در سنین بالاتر، مخصوصا بین ۴۰ تا ۶۰ سالگی شایع تر است.

انواع شانه یخ زده

شانه یخ زده شامل دو نوع اولیه و ثانویه است که در ادامه هر یک را بررسی می کنیم:

۱- شانه یخ زده اولیه (Primary Adhesive Capsulitis):

در شانه یخ زده اولیه علت دقیق بروز بیماری نامشخص است. افرادی که شانه یخ زده اولیه را تجربه می کنند هیچ بیماری زمینه ای خاصی ندارند. این نوع شانه یخ زده ممکن است به صورت ناگهانی و بدون هشدار قبلی ایجاد شود.

۲- شانه یخ زده ثانویه (Secondary Adhesive Capsulitis):

شانه یخ زده ثانویه در اثر بیماری های زمینه ای مشخصی مانند دیابت (انواع دیابت کدامند؟)، سکته و بیماری های قلبی اتفاق می افتد.

علائم شانه یخ زده

علائم شانه یخ زده به طور کلی شامل چندین نشانه می شوند که ممکن است باعث ناراحتی و محدودیت در فعالیت های روزمره شوند. در ادامه به برخی از اصلی ترین علائم این وضعیت اشاره می شود:

• درد مداوم
• کاهش دامنه حرکت و انعطاف پذیری
• خشکی مفصل
• درد شبانه
• تشدید درد با حرکت دست
• تغییر در عملکرد روزانه

علائم مرحله یخ زدگی

در مرحله یخ زدگی، که یکی از مراحل ابتدایی بیماری است علائم اصلی شامل سیر صعودی درد و کاهش دامنه حرکتی مفصل شانه می شوند. درد به تدریج افزایش می یابد و حرکت های روزانه را دشوار می کند. این مرحله معمولا بین ۶ هفته تا ۹ ماه طول می کشد.

علائم مرحله ذوب شدن

مرحله ذوب شدن شانه نشان دهنده بهبود حرکت و کاهش درد مفصل شانه است. در این مرحله افزایش حرکت، تقویت عضلات، کاهش درد، افزایش استقامت ممکن است رخ دهد.

بیشتر مطالعه کنید: راه های درمان پوکی استخوان چیست؟

علت شانه یخ زده چیست؟

شانه یخ زده یا فروزن شولدر یک وضعیت پیچیده است و ممکن است عوامل مختلفی در ایجاد آن نقش داشته باشند. برخی از علل ممکن عبارتند از:

• نکروز آواسکولار (مرگ بافت استخوانی به دلیل محدودیت جریان خون): در برخی موارد کاهش جریان خون به استخوان ها می تواند منجر به مرگ بافت استخوانی یا نکروز آواسکولار شود که درد شانه را ایجاد می کند.
• آسیب شبکه بازویی: آسیب به عضلات اربابان یا بافت های دیگر در ناحیه شانه می تواند به درد و ناراحتی منجر شود.
• شکستگی بازو یا استخوان ترقوه: شکستگی در بازو یا ترقوه می تواند باعث درد شانه شود.
• بورسیت (التهاب مفصل): التهاب بورس (کیسه مایع در مفصل) می تواند به درد و التهاب در ناحیه شانه منجر شود.
• رادیکولوپاتی گردنی: فشرده شدن عصب گردنی به دلیل فتق دیسک (راه های درمان فتق دیسک کمر) یا خار استخوانی می تواند درد و احساس ناراحتی در شانه ایجاد کند.
• در رفتگی مفصل شانه: در رفتگی یا تخلیه مفصل شانه ممکن است باعث درد شانه شود.
• شانه یخ زده: استفاده از یخ برای کاهش التهاب و درد ممکن است در برخی موارد منجر به درد شانه شود.
• حمله قلبی: در برخی موارد درد شانه ممکن است یکی از علائم حمله قلبی باشد.
• گیر افتادگی شانه: بافت نرم در مفصل شانه ممکن است به دلیل گیر افتادن دردناک شود.
• آرتروز (استئوآرتریت) و آرتریت روماتوئید: بیماری های التهابی مفاصل می توانند باعث درد و سفتی در مفاصل شانه شوند.
• پارگی تاندون و آسیب عضلات چرخاننده بازو (روتاتور کاف): آسیب به تاندون ها یا عضلات چرخاننده بازو ممکن است منجر به درد شانه شود.
• سندرم خروجی قفسه سینه: فشردگی اعصاب یا عروق خونی در بخش پایین گردن و بالای قفسه سینه می تواند به درد شانه منجر شود.
• پارگی غضروف: پارگی یا آسیب به غضروف ممکن است علت درد شانه باشد.
• رگ به رگ شدن: رگ به رگ شدن یا جا به جا شدن عروق خونی می تواند باعث کاهش ورود خون به ناحیه شانه شده و درد، تورم و ناراحتی ایجاد کند. این شرایط ممکن است ناشی از ترشح لخته خون یا دیگر مشکلات عروقی باشد.
• التهاب تاندون ها: التهاب تاندون ها (تاندونیت) ممکن است در ناحیه شانه ایجاد شود. این وضعیت معمولا به دلیل فشار یا آسیب به تاندون های موجود در مفصل شانه رخ می دهد. این وضعیت ممکن است باعث درد، تورم و محدودیت حرکت شانه شود.
• پارگی تاندون: پارگی تاندون به معنای شکستن یا پاره شدن یک تاندون است. پارگی تاندون ممکن است ناشی از آسیب، فشار زیاد یا حرکات ناگهانی باشد. پارگی تاندون معمولا با درد حاد، تورم و محدودیت حرکت همراه است.
• دیابت: دیابت می تواند تاثیرات گسترده ای بر سلامت عروق خونی، عضلات و مفاصل داشته باشد. در طی زمان افراد مبتلا به دیابت ممکن است با مشکلات مرتبط با سیستم عصبی، عروق خونی و بافت های مختلف بدن رو به رو شوند. این مشکلات می توانند به سختی حرکت، افزایش خطر آسیب مفصلی و در موارد شدیدتر به مشکلات مانند شانه یخ زده (فروزن شولدر) منجر شوند.

عوارض فروزن شولدر

شانه یخ زده (فروزن شولدر) ممکن است باعث ایجاد عوارض مختلف شود که بر توانایی حرکتی شانه و کارکرد عضلات تاثیر می گذارد. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:

۱- از دست دادن قابلیت جا به جایی: شانه یخ زده ممکن است باعث ازدست‌ دادن توانایی جا به جایی شانه و بازو شود. افراد ممکن است در انجام فعالیت های روزانه دچار مشکل شوند.

۲- از دست دادن دامنه حرکتی: شانه یخ زده باعث محدودیت دامنه حرکتی شانه می شود. در این وضعیت افراد نمی توانند شانه را به میزان معمول حرکت دهند.

۳- مشکلات عضلانی: عضلات مرتبط با شانه و گردن به دلیل التهاب و تنش، ممکن است به تدریج ضعیف تر شوند. این مشکلات عضلانی می توانند منجر به ضعف عضلات و محدودیت عملکرد حرکتی شانه شوند.

۴- درد: درد یکی از علائم اصلی شانه یخ زده است. درد معمولا در ناحیه شانه و گردن حس می شود و ممکن است به سایر قسمت های بازو نیز گسترش یابد.

۵- تحریک عصب: شانه یخ زده ممکن است به عصب ها فشار وارد کرده و با ایجاد تحریک عصبی درد و حساسیت را افزایش ‌دهد.

کدام فعالیت عوارض شانه یخ زده را شدیدتر می کند؟

در صورتی که شانه یخ زده دارید، باید از انجام فعالیت هایی که ممکن است عوارض را شدیدتر کنند پرهیز کنید. برخی از فعالیت ها و حرکاتی که ممکن است عوارض شانه یخ زده را افزایش دهند عبارتند از:

• حرکات کششی یا استرچینگ بیش از حد روی عضلات و بافت های مفصل شانه ممکن است عوارض را تشدید کنند.
• حرکات لرزشی یا نوسانی شدید ممکن است باعث افزایش تنش عضلات و تحریک بیشتر در قسمت شانه شوند.
• حرکاتی که بدون کنترل و با شدت انجام می شوند، ممکن است باعث تحریک اضافی و مشکلات شانه شوند.

راه های پیشگیری

پیشگیری از بیماری شانه یخ زده می تواند با اتخاذ برخی اقدامات ساده انجام شود. در ادامه چند نکته برای پیشگیری از این بیماری آورده شده است:

۱- تمرینات فیزیکی:

• انجام تمریناتی که به افزایش استقامت و قدرت عضلات شانه کمک کنند.
• تمرینات افزایش دهنده انعطاف پذیری مفاصل شانه نیز می تواند مفید باشد.

۲- جلوگیری از کم تحرکی:

• از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی بدون استراحت خودداری کنید.
• تغییرات کوچکی در وضعیت نشستن یا ایستادن به منظور کاهش فشار و تنش در شانه ایجاد کنید.

راه های تشخیص

شانه یخ زده یا شانه منجمد وضعیتی است که بافت ها و مفاصل شانه به طور تدریجی محدود می شوند. پزشک متخصص ارتوپدی برای تشخیص این وضعیت از معاینه فیزیکی، تاریخچه بیماری و آزمایشات تصویری مانند ام آر آی (کاربردهای تصویربرداری MRI) استفاده می کند.

راه های درمان

درمان شانه یخ زده شامل روش های مختلفی است:

• فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی برای افزایش یا بازیابی دامنه حرکت شانه و حفظ انعطاف پذیری مفاصل
• تزریق ها: تزریق پلاسما، استروئید یا مایعات ضدالتهاب به مفصل شانه جهت کاهش درد و بهبود حرکت
• جراحی: در موارد شدیدتر جراحی آرتروسکوپی جهت برداشتن بافت اسکار و چسبندگی از داخل مفصل
• هیدرودیلاتاسیون: تزریق مایع استریل به داخل کپسول مفصل برای گشاد کردن و کاهش چسبندگی
• اوزون تراپی: استفاده از گاز اوزون جهت کاهش درد و التهاب شانه
• داروها: مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) و دیگر داروهای کاهش درد مانند آسپرین یا ایبوپروفن
• پمادها: استفاده از پمادهای ضدالتهابی موضعی جهت کاهش درد و التهاب
• بادکش: استفاده از بادکش به منظور بهبود گردش خون و کاهش سفتی مفصل
• تمرینات ورزشی: انجام تمرینات ورزشی با هدف افزایش انعطاف پذیری و کاهش درد و التهاب
• درمان خانگی: درمان خانگی شانه یخ زده شامل کمپرس یخ و انجام تمرینات حرکتی و کششی

بیشتر مطالعه کنید: علت بروز انواع کمردرد چیست؟

درمان های دارویی

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن ممکن است برای کاهش التهاب و درد شانه یخ زده مفید باشند. این داروها عمدتا از طریق مهار فعالیت آنزیم هایی به نام پروستاگلاندین ها که در ایجاد التهاب نقش دارند عمل می کنند. با کاهش فعالیت پروستاگلاندین ها، التهاب و درد کاهش می یابد.

پزشک متخصص ممکن است برای کاهش مصرف پمادهای موضعی را تجویز کند. پمادهایی مانند دیکلوفناک که معمولا حاوی مواد ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) هستند، می توانند به تسکین درد و کاهش التهابات کمک کنند.

درمان های ورزشی

برای بهبود وضعیت شانه یخ زده، انجام حرکات فلکش (Mobility exercises) و تقویت عضلات مرتبط با شانه می تواند مفید باشد. این تمرینات به افزایش انعطاف پذیری (flexibility) و تقویت عضلات محیطی شانه کمک می کنند. در ادامه تعدادی از حرکات فلکشن برای شانه آورده شده است:

۱- حرکت دورانی شانه:

• بازوهای خود را به آرامی به صورت دایره ای به دور شانه بچرخانید.
• این حرکت به چرخش مفاصل شانه کمک کرده و انعطاف پذیری آن را افزایش می دهد.

۲- کشیدن و کوتاه کردن شانه:

• دستان خود را به سمت بالا ببرید و سپس آنها را به سمت پایین بکشید.
• این حرکت به تقویت عضلات شانه کمک می کند و انعطاف پذیری را افزایش می دهد.

۳- حرکات چرخشی با دستان:

• دستان خود را به صورت چرخشی به جلو و به عقب ببرید.
• این حرکت به بهبود حرکت های چرخشی و انعطاف پذیری شانه کمک می کند.

۴- کشش دهانه ای:

• بازوهای خود را به جلو ببرید و سعی کنید دستان خود را به یکدیگر وصل کنید.
• این حرکت به کشش عضلات شانه و پشت کمک می کند.

درمان های سریع

حرکات ورزشی کششی و قدرتی می توانند در کاهش درد و بهبود شانه یخ زده موثر باشند. این تمرینات باید به طور آهسته و بدون تنش انجام شوند تا به مفاصل و عضلات فرصت بهبود تدریجی داده شود. تمرینات ورزشی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

۱- کشش دست به عقب:

• ایستاده باشید و یک دست را به عقب ببرید.
• دیگر دست خود را به ناحیه عضلات شانه و بازو ببرید و به دست دیگر کمک کنید تا کشش بیشتری ایجاد شود.

۲- کشش گردن و شانه:

• سر و گردن خود را به طرف یک شانه کشیده و نگه دارید.
• این کار را به طرف دیگر تکرار کنید.

۳- کشش با استفاده از تخته کشش:

• یک تخته یا دیوار را برای کشش عضلات شانه و بازو قرار دهید.
• دست های خود را روی تخته قرار دهید و به جلو حرکت کنید تا کشش حاصل شود.

۴- Push-up:

• در حالت خوابیده به شکم باشید و با دست های خود از زمین بلند شوید.
• در حین این حرکت مراقب باشید تا شانه هایتان به موازات زمین باقی بمانند.

۵- تقویت با دمبل:

• با دمبل یا وزنه های سبک، حرکات تقویتی برای عضلات شانه انجام دهید.

۶- ماساژ:

ماساژ یکی از روش های موثر در درمان شانه یخ زده است. ماساژ می تواند به تسکین درد، کاهش تنش ماهیچه ها، افزایش انعطاف پذیری و بهبود جریان خون در قسمت شانه کمک کند.

بهترین روش درمان کدام است؟

بهترین روش درمان برای شانه یخ زده به وضعیت خاص هر فرد و شدت علائم وابسته است. این بیماری اغلب به طور طبیعی بهبود می یابد اما در برخی از موارد نیاز به درمان های خاص وجود دارد. بهترین روش های درمانی عبارتند از:

• انجام تمرینات و حرکات ورزشی مخصوص می تواند به افزایش انعطاف پذیری و کاهش محدودیت حرکت در مفصل شانه کمک کند. جلسات فیزیوتراپی با هدف تقویت عضلات و بهبود حرکت مفید هستند.
• تزریق داروهای بی حس کننده یا کورتیکواستروئیدی به مفصل ممکن است در کاهش التهاب و درد کمک کنند.
• در موارد شدید جراحی تعویض مفصل ممکن است لازم باشد.

بیشتر مطالعه کنید: علائم شکستگی لگن چیست؟

چه زمانی به پزشک مراجعه ‌کنیم؟

اگر شانه شما دچار درد شدید، محدودیت حرکت و تورم شده و علائم بهبود نیابند، باید بدون تاخیر به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. هرگونه تغییر ناگهانی یا عدم بهبود علائم ممکن است نشانه مشکلات جدی در مفصل شانه باشد، و نیاز به ارزیابی دقیق و درمان حرفه ای دارد.

برای بررسی علائم و علت های احتمالی، بهتر است به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. پزشک با توجه به بررسی های خود بهترین راه های درمانی را ارائه می دهد.

آیا شنا کردن برای فروزن شولدر مفید است؟

شنا به تقویت عضلات بدن، به ویژه عضلات پشت و شانه کمک می کند. تقویت عضلات می تواند به کاهش مشکلات مرتبط با فروزن شولدر کمک کند.

درد شانه یخ زده چگونه است؟

درد شانه یخ زده (فروزن شولدر) ممکن است به طور کم کم باشد و با گذر زمان افزایش یابد.

آیا ممکن است این بیماری دائمی باشد؟

شانه یخ زده (فروزن شولدر) در اکثر موارد قابل درمان است و علائم مرتبط با آن با گذشت زمان بهبود می یابد. اما در برخی موارد اگر درمان درمان به موقع آغاز نشود ممکن است باعث ایجاد مشکلات مزمن شود.

آیا ممکن است این بیماری دوباره عود کند؟

اگر بیمار از سابقه سندروم تنگی کپسول مفصل رنج ببرد و بعد از درمان بهبود یابد احتمال عود بیماری کم است. اما این امکان وجود دارد شانه دیگری هم درگیر شود.

آیا بادکش برای شانه یخ زده خوب است؟

برای برخی از افراد استفاده از بادکش ممکن است در کاهش درد، افزایش انعطاف پذیری و کمک به بهبود حالت شانه یخ زده موثر باشد. بادکش ها به طور کلی از جنس های مختلفی ساخته می شوند اما اهداف اصلی آنها شامل افزایش جریان خون، کاهش التهاب و ایجاد حالت راحتی در قسمت آسیب دیده است.

کوتاه ترین دوران نقاهت و بهبودی برای شانه منجمد چقدر است؟

مدت زمان دوره نقاهت و بهبودی برای شانه منجمد متناسب با شدت و نوع مشکل، توانمندی بدن برای بهبود و تاثیرگذاری درمان های انجام شده متغیر است. کوتاه ترین دوران نقاهت و بهبودی برای شانه منجمد ۶ ماه است.

بهترین روش خوابیدن با شانه یخ زده چیست؟

در صورتی که مبتلا شانه یخ زده هستید، بهتر است که بر روی سمت سالم بدن خوابیده و را از وارد شدن فشار به شانه یخ زده جلوگیری کنید. این موقعیت می تواند به تسکین درد و بهبود شانه کمک کند. همچنین برخی از شرکت های تولید کننده بالش، بالش هایی با طراحی خاص برای حمایت از شانه و گردن ارائه می دهند. این بالش ها معمولا به شکل مناسبی برای افراد با مشکل شانه یخ زده طراحی شده اند.

در صورت ابتلا به شانه یخ زده از مصرف چه غذاهایی باید دوری کرد؟

افراد مبتلا باید از مصرف غذاهای تحریک کننده و محصولات یخ‌زده اجتناب کرده و از غذاهای سالم حاوی مواد مغذی استفاده کنند. همچنین مصرف آب کافی و مشاوره با متخصص تغذیه در مدیریت مناسب این وضعیت کمک کننده است.

 آیا کایروپراکتیک می تواند شانه یخ زده را درمان کند؟

کایروپراکتیک می تواند نقشی در بهبود وضعیت فرد داشته باشد. کایروپراکتیک با تنظیم عضلات مرتبط با شانه، فشارها و تنش ها را کاهش داده و به عملکرد بهتر مفاصل کمک کند. همچنین تکنیسین کایروپراکتیک ممکن است از تکنیک های مختلفی مانند ماساژ، تمرینات اصلاحی برای برخی مشکلات مرتبط با شانه یخ زده استفاده کند.

تزریق استروئید به شانه چقدر دردناک است؟

تزریق استروئید به شانه به منظور کاهش التهاب و درد معمولا تحت نظر پزشک متخصص یا فیزیوتراپیست انجام می شود. در اکثر موارد، این تزریق ها باعث تسکین سریع درد و بهبود وضعیت بیمار می شوند. اما هر فردی ممکن است به طریقی به تزریق واکنش نشان دهد. در برخی افراد، بعد از تزریق استروئید به دلیل تحریک بافت و تغییرات در فشار موضعی، دردی کوتاه مدت (به عنوان درد پس از تزریق) احساس می شود. این درد معمولا بسیار اندک است و در عرض چند روز بهبود می یابد.

 آیا تزریق کورتیزون به شانه یخ زده کمک می کند؟

بله، تزریق کورتیزون (یا کورتیکواستروئید) به شانه یخ زده به عنوان یکی از روش های درمانی مورد استفاده قرار می گیرد. کورتیزون یک داروی ضد التهابی استروئیدی است که معمولا برای کاهش التهاب و درد در مفاصل و بافت های اطراف آن استفاده می شود.

اگر تزریق کوتیزون برای شانه یخ زده جواب ندهد چه اتفاقی می افتد؟

در مواردی که تزریق کورتیزون جواب ندهد، پزشک ممکن است تصمیم به تزریق در نقاط دیگر مانند بورساهای اطراف تاندون ها بگیرد یا از روش های دیگر مانند فیزیوتراپی یا تمرینات اصلاحی استفاده کند. در موارد شدیدتر و در صورت عدم بهبود جراحی نیز ممکن است به عنوان گزینه آخر در نظر گرفته شود.

برای شانه یخ زده استراحت بهتر است یا ورزش؟

توصیه های مرتبط با استراحت یا ورزش ممکن است بسته به شدت و نوع مشکل، تشخیص پزشک و ویژگی های فردی متفاوت باشند. اما به طور کلی در مراحل اولیه ممکن است استراحت بهتر باشد و سپس به تدریج و زیر نظر متخصص ارتوپدی یا فیزیوتراپیست تمرینات حرکتی ملایم انجام شود.