ضربان قلب نرمال یکی از عناصر اساسی در سلامت هر فرد به شمار می آید، به تعداد تپش هایی که قلب در هر دقیقه دارد ضربان قلب گفته می شود.
ضربان قلب بسیار بالا و یا بسیار پایین بر روی سلامت فرد اثر گذاشته و ممکن است سلامتی آن فرد را تهدید کند و گاها مشکلات بسیار خطر آفرینی را برای آن فرد ایجاد خواهد کرد.
برای تشخیص تپش قلب هم فاکتورهای مختلفی برای هر فرد طبیعی ذکر شده که در حالت های مختلف همچون خوابیدن، نشستن، ورزش کردن و … فرق می کند. در این مقاله ما سعی داریم شما را با همه چیزی که لازم است در مورد ضربان بدانید تا بتوانید با دانسته های خود سلامت خود را رقم بزنید را به شما معرفی کنیم.
ضربان قلب نرمال چیست ؟
شاید ندانید اما خیلی جالب است که یکی از علامت های حیات بدن ضربان قلب نرمال است، یعنی شما در فاکتورهای سلامت بدن می توانید از ضربان قلب به عنوان یکی از مهمترین فاکتورها نام ببرید. ضربان قلب بیش از ۱۰۰ تپش در یک دقیقه تاکی کاردی و کمتر از ۵۰ تپش برادی کاردی نامگذاری کرده اند اما اگر بخواهید ضربان نرمال یک فرد را محاسبه کنید متخصصان سلامت ۷۰ تپش در دقیقه را طبیعی ذکر می کنند، اما باید توجه داشت که این عدد برای افراد نرمال و طبیعی به کار می رود و شامل ورزشکاران به دلیل قدرت قلب آنها نمی شود و برای آنها تعداد کمتری به علت رسیدن خون به تمام اندام ها با یک ضربان در نظر گرفته می شود.
ضربان قلب نرمال در مردان
ضربان قلب نرمال برای مردان (ضربان در دقیقه)
وضغیت قلب/ سن | ۱۸-۲۵ | ۲۶-۳۵ | ۳۶-۴۵ | ۴۶-۵۵ | ۵۶-۶۵ | سالمندان |
عالی | ۵۶-۶۱ | ۵۵-۶۱ | ۵۷-۶۲ | ۵۸-۶۳ | ۵۷-۶۱ | ۵۶-۶۱ |
خوب | ۶۲-۶۵ | ۶۲-۶۵ | ۶۳-۶۶ | ۶۴-۶۷ | ۶۲-۶۷ | ۶۲-۶۵ |
متوسط رو به بالا | ۶۶-۶۹ | ۶۶-۷۰ | ۶۷-۷۰ | ۶۸-۷۱ | ۶۸-۷۱ | ۶۶-۶۹ |
متوسط | ۷۰-۷۳ | ۷۱-۷۴ | ۷۱-۷۵ | ۷۲-۷۶ | ۷۲-۷۵ | ۷۰-۷۳ |
متوسط رو به پایین | ۷۴-۸۱ | ۷۵-۸۱ | ۷۶-۸۲ | ۷۷-۸۳ | ۷۶-۸۱ | ۷۴-۷۹ |
ضعیف | ۸۲+ | ۸۲+ | ۸۳+ | ۸۴+ | ۸۲+ | ۸۰+ |
ورزشکار | ۴۰-۵۲ | ۴۴-۵۰ | ۴۷-۵۳ | ۴۹-۵۴ | ۵۱-۵۶ | ۵۲-۵۵ |
ضربان قلب نرمال در زنان
ضربان قلب نرمال برای زنان (ضربان در دقیقه)
وضعیت قلب/ سن | ۱۸-۲۵ | ۲۶-۳۵ | ۳۶-۴۵ | ۴۶-۵۵ | ۵۶-۶۵ | سالمندان |
عالی | ۶۱-۶۵ | ۶۰-۶۴ | ۶۰-۶۴ | ۶۱-۶۵ | ۶۰-۶۴ | ۶۰-۶۴ |
خوب | ۶۶-۶۹ | ۶۵-۶۸ | ۶۵-۶۹ | ۶۶-۶۹ | ۶۵-۶۸ | ۶۵-۶۸ |
متوسط رو به بالا | ۷۰-۷۳ | ۶۹-۷۲ | ۷۰-۷۳ | ۷۰-۷۳ | ۶۹-۷۳ | ۶۹-۷۲ |
متوسط | ۷۴-۷۸ | ۷۳-۷۶ | ۷۴-۷۸ | ۷۴-۷۷ | ۷۴-۷۷ | ۷۳-۷۶ |
متوسط رو به پایین | ۷۹-۸۴ | ۷۷-۸۲ | ۷۹-۸۴ | ۷۸-۸۳ | ۷۸-۸۳ | ۷۷-۸۴ |
ضعیف | ۸۵+ | ۸۳+ | ۸۵+ | ۸۴+ | ۸۴+ | ۸۴+ |
ورزشکار | ۴۰-۴۸ | ۴۲-۴۶ | ۴۵-۴۹ | ۴۸-۵۴ | ۵۰-۵۵ | ۵۲-۵۵ |
ضربان قلب سریع چیست ؟
تاکی کاردی یا ضربان قلب سریع به حالتی می گویند که قلب به صورت کاملا ناگهانی به سرعت شروع به تپیدن می کند.
توجه داشته باشید که اگر دلیل ضربان قلب سریع چیزی مانند ورزش باشد خب کاملا طبیعی است اما اگر به طول بیانجامد نوعی بیماری است که نیاز به مراجعه به متخصص قلب دارد.
عوامل مختلفی ممکن است باعث ضربان قلب سریع شود همچون:
- فشار خون پایین
- عوارض برخی دارو ها
- مصرف الکل
- استرس
- تغییرات هورمونی
- تحرک بیش از حد
اطلاعات بیشتر : پیشگیری از بیماری های قلبی
ضربان قلب آهسته چیست ؟
بعضی اختلالات در بدن مانند کم کاری تیروئید موجب ضربان قلب آهسته می شود. ضربان قلب با بالارفتن سن کاهش پیدا می کند همچنین در زمان استراحت ضربان قلب آهسته تری را تجربه میکنیم. کند تپشی قلب در سنین پایین و نبودن در حد نرمال از اولین علامت های های بیماری برادیکاردی است.
ضربان قلب آهسته ممکن است دلایل بسیار جدی و خطرناکی داشته باشد از مهم ترین علامت های ضربان قلب آهسته می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنگی نفس
- ضعف و خستگی
- سرگیجه و …
در صورت عدم درمان و جدی نگرفتن این علائم ممکن است بیماری حاد تر شده و به موارد خطرناکی همچون ایست قلبی منجر شود.
چه عواملی باعث نوسان ضربان قلب می شود؟
عوامل مختلفی ممکن است باعث نوسان ضربان قلب شود که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:
- مصرف بی رویه الکل
- اضافه وزن
- کم کاری یا پرکاری تیروئید
- جراحی قلب
- اختلالاتی که دریچه قلب دارد و …
اطلاعات بیشتر : بیمارستان های معروف قلب
نکاتی درباره ضربان نرمال قلب
توجه داشته باشید که ضربان قلب نرمال هم در هر فرد ممکن است با توجه به عواملی چون سن ، مصرف دارو، حالت فرد و … متفاوت باشد، همچنین هنگام بروز هیجانات در افراد ضربان تغییر می کند مثلا هنگام ترسیدن ضربان قلب افزایش پیدا می کند.
ضربان قلب نرمال برای شما قلبی سالم را به ارمغان می آورد چند عامل به ضربان قلب نرمال و قلب سالم کمک خواهد کرد:
- ورزش کردن
- عدم مصرف دخانیات
- پرهیز از اضطراب
- وزن متناسب
ضربان نرمال برای هر سن
ضربان قلب نرمال برای بزرگسالان ۷۰ تپش در دقیقه است که برای زنان کمی سریعتر از مردان است در یک بررسی دقیق ضربان در هر سن آشکار می شود:
سن | ضربان قلب |
نوزاد | بین ۱۰۰ تا ۱۶۰ |
۱ تا ۳ سالگی | بین ۸۰ تا ۱۳۰ |
۳تا ۱۰ سالگی | بین ۷۵ تا ۱۱۵ |
نوجوانی تا جوانی | بین ۶۰ تا ۱۰۵ |
جوانی تا بزرگسالی | بین ۶۰ تا ۷۰ |
بزرگسالی تا پیری | ۶۰ و گاها کمتر از |
فشار خون در برابر میزان ضربان قلب
درست است که به نیروی حرکت خون در رگ ها فشار خون گفته می شود و این ربطی به ضربان قلب که تعداد تپش در دقیقه است ندارد، اما ضربان قلب و فشار خون از هم موثر هستند هر چند مثلا هنگام افزایش ضربان قلب، فشار خون دقیقا به همان مقدار افزایش پیدا نمی کند اما مثلا هنگامی که در حال فعالیت بدنی هستید ممکن است ضربان قلب شما حتی دو برابر شود در حالی ک فشار خون تغییر خیلی زیادی نداشته است.
برای اطلاعات بیشتر: راه های کنترل و درمان فشار خون
فشار نرمال و خطرناک چیست ؟
یکی از علائم حیاتی بدن فشار خون نرمال است که به نیرویی که خون ما را مجبور به گردش در کل بدن می کند و اکسیژن و سایر مواد را به از طریق رگ ها و عروق به همه اندام منتقل می کند گفته می شود. فشارخون ممکن است بالا یا پایین رود که کاملا خطرناک است پس این خیلی مهم است که بتوانید فشار خون نرمال خود را با کارهایی همچون وزن متناسب، کاهش استفاده از نمک، انجام ورزش های هوازی و … حفظ کنید.
فشار خون بالا یا فشار خون خطرناک هم به حالتی می گویند ک سطح فشار خون به مقدار خیلی زیادی افزایش پیدا می کند وقتی شما فشار خون را اندازه گیری می کنید در واقع مقاومت رگ ها هنگام ضربان قلب اندازه گیری می شود.
فشار خون بالا در طولانی مدت به همه اندام ها مثل مغز ، چشم و … آسیب رسانده و بیماری های قلبی را به وجود می آورد.
چگونه ضربان قلب را اندازه گیری کنیم؟
به پنج روش می توانیم ضربان قلب را اندازه گیری کنیم :
- از راه شریان زند اصلی : برای این کار انگشت اشاره و میانی را روی مچ قرار داد و نبض را در هر ۱۵ ثانیه شمرد و در آخر ۴ برابر کرد یعنی اگر ۲۵ بار در ۱۵ ثانیه بود ضربان قلب ما ۱۰۰ است .
- از طریق بازوها : در این روش که بیشتر برای کودکان توصیه می شود بازو را خم کرده و انگشت اشاره و میانی را زیر استخوان بازو قرار داده و مانند مورد بالا محاسبه می کنیم.
- با استفاده از نبض پدال: دراین روش باید انگشت اشاره و میانی را در بالاترین قسمت استخوان پا یعنی جایی که رکاب میزنید قرار دهید و طبق موارد بالا محاسبه کنید.
- اندازه گیری شریان کاروتید: قرار دادن انگشت میانی و کناری در کنار نای یعنی زیر چانه و فرمول بالا.
- از طریق دستگاه : تعدادی دستگاه همچون مانیتور بی که روی قفسه سینه وصل می شود کاملا ضربان قلب در هر دقیقه را نشان می دهد.
چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک هست؟
ضربان قلب سریع یا ضربان قلب آهسته تا زمانی که دلایل طبیعی دارند یعنی ورزش، پیری و … نیاز به مراجعه به پزشک ندارد اما هنگامی که این نوسان قلبی به طول بیانجامد یعنی قطع نشود و ما این اختلال را مکررا تجربه کنیم نیاز به مراجعه به متخصص قلب داریم که معمولا درمان های دارویی اولین راهکار پزشکان و یا در صورت مشکل دریچه و … فرد نیاز به جراحی دارد.
اطلاعات بیشتر : اقدامات فوری بعد از قلب درد شدید
چطور ضربان قلب کودکمان را اندازه بگیریم ؟
طریقه گرفتن ضربان قلب کودک به این صورت است که هنگامی که کودک در حالت طبیعی مانند نشسته قرار دارد، انگشت اشاره و میانی در قسمت هایی از بدن کودک که دارای شاهرگ هستند مانند مچ، کنار گردن و … است، قرار داده و در هر یک دقیقه می توانید تعداد تپش ها را بشمارید و یا در ۱۵ ثانیه اندازه گیری کرده و در عدد ۴ ضرب کنید.
توجه داشته باشید که هنگامی که کودک در حال گریه کردن و یا خوابیدن است وقت مناسبی جهت گرفتن ضربان نیست چون در این مواقع ضربان نرمال نشان داده نخواهد شد.
چگونه ضربان قلب را کنترل کنیم؟
ممکن است گاهی به هر علتی همچون استرس دچار تپش قلب، سرگیجه و … شوید که فکر کنید دچار حمله قلبی شدید در حالی که شما ممکن است یک تپش قلب ساده داشته باشید که با استفاده از راههای زیر می توانید خود را کنترل کنید:
- نوشیدن آب : هنگامی که دچار تپش قلب شدید برای حفظ آرامش خود آب بنوشید حتی گاهی ممکن است دلیل تپش قلب در بدن کمبود آب باشد که با نوشیدن آن قطع خواهد شد و به ضربان قلب نرمال می رسید.
- پرت کردن حواس : فکر کردن بیش از حد در مورد تپش قلب باعث تلقین و تشدید آن می شود پس مشغول شدن با کار دیگر و پرت کردن حواس راهکار خوبی برای از بین بردن آن است.
- پیاده روی : هنگامی که تپش قلب با سرگیجه همراه است پیاده روی که باعث به جریان انداختن خون می شود بهترین راهکار برای حفظ آرامش و به دست آوردن حالت نرمال بدن است.
- کاهش مصرف کافئین: کافئین یکی از عوامل ایجاد ترس در افراد استرسی است پس هر چه مصرف آن کمتر شود تپش قلب و استرس هم کمتر خواهد شد.
سخن پایانی
ضربان قلب یکی از مهمترین عناصر در حفظ سلامت قلب ، و قلب هم مهم ترین ماهیچه در بدن است پس باید با انجام فعالیت بدنی ، کاهش استرس و … در حفظ ضربان قلب نرمال خود بکوشیم و از خطرات دچار شدن به بیماری های قلبی بکاهیم و تضمین کننده سلامت خود باشیم.