خروپف (Snoring) یک مشکل رایج است که در خواب به وجود می آید و ممکن است برای خود فرد و اطرافیانش مشکل آفرین باشد. این مشکل با صدای خر خر همراه است که به علت تلاقی جریان هوا با بخش های نرمی از مجرای هوایی ایجاد می شود.
در این مقاله، به بررسی علل و عوامل خروپف، تاثیر آن بر سلامت و راهکارهای پیشگیری و درمان آن پرداخته خواهد شد.
خروپف یا خرناس چیست؟
خروپف یا خرناس (Snoring) به صدایی گفته می شود که زمانی که فرد در حال خواب است، از دستگاه تنفسی اش بیرون می آید. این صدا به علت تلاقی جریان هوا با بافت ها و بخش های نرم مجرای هوایی، به ویژه در ناحیه حلق و بینی، ایجاد می شود.
بررسی ها نشان می دهد که حدود ۴۰٪ تا ۶۰٪ از افراد بالای ۴۰ سال دارای خروپف هستند. اما در سنین مختلف نیز می تواند رخ دهد. خروپف در مردان نسبت به زنان بیشتر شایع است.
دلایل خروپف در خواب
معمولا علل خروپف می تواند شامل موارد زیر باشد:
- وضعیت خواب نامناسب: خروپف ممکن است به دلیل شرایط استراحت نامناسب در حالت خواب رخ دهد. استفاده از بالش های نامناسب یا تکیه گاه نامناسب سر می تواند به جا به جایی نامطلوب ناحیه حلق منجر شود و خروپف ایجاد کند.
- عوامل مزمن: برخی شرایط مزمن می توانند خروپف را تحریک کنند. مانند چاقی، بیماری های قلبی و عروقی، اختلالات تنفسی مانند آسم یا مزمن و ذات الریه (COPD).
- عوامل وراثتی: در برخی موارد، خروپف می تواند به عوامل وراثتی مرتبط باشد. اگر والدین یا سایر اعضای خانواده شما خروپف داشته باشند، شما نیز ممکن است به همین مشکل مبتلا شوید.
- آلرژی: واکنش بدن به آلرژی های محیطی مانند گرده گل ها، گربه ها، سگ ها و غیره که می تواند به تورم و خروپف بینی منجر شود.
- عوامل محیطی: عواملی مانند هوای آلوده، دود سیگار و … ممکن است باعث تحریک بینی شده و به خروپف منجر شوند.
- مسدودیت مجاری تنفسی: یکی از علت های اصلی خروپف، مسدودیت مجاری تنفسی است. وقتی هوا در حین تنفس از طریق مجاری تنفسی عبور می کند و برخوردهایی مانند بافت های لوزه، زبان یا بافت های نرم دیگر درون مجاری تنفسی را ببیند، صداهای خروپف ایجاد می شود.
- ضعف عضلات مجاری تنفسی: ضعف عضلات مجاری تنفسی نیز می تواند به خروپف منجر شود. طولانی شدن عضلات اطراف مجاری تنفسی در حین خواب می تواند بر این عضلات فشاری بیافریند و مسدودیت را تشدید کند.
- مشکلات نازکی جدار حلق: در برخی از افراد، جدارهای حلقی بسیار نرم و کم حجم هستند. این مشکل می تواند منجر به بسته شدن مجاری تنفسی و ایجاد خروپف شود.
- عوارض برخی از بیماریها و مشکلات دیگر: برخی از بیماری ها و مشکلات مانند عفونت مجاری تنفسی، عوارض عفونی یا آلرژی، آپنه خواب، سندرم خواب خشن (Sleep Apnea) و پلی پسی (Polyps) نیز می توانند خروپف را ایجاد کنند.
- خواب غیرطبیعی: خواب در موقعیت هایی که موجب بسته شدن مجاری تنفسی می شوند مثل طاق بازخوابیدن و یا استفاده از بالش خیلی نرم یا خیلی بلند.
دلایل خروپف کردن کودکان در خواب
علت خروپف کودکان و بزرگسالان یکسان نیست و تفاوت هایی دارد.
در کودکان، عوامل زیر ممکن است موجب خروپف شوند:
- بزرگ بودن لوزه: در کودکان، لوزه اغلب بزرگ تر است که می تواند منجر به انسداد راه هوایی شود.
- توسعه ناقص راه هوایی: راه هوایی کودکان هنوز در حال رشد و توسعه است. این ممکن است منجر به تنگی راه هوایی شود و در نتیجه باعث خروپف شود.
- ترشحات بینی: ترشحات بینی یا حلق در کودکان معمولا بیشتر از بزرگسالان است. این ترشحات می توانند راه هوایی را مسدود کرده و خروپف را ایجاد کنند.
علت خر و پف با دهان بسته
خروپف با دهان بسته (به اصطلاح خروپف اورال) معمولا به عوامل زیر بر می گردد:
- تنگی راه هوایی: یکی از علل اصلی خروپف با دهان بسته، تنگی راه هوایی است. این می تواند به دلیل تنگی طبیعی راه هوایی یا به دلیل انسداد راه هوایی ناشی از عواملی نظیر لوزههای بزرگتر از حد طبیعی، انحراف استخوان بینی یا انسداد ناشی از پولیپهای بینی باشد.
- سیستم عصبی مرکزی: برخی افراد هنگام خواب، کنترل معمولی بر روی عضلات راه هوایی خود را از دست می دهند. این می تواند منجر به ارتعاش و خروپف با دهان بسته شود.
- مشکلات در عضلات و اعصاب: برخی مشکلات عضلانی و عصبی مانند میوتونی مازولار، سکته مغزی و آسیب نخاعی می تواند باعث خروپف با دهان بسته شود.
ضمنا، خروپف با دهان بسته ممکن است در کودکان و بزرگسالان دیده شود ولی علت اصلی و شدت آن در هر دسته سنی ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد.
علائم خروپف در خواب
علائم خروپف در خواب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- صدای خروپف: شخصی که در خواب خروپف می کند، ممکن است صداهای غیرعادی تولید کند. این صداها می توانند نوعی پف کوتاه و لرزشی یا حتی صدایی شبیه به گرگ باشد.
- بیدار شدن تنفسی: خروپف باعث تنفس نامنظم و ناپایدار می شود. شخص ممکن است در طول خواب چندین بار بیدار شده و نیاز به تنفس عمیق تر داشته باشد.
- خستگی و خواب آلودگی روزانه: به دلیل اختلال در خواب عمیق و عدم راحتی در طی شب، افراد مبتلا به خروپف ممکن است هنگام بیدار شدن صبحگاهی خستگی و خواب آلودگی را تجربه کنند.
- اختلال در کیفیت خواب: خروپف می تواند باعث اختلال در کیفیت خواب شده و فرد خواب طولانی و آرام را تجربه نکند. خروپف ممکن است به خواب درهم و برهم، بیدار شدن مکرر در شب و افسردگی روزانه منجر شود.
- خشکی دهان و گلو: در صورت خروپف، شخص ممکن است صبح با خشکی دهان و گلو بیدار شود.
چه زمانی خروپف می تواند خطرناک تلقی شود؟
خروپف می تواند در مواردی خطرناک باشد، به ویژه زمانی که منجر به وقفه شدید تنفسی یا انواع اختلالات قلبی شود. در این موارد، خروپف ممکن است ارتباط تنفسی را به طور کامل قطع کند و منجر به وقفه های تنفسی (تاخیر یا توقف تنفس)، پرفلوتیاسیون اکسیژن (کاهش سطح اکسیژن در خون) و هیپوکسمی (کاهش سطح اکسیژن در بافت های بدن) گردد.
بنابراین، اگر شما یا عزیزانتان مبتلا به خروپف هستید و علائم زیر را تجربه می کنید، باید به صورت فوری به پزشک مراجعه کنید:
- خفگی یا سختی در تنفس
- گرفتگی قلبی
- سرگیجه، ایست قلبی یا سکته قلبی
- خونریزی یا عروق کبود در ناحیه گردن و صورت
- افت وضعیت هوشیاری
در شرایط بحرانی یا وضعیت های اورژانسی، حتی اگر فردی قبلا تجربه خروپف نداشته باشد، ممکن است نیاز به ارائه درمان فوری و احیای قلبی-ریوی وجود داشته باشد.
چه زمانی برای درمان خروپف به پزشک مراجعه کنیم؟
در مورد خروپف، در موارد زیر توصیه می شود به صورت فوری به پزشک مراجعه کنید:
- اگر شما یا عزیزانتان برای اولین بار با خروپف شدید مواجه شدید.
- اگر خروپف بطور مکرر و مداوم رخ داده و علائم شدیدتر از قبل داشته باشد.
- اگر خروپف همراه با علائمی مانند خفگی، سختی تنفس، تاری دید، سرگیجه شدید، درد قفسه سینه یا ایست قلبی رخ دهد.
- اگر در طی خروپف کاهش آگاهی یا از دست دادن هوش تجربه کنید.
- اگر بعد از خروپف احساس ضعف شدید، اشکال در تنفس، تهوع یا عروق کبود را تجربه کنید.
ضمنا، اگر خروپف رخ داده اما علائم شما کمتر شدید هستند و تحت کنترل قرار می گیرند، در هر صورت توصیه می شود با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما می تواند ویژگی های خروپف شما را بررسی کرده و تشخیص و درمان مناسب را تعیین کند. همچنین، پزشک می تواند بر اساس تاریخچه پزشکی خودتان و انجام آزمایشات تکمیلی نظیر الکتروکاردیوگرافی (ECG)، هولتر مانیتورینگ (Holter monitoring) یا آزمایشات دیگر، تشخیص دقیق تری برای خروپف شما قائل شود و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.
بیشتر مطالعه کنید: دلیل خمیازه های مستمر چیست؟
تشخیص خروپف
تشخیص خروپف بر اساس نوع و ترتیبی از ضربان های قلبی صورت می گیرد. روش های مختلفی وجود دارد که برای تشخیص خروپف استفاده می شوند. در ادامه، چند روش تشخیصی رایج برای خروپف آورده شده است:
- سوابق بالینی: پزشک شما در مورد علائم و نشانه هایی که تجربه می کنید، سوابق پزشکی خودتان و خانواده تان را بررسی خواهد کرد.
- الکتروکاردیوگرافی (ECG): این آزمون، فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کند. تغییرات در الکتروکاردیوگرام می تواند نشان دهنده وجود خروپف باشد. ECG در حالت استراحت یا در حین خروپف انجام می شود تا تغییرات در ضربان قلب ثبت شود.
- هولتر مانیتورینگ (Holter Monitoring): در این روش، یک دستگاه کوچک و قابل حمل که الکترودها را به قفسه سینه شما متصل می کند، به شما داده می شود. این دستگاه فعالیت الکتریکی قلب را به طور مداوم برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت ثبت می کند. این روش می تواند کمک کند تا خروپف را در طی فعالیت روزمره یا در حین خواب تشخیص دهد.
- آزمایش های تکمیلی: در مواردی که روش های غیر تهاجمی برای تشخیص خروپف معمولا کافی نیستند، آزمایش های تکمیلی می توانند استفاده شوند. این شامل تست های تمرینی قلب، الکتروفیزیولوژی قلب، اکوکاردیوگرافی و آزمایش خون می شود.
تشخیص صحیح خروپف به دقت تاریخچه پزشکی، علائم بالینی و روش های تشخیصی در دسترس نیاز دارد. پزشک شما می تواند با ترکیب این موارد و بررسی دقیق علائم و نتایج آزمایشات، خروپف شما را تشخیص دهد.
درمان خروپف در خواب
درمان خروپف در خواب بستگی به علت و شدت آن دارد. در ادامه، چند راهکار عمومی برای کاهش خروپف در خواب آورده شده است:
- تغییر وضعیت خواب: تغییر وضعیت خواب به حالت خوابِ همراه با تکیه به سمت می تواند خروپف را کاهش دهد.
- کاهش فشار و استرس: فشار و استرس نیز می توانند به خروپف در خواب مرتبط باشند. روش های مدیریت استرس مانند ماساژ، تمرینات تنفسی، مدیتیشن و فعالیت های آرامش بخش قبل از خواب می تواند کمک کننده باشد.
- رعایت روال خواب منظم: تلاش کنید از ساعت خواب و بیداری ثابتی پیروی کنید و در هنگام خواب روتین های آرامش بخش مانند دوش گرفتن با آب گرم قبل از خواب، خواندن یک کتاب و استفاده از ماسک چشم را دنبال کنید.
- ایجاد محیط خواب مناسب: مطمئن شوید اتاق خواب شما به طور کلی تاریک، خنک و آرام است.
- استفاده از دهانشویه استاپ اسنورینگ: با استفاده از دهانشویه استاپ اسنورینگ، می توانید خروپف را کاهش دهید و مجاری تنفسی خود را ضدعفونی کنید. ترکیبات دارویی موجود در این دهانشویه، خواص ضدالتهابی، خلط آور و ضدعفونی را دارند و می توانند به بهبود خروپف کمک کنند. این روش می تواند گزینه ای طبیعی و موثر برای درمان خروپف باشد.
- قطره ضدخروپف: برای مصرف قطره ضد خروپف استاپ اسنورینگ به شکل زیر عمل کنید:
- شب ها پس از مسواک زدن، پنجاه میلی لیتر (چهار قاشق غذاخوری) از محلول را در پشت گلو خود ریخته و برای حدود ۱۵ تا ۲۰ ثانیه غرغره کنید.
- پس از گذشت این زمان، محلول را بیرون بریزید. توصیه می شود از دستورالعمل ها به دقت پیروی کنید و محلول را به طور کامل بیرون بریزید تا بهترین نتیجه را بدست آورید.
درمان خروپف با دارو
درمان خروپف می تواند متنوع باشد و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در صورت مراجعه به پزشک، او می تواند داروهایی مانند آتوموکستین و اکسی بوتینین را تجویز کند.
ممکن است برای درمان این مشکل ا از داروهای آرام بخش مانند بنزودیازپین ها یا داروهای ضداضطراب استفاده شود. اما برای تجویز و استفاده از داروها باید به پزشک یا متخصص مراجعه کنید.
درمان خروپف با داروهای گیاهی
در برخی موارد، استفاده از برخی داروهای گیاهی ممکن است در کاهش خروپف در خواب مفید باشد. این داروهای گیاهی معمولا اثر آرامش بخش بر سیستم عصبی دارند.
برخی از گیاهان دارویی که به عنوان آرام بخش شناخته می شوند و ممکن است در بهبود خروپف در خواب مفید باشند عبارتند از:
- زعفران: یک گیاه آرام بخش که ممکن است به کاهش خروپف کمک کند. معمولا به صورت عصاره یا کپسول مصرف می شود.
- آویشن: آرام بخش طبیعی که به کاهش استرس و اضطراب کمک می کند. می توانید از روغن آویشن استفاده کنید و آن را در محل خواب خود بمالید.
- مُورد، عود و لادن: این گیاهان طبیعی ممکن است به عنوان آرام بخش و تسکین دهنده عمل کنند. معمولا در قالب عصاره یا روغن موجود هستند.
- گیاهان آرامش بخش دیگر: مثل نعناع، لیمون بالم و گل محمدی نیز ممکن است دربهبود خروپف در خواب موثر باشند. می توانید از چای گیاهان آرامش بخش نیز استفاده کنید.
روش های پیشگیری از خروپف
برای پیشگیری از خروپف و بهبود کیفیت خواب، می توانید به روش های زیر توجه کنید:
- حفظ وزن سالم: چاقی می تواند خروپف را تشدید کند، بنابراین حفظ وزن سالم و انجام فعالیت های ورزشی منظم می تواند مفید باشد.
- اجتناب از مواد مخدر و الکل: مصرف الکل و مواد مخدر می تواند عوارض خروپف را تشدید کند و موجب عدم استراحت مناسب شما شود. ترک این عادات می تواند بهبودی را به همراه داشته باشد.
- خواب در وضعیت مناسب: خوابیدن در وضعیتی که از خروپف جلوگیری کند، مثل خوابیدن بر روی کف دست یا بر روی یک بالش ارتفاع دهنده از بقیه بدن. این وضعیت می تواند راه حلی برای حفظ تناسب مسیر هوایی باشد.
- خواب منظم: رعایت ساعت خواب و بیداری منظم می تواند به اصلاح الگوی خواب کمک کند و خروپف را کاهش دهد.
عوارض خروپف
خروپف می تواند عوارض مختلفی داشته باشد که عبارتند از:
- خواب آشفته: افراد مبتلا به خروپف ممکن است شب ها بارها بیدار شوند و خواب طولانی و ناپایداری داشته باشند
- خستگی و خواب آلودگی در طول روز: به دلیل قطع و وقفه های تنفسی در طول شب، افراد مبتلا به خروپف ممکن است در طول روز خسته و خواب آلوده باشند و به طور کلی حالت نیروی کمتری داشته باشند.
- عصبانیت و تغییر خلقی: عدم استراحت مناسب و قطع و وقفه های تنفسی ممکن است باعث ایجاد عصبانیت، تغییرات خلقی و افزایش تحریک شوند.
- مشکلات قلبی و عروقی: خروپف می تواند به علت کاهش سطح اکسیژن در خون و افزایش فشار خون، عوارضی نظیر فشار خون بالا، بیماری عروق کرونری (آنژین صدری) و سکته های قلبی را افزایش دهد.
سوالات متداول
۱. برای درمان خروپف در خواب باید به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
برای درمان خروپف در خواب، معمولا بهتر است با یک پزشک متخصص در خواب و اختلالات خواب و متخصص گوش،حلق و بینی مشورت کنید.
۲. آیا خروپف بعد از عمل لوزه برطرف می شود؟
بله، در برخی از موارد، خروپف (قطع نفس در خواب) ممکن است ناشی از انسداد راه تنفسی ناشی از بزرگ شدن لوزه ها باشد. در این صورت، عمل جراحی برای برداشتن لوزه ها (تونسیلکتومی) می تواند مشکل خروپف را برطرف کند.
۳. آیا خروپف بعد از عمل بینی برطرف می شود؟
خروپف (قطع نفس در خواب) ممکن است در برخی از موارد ناشی از انسداد راه تنفسی ناشی از برخی مشکلات بینی باشد، مانند تورم مزمن آن یا بنیه نامتناسب درونی. در اینصورت، عمل جراحی برای اصلاح این مشکلات بینی، می تواند بهبود قابل توجهی در خروپف ایجاد کند.
معمولا این نوع جراحی شامل رینوپلاستی (عمل جراحی بینی) است که هدف آن بهبود عملکرد راه هوایی بینی و اصلاح برخی از مشکلات بینی است. با از بین بردن چین و چروک ها، کاهش تورم، اصلاح جداره بینی و حذف چربی یا بافت اضافی، عمل بینی می تواند هوای تنفسی راحت تری در حالت خواب ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: چرا در خواب عرق می کنیم؟
هرچند که عمل بینی می تواند در برخی موارد بهبودی در خروپف ایجاد کند، اما تشخیص صحیح علت خروپف و توصیه های درمانی نهایی نیازمند مشاوره پزشک تخصصی در خواب است. بنابراین، بهتر است با یک پزشک متخصص در خواب یا متخصص بینی مشورت کنید تا بهترین راهکار برای شما تعیین شود.
۴. آیا ممکن است بعد از عمل بینی خرناس دائمی داشته باشیم؟
بله، بعد از عمل بینی ممکن است برخی از افراد مشکل خشکی در بینی و خرناس داشته باشند. این امر معمولا به دلیل تغییراتی در ساختار بینی و راه هوایی آن ناشی می شود.
در حین عمل بینی، جراح ممکن است تغییراتی در سینوس ها و غشاء مخاطی بینی ایجاد کند. این تغییرات می توانند منجر به بروز خشکی بینی و کاهش ترشحات مخاطی شوند. در نتیجه، شما ممکن است احساس خشکی، تنگی نفس در بینی و برخی علائم مشابه را تجربه کنید که می تواند به عنوان خرناس دائمی تشخیص داده شود.
برای مقابله با خشکی و خرناس بعد از عمل بینی، می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
- استفاده از رطوبتدهنده های بینی در قالب اسپری یا ژل بینی
- استفاده از آب نمک برای برای شستشوی بینی
- مصرف مایعات بیشتر
- اجتناب از محیط های خشک و آلوده
۵. رابطه خروپف با بیماری قلبی چیست؟
در واقع، خروپف در زمان خواب می تواند به بیماری های قلبی مرتبط باشد. وجود خروپف ممکن است نشان دهنده وجود مشکلاتی مانند اختلال در عملکرد قلبی، فشار خون بالا، بلوغ طبیعی ریه ها و یا انسداد مسیر تنفسی باشد.
اما برای تشخیص دقیق علت خروپف نیاز به بررسی های پزشکی جامع توسط یک پزشک متخصص می باشد. در صورتی که خروپف به همراه علائم دیگری مانند ضعف بدنی، درد قفسه سینه، تنگی نفس، بی اختیاری یا سردرد همراه باشد، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
۶. خروپف در بارداری طبیعی است؟
خروپف در بارداری ممکن است رخ دهد. این امر به خاطر تغییرات فیزیولوژیکی در بدن زن باردار اتفاق می افتد. مضخصا افزایش وزن، تورم در ناحیه بینی و حلق، و تغییر در هورمون ها می توانند به وجود خروپف در بارداری منجر شوند. اگر خروپف شدید و مزاحم باشد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا به شما راهنمایی کند.
