بررسی شده توسط: دکتر نسیم غفوریان متخصص طب اورژانس
فیستول واژن به تونل یا مسیر ارتباطی غیر طبیعی گفته می شود که بین واژن و اندام دیگری ایجاد شده است. مثلا فیستول واژن ممکن است واژن را به یکی از اندامهای زیر مرتبط کند:
- مثانه
- حالب
- پیشابراه
- راست روده (بخش پایینی روده بزرگ که به مجرای مقعد وصل می شود)
- روده بزرگ
- روده کوچک
علائم فیستول واژن چیست؟
فیستول واژن معمولا درد ندارد اما ممکن است مشکلاتی ایجاد کند که نیاز به درمان فوری را موجب می شود. اگر فیستول بین واژن و مثانه داشته باشید، ادرار دائما از مثانه به واژن نشت می کند. این باعث می شود نتوانید خروج ادرار را کنترل کنید.
همچنین ناحیه تناسلی ممکن است عفونت کند یا درد بگیرد. علائم دیگر فیستول واژن عبارتند از:
- تب
- درد شکم
- اسهال
- کاهش وزن
- حالت تهوع
- استفراغ
چه عواملی موجب تشکیل فیستول واژن می شوند؟
در بیشتر موارد، عامل آن آسیب دیدگی بافت ناشی از یکی از موارد زیر است:
- زایمان طبیعی
- عمل جراحی شکمی مانند زایمان سزارین یا برداشتن رحم (هیسترکتومی)
- پرتو درمانی
- بیماری روده مانند بیماری کرون یا دایورتیکولیت (دیورتیکولیت)
- عفونت (مثلا پس از اپیزیوتومی (برش در ناحیه بین سوراخ واژن و مقعد) یا پارگی در حین زایمان طبیعی)
- جراحت مانند تصادف
- سرطان لگن، سرطان دهانه رحم یا سرطان روده بزرگ
فیستول واژن چگونه تشخیص داده می شود؟
دکتر ابتدا معاینه لگن انجام می دهد و سابقه پزشکی شما را می پرسد تا ببیند آیا عاملی وجود دارد که زمینه ساز آن شده باشد مثلا اخیرا جراحی، زایمان، عفونت یا پرتو درمانی در این ناحیه داشته اید یا نه. همچنین ممکن است آزمایشهای زیر توصیه شود:
- آزمایش رنگ: دکتر مثانه را با محلول رنگی پر می کند و از شما می خواهد سرفه کنید یا زور بزنید. اگر فیستول واژن داشته باشید، رنگ از واژن به بیرون نشت می کند.
- سیستوسکوپی: سیستوسکوپی روشی است که در آن با استفاده از یک شلنگ نازک انعطاف پذیر به نام سیستوسکوپ که از مجرای ادرار وارد مثانه می شود، وضعیت مثانه و حالب بررسی می شود تا وجود هر گونه آسیب دیدگی یا عوامل دیگر شناسایی شود.
- عکس اشعه ایکس: روش های عکس برداری مختلفی وجود دارد اما برای این گونه موارد، ممکن است از پیلوگرافی رتروگراد یا فیستولوگرافی استفاده شود.
- سیگموئیدوسکوپی منعطف: دکتر با کمک سیگموئیدوسکوپ (دستگاهی شبیه به کلونوسکوپ با طول کمتر لوله) داخل مقعد را نگاه می کند.
اطلاعات بیشتر : عوامل ایجاد سوزش و خارش واژن
- سی تی یوروگرافی: رنگ به داخل یک رگ تزریق می شود و سی تی اسکن تصاویری از واژن و دستگاه ادراری می گیرد.
- ام آر آی لگن: در این روش شما در داخل دستگاهی که میدان مغناطیسی تولید می کند قرار می گیرد و تحت امواج رادیویی و مغناطیسی، تصاویری از راست روده و واژن شما گرفته می شود تا جزئیات دقیقی از وضعیت آنها به دست بیاید.
در تصویر بالا سمت راست فیستول (تونل) بین واژن و انتهای روده ایجاد شده است. در تصویر سمت چپ این سوراخ بسته شده است.
درمان فیستول واژن چگونه است؟
بعضی موارد فیستول خود به خود خوب می شوند. اگر فیستول بین مثانه و واژن ایجاد شده باشد و کوچک باشد، ممکن است دکتر ابتدا لوله کوچکی به نام کاتتر (سوند) را داخل مثانه بگذارد تا مدتی با آن ادرار تخلیه شود تا فیستول فرصت کافی برای بهبودی پیدا کند.
ممکن است برای پر کردن یا بستن فیستول، یک چسب مخصوص یا قطعه ساخته شده از پروتئین های طبیعی استفاده شود. همچنین ممکن است برای درمان عفونت، آنتی بیوتیک تجویز شود.
بیشتر کسانی که فیستول دارند، نیاز به عمل جراحی پیدا می کنند. نوع عمل جراحی بستگی به نوع فیستول و محل آن دارد. ممکن است جراحی لاپاراسکوپی انجام شود یا عمل جراحی باز در شکم نیاز باشد.
برای اطلاعات بیشتر: مراقبت های قبل و بعد از لاپاراسکوپی
برای فیستول واژن که به راست روده متصل شده است ممکن است اقدامات زیر صورت بگیرد:
- یک پد مخصوص روی فیستول دوخته می شود.
- تکه بافتی از جای دیگری از بدن برداشته شده و روی فیستول گذاشته می شود.
- یک لایه از بافت سالم مجاور فیستول برش خورده و روی فیستول کشیده می شود.
- در صورتی که عضلات مقعد صدمه دیده باشند، ترمیم می شوند.
همچنین بخوانید : زگیل تناسلی چیست؟
فیستول واژن چه عوارضی ممکن است به وجود بیاورد؟
این مجرای غیر طبیعی بین واژن و اندامهای دیگر، علاوه بر این که وضعیتی آزار دهنده به وجود می آورد و بسیاری از اوقات باعث شرمندگی فرد می شود، عوارض زیر را نیز ممکن است ایجاد کند:
- عفونت ادراری یا واژن به صورت مکرر
- مشکلات بهداشتی
- نشت مدفوع یا گاز از روده به واژن و خارج از آن
- تحریک و التهاب پوست اطراف واژن یا مقعد
- تشکیل یک توده متورم از بافتهای عفونی چرکی (آبسه) که اگر درمان نشود میتواند خطرساز شود.
- عود فیستول
- زنانی که بیماری کرون دارند، تشکیل فیستول در آنها بیشتر با عوارض همراه می شود.
