عفونت ادراری چه علائمی دارد

عفونت ادراری یکی از مشکلات شایع در حوزه بهداشت و درمان است که بیشتر در زنان و در موارد خاص در بارداری رخ می دهد. این عفونت می تواند به طور قابل توجهی زندگی روزمره و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد و در برخی موارد جدیت و خطرات بالایی داشته باشد. در مقاله حاضر، به بررسی جزئیات و جوانب مختلف عفونت ادراری پرداخته می شود. این مقاله به شرح علت ها و علائم بروز عفونت ادراری، عوارض ممکن، تشخیص و روش های درمانی می پردازد.

هدف اصلی این مقاله، افزایش آگاهی خوانندگان درباره عفونت ادراری، تشخیص به موقع آن و ارائه راهکارهای موثر برای پیشگیری و درمان آن است. ما را همراهی بفرمایید.

عفونت ادراری چیست؟

عفونت ادراری یا عفونت مجاری ادراری به وضعیتی اطلاق می شود که با وجود حضور میکروب ها در سیستم ادراری، به ویژه مجاری ادراری، علائم بالقوه و التهابی را نشان می دهد. این عفونت ممکن است در بخش های مختلف سیستم ادراری از جمله کلیه ها، مثانه و لوله های ادراری رخ دهد.

معمولا عفونت ادراری به دلیل نفوذ میکروب ها از طریق مجاری ادراری به داخل سیستم ادراری ایجاد می شود. میکروب ها ممکن است از محیط خارجی به داخل مجاری ادراری وارد شوند یا از ناحیه های دیگری از بدن، مانند روده، به طور صعودی به مجاری ادراری منتقل شوند.

عفونت ادراری می تواند باعث علائمی نظیر تحریک و التهاب مجاری ادراری، درد و سوزش هنگام ادرار کردن، تغییر در شفافیت و بوی ادرار، ادرار تیره رنگ یا با خون، و تحریک عمومی بدن شود. در بارداری، عفونت ادراری می تواند باعث مشکلات خاصی برای مادر و جنین شود و نیاز به درمان مناسب دارد.

انواع عفونت ادراری

عفونت ادراری می تواند در انواع مختلفی رخ دهد، از جمله:

1. عفونت مجاری ادراری پایین (Cystitis): در این نوع عفونت، التهاب در مجاری ادراری پایینی که از مثانه به سمت خروجی ادرار (اورترا) می رود، ایجاد می شود. عفونت مجاری ادراری پایین عموما با علائمی مانند سوزش و درد هنگام ادرار کردن، نیاز مکرر به ادرار کردن، ادرار خونی و احساس عمومی بدی همراه است.
2. عفونت مثانه (Pyelonephritis): در این نوع عفونت، التهاب در مثانه و کلیه ها رخ می دهد. عفونت مثانه ممکن است از مجاری ادراری پایین به مثانه صعود کند و در صورت عدم درمان مناسب، به کلیه ها گسترش یابد. علائم عفونت مثانه شامل درد کمری، تب، تهوع و استفراغ، ادرار تیره رنگ و بوی نامطبوع است.
3. عفونت ساختارهای بالایی سیستم ادراری: این عفونت ها شامل پیلونفریت، عفونت کلیه و عفونت مجاری ادراری بالا (Urethritis) است که در قسمت های بالایی سیستم ادراری ایجاد می شوند. این نوع عفونت ها عموما عوارض شدیدتری نسبت به عفونت مجاری ادراری پایین دارند و نیاز به درمان سریع دارند.
4. عفونت ادراری بالینی و آسیمپتوماتیک: در برخی موارد، عفونت ادراری بالینی علائم و نشانه های واضحی را نشان می دهد، اما در برخی موارد دیگر، عفونت به صورت آسیمپتوماتیک (بدون علائم) است و تنها به وسیله آزمایشات به خصوصی قابل تشخیص است.

مهم است بدانید که عفونت ادراری ممکن است در نقاط مختلف سیستم ادراری به صورت همزمان همراه باشد و به عنوان عفونت ادراری ترکیبی شناخته شود. تشخیص صحیح نوع عفونت ادراری و تعیین سطح تاثیر آن بر سیستم ادراری نیازمند مشاوره پزشک است.

علائم عفونت ادراری

علائم عفونت ادراری ممکن است بسته به نوع و محل عفونت متنوع باشد. برخی از علائم شایع عفونت ادراری عبارتند از:

• سوزش و درد در هنگام ادرارکردن
• ادرار دارای بوی نامطبوع
• احساس تحریک و فوریت در ادرارکردن
• ادرار به صورت پراکنده و در مقدار کم
• خونریزی در ادرار یا وجود خون در ادرار
• احساس درد یا فشار در ناحیه پایینی شکم، مثانه یا ناحیه کمر
• احساس عمومی ناراحتی، خستگی و ضعف
• تب و احساس سرماخوردگی
• ادرار ناقص یا مشکل در کامل ادرار کردن

علائم عفونت ادراری در مردان

عفونت ادراری در مردان ممکن است کمتر از زنان اتفاق بیافتد، اما همچنان احتمال وقوع آن وجود دارد. برخی از علائم عفونت ادراری در مردان عبارتند از:

• تکرر ادرار
• احساس اضطراب برای ادرار کردن
• سوزش یا تحریک در هنگام ادرار کردن
• تب متوسط
• تغییر در بوی و رنگ ادرار
• مشکلات مربوط به پروستات

علائم عفونت ادراری در زنان

عفونت ادراری در زنان شایع تر است و ممکن است با علائمی همراه باشد که شامل موارد زیر می شوند:

• تکرار ادرار
• بوی بد ادرار
• وجود خون در ادرار
• تغییر رنگ ادرار
• وجود چرک در ادرار
• سوزش ادرار
• درد هنگام خروج ادرار

علائم عفونت ادراری در کودکان

کودکان نیز ممکن است به عفونت ادراری مبتلا شوند. برخی از علائم عفونت ادراری در کودکان عبارتند از:

• درد یا سوزش در زمان ادرار کردن
• ادرار با بوی بسیار بد و نامطبوع
• درد در شکم، پهلو یا پایین کمر
• نگه داشتن عمدی ادرار
• نیاز به دفع مکرر ادرار
• شب ادراری و خیس کردن جای خواب

علت های عفونت ادراری

دلایل بروز عفونت ادراری می تواند متنوع باشد. میزان ورود باکتری ها به مجرای ادراری و عوامل محیطی و شرایطی که به عفونت ادراری می انجامند، متفاوت است. برخی از عواملی که می تواند باعث ایجاد عفونت ادراری شود عبارت اند از:

• رابطه جنسی
• بارداری
• انسداد مجرای ادراری
• پر شدن مثانه و عدم توانایی تخلیه آن
• سیستم ایمنی ضعیف
• کم آب نوشیدن
• نگه داشتن ناحیه تناسلی مرطوب و آلوده

تشخیص علت عفونت ادراری در زنان و مردان

تشخیص علت عفونت ادراری در زنان و مردان معمولا از طریق معاینه پزشکی، جمع آوری نمونه ادرار و آزمایش های مربوطه انجام می شود. روش های تشخیص علت عفونت ادراری عبارتند از:

1. تاریخچه بیماری: پزشک از شما درباره علائم، زمان بروز آنها، شدت، فعالیت های مشکوک به عفونت (مانند روابط جنسی) و سابقه بیماری های دیگری که ممکن است باعث تضعیف سیستم ایمنی شده باشند، سوال خواهد کرد.
2. معاینه فیزیکی: پزشک ممکن است با استفاده از ابزارهای مخصوصی، مانند لامپ ویژه یا سیستم های جریان سنجی ادرار، مجاری ادراری را بررسی کند تا نشانه هایی از التهاب یا عفونت مشاهده کند.
3. تحلیل ادرار: نمونه ادرار شما جهت آزمایش به آزمایشگاه ارسال می شود. در آزمایشگاه، نمونه ادرار برای تشخیص عفونت و جداسازی میکروب ها کشت می شود. با بررسی نتایج آزمایش، نوع میکروب موجود در ادرار و حساسیت آن نسبت به داروها مشخص می شود.
4. آزمایشات تکمیلی: در صورت لزوم، برخی آزمایشات تکمیلی مانند سونوگرافی مجاری ادراری یا سیستوسکوپی (معاینه داخلی با استفاده از تجهیزات ویژه) نیز انجام می شود تا علت دقیق تر عفونت ادراری مشخص شود.

بیشتر مطالعه کنید: ایستاده ادرار کردن چه عوارضی دارد؟

درمان عفونت ادراری

مدیریت و درمان عفونت ادراری بستگی به نوع عفونت، شدت علائم و وضعیت عمومی بیمار دارد. در ادامه چند روش مدیریت و درمان عفونت ادراری را ذکر می کنیم:

• مصرف مایعات بیشتر
• داروهای ضد باکتریایی
• رعایت بهداشت شخصی
• درمان عوامل موازی
• مراقبت در دوران بارداری

پیشگیری از عفونت مجاری ادراری

برای پیشگیری از عفونت مجاری ادراری، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

1. مصرف مایعات بیشتر: مصرف مقدار کافی آب و سایر مایعات (حداقل ۸ لیوان در روز) به خروج بیشتر ادرار و شستشوی مجاری ادراری کمک می کند و از رشد و گسترش باکتری ها جلوگیری می کند.
2. رعایت بهداشت شخصی: شستشوی منظم و بهداشتی منطقه تحتانی، استفاده صحیح از توالت (پاک کردن منطقه از جلبک ها و باکتری ها پس از ادرار کردن)، استفاده از تجهیزات شخصی نظیر لوازم بهداشتی و توالت شخصی، تا جای ممکن از حمام های عمومی پرهیز کنید.
3. ادرار مکمل ها را بررسی کنید: در صورت مصرف مکمل ها یا داروهایی که بر تولید ادرار تاثیر می گذارند، با پزشک خود درباره ریسک افزایش عفونت مجاری ادراری مشورت کنید.
4. دستشویی صحیح: هنگام استفاده از توالت، همیشه از جلبک ها و باکتری هایی که ممکن است در صندلی توالت وجود داشته باشد پاک شود. در هنگام تمیز کردن ناحیه تحتانی، از جلوگیری از جابجایی باکتری ها از ناحیه مقعد به ناحیه مجاری ادراری پشتیبانی کنید.
5. استفاده از لباس مناسب: لباس های تنگ و غیرقابل تهویه برای مدت طولانی ممکن است بر روی منطقه تحتانی فشار و حباب ایجاد کنند و عفونت را تسهیل کنند. از لباس های راحت و مناسب استفاده کنید و در مواقع لازم لباس های خشک را تعویض کنید.
6. ادرار بعد از رابطه جنسی: بلافاصله پس از رابطه جنسی، ادرار کنید تا باکتری ها که ممکن است به مجاری ادراری وارد شده اند، خارج شوند.
7. تمیزی قنداق و دست های مراقبت کننده: در صورتی که به افرادی کمک می کنید که نیاز به مراقبت دارند، از رعایت بهداشت شخصی خود (شستشوی دست ها، استفاده از دستکش و قنداق مناسب) برای جلوگیری از انتقال باکتری ها به ناحیه تحتانی اطمینان حاصل کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

بهتر است در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

به چه دکتری مراجعه کنیم؟

در صورت بروز علائم عفونت ادراری، می توانید به یکی از روش های زیر مراجعه کنید:

1. پزشک عمومی: در ابتدا می توانید به پزشک عمومی خود مراجعه کنید. آنها می توانند شما را بررسی کرده و در صورت لزوم به پزشک متخصص معالج ارجاع دهند.
2. دکتر ادرار و تناسلی (اورولوژیست): اگر علائم شما با مجرای ادراری و نظام تناسلی مرتبط هستند، بهتر است به دکتر ادرار و تناسلی مراجعه کنید. آنها تخصصی در بررسی و درمان عفونت های ادراری دارند.
3. دکتر زنان: در صورتی که شما زن هستید و مشکل عفونت ادراری با اندام های تناسلی مرتبط است، می توانید به متخصص زنان مراجعه کنید. آنها تخصصی در مراقبت از سلامت زنان و بررسی مشکلات مربوط به اندام های تناسلی هستند.

علامت اختصاری عفونت ادراری در آزمایش چیست؟

علامت اختصاری عفونت ادراری در آزمایش معمولا به عنوان “UTI” شناخته می شود که مخفف عبارت “Urinary Tract Infection” است. این علامت مورد استفاده در تشخیص عفونت های مجاری ادراری است و به معنای عفونتی است که سیستم ادراری را تحت تاثیر قرار می دهد. در صورتی که در گزارش آزمایش علامت “UTI” یا “Urinary Tract Infection” مشاهده شود، نشان دهنده وجود عفونت ادراری است و نیاز به درمان مناسب دارید.

جواب آزمایش عفونت ادراری کاذب هم می شود؟

بله، ممکن است آزمایش عفونت ادراری نتیجه کاذب مثبت (false positive) داشته باشد. این به معنای دریافت نتیجه مثبت برای عفونت ادراری در حالی است که در واقع عفونت وجود ندارد. عواملی مانند خطا در نمونه برداری، تغییرات طبیعی در روند ادرار، تداخل با دارو ها یا بیماری های دیگر، وجود عواملی مانند التهابات غیرعفونی وجود دارد که ممکن است منجر به نتایج غلط برای عفونت ادراری شود.

بنابراین، در صورت دریافت نتیجه مثبت برای عفونت ادراری، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا نتیجه را به درستی تفسیر کنند و سایر عوامل ممکن را مورد بررسی قرار دهند. ممکن است نیاز به آزمایشات تکمیلی یا تکرار آزمایش باشد تا تشخیص درست برای وجود یا عدم وجود عفونت ادراری بررسی شود.

بیشتر بخوانید: تفسیر نتایج سونوگرافی کلیه چگونه است؟

عفونت ادراری چند روز طول می کشد؟

مدت زمان لازم برای درمان عفونت ادراری به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله شدت و نوع عفونت، نوع آنتی بیوتیک استفاده شده، واکنش بدن به درمان، و همچنین وضعیت سلامت عمومی بیمار.

در صورت استفاده مناسب و مستمر از آنتی بیوتیک توسط بیمار و تکمیل درمان، علائم عفونت ادراری به طور معمول در چند روز اول کاهش می یابد و بهبود می یابد. با این حال، برای رفع کامل عفونت و جلوگیری از عود عفونت، ممکن است نیاز به مدت درمان ۷ تا ۱۴ روز باشد.

مهم است که در طول درمان آنتی بیوتیک، دستورات پزشک را دقیقا دنبال کنید و داروها را به طور منظم مصرف کنید. عدم تکمیل دوره درمان می تواند باعث بازگشت عفونت و مقاومت آنتی بیوتیکی شود.

آیا عفونت ادراری با عفونت واژن یکی است؟

عفونت ادراری و عفونت واژن دو عفونت مجزا هستند و با هم تفاوت دارند.

عفونت ادراری به عنوان عفونت مجاری ادراری (UTI) شناخته می شود و شامل التهاب و عفونت در قسمت های مجرای ادراری مانند مثانه و ادرار کشی ها است. علائم شایع عفونت ادراری شامل تکرار ادرار، سوزش در هنگام ادرار کردن، ادرار کدر یا خونریزی ادراری و درد در منطقه پایین شکم است.

عفونت واژن (Vaginal infection) یا عفونت مجرای تناسلی زنانه شامل التهاب و عفونت در قسمت های بیرونی و درونی واژن است. علائم شایع عفونت واژن شامل ترشح غیرعادی، خارش و سوزش در منطقه تناسلی، تغییر رنگ و بوی غیرطبیعی است.

با این حال، در برخی موارد، عفونت ادراری می تواند با عفونت واژن همراه باشد، به خصوص در صورتی که عفونت ادراری به سیستم تناسلی گسترش یابد. در این صورت، علائم هر دو عفونت قابل مشاهده است.

آیا عفونت کلیه جز عفونت دستگاه ادراری است؟

بله، عفونت کلیه جز عفونت دستگاه ادراری قرار می گیرد. کلیه ها بخشی از سیستم ادراری هستند و در فرآیند تولید و دفع ادرار نقش مهمی ایفا می کنند. عفونت کلیه ممکن است به علت گسترش عفونت از مجرای ادراری به کلیه ها رخ دهد یا مستقیما به کلیه ها توسعه یابد. این نوع عفونت به عنوان پیلونفریت (Pyelonephritis) شناخته می شود و می تواند خطرناک باشد و به مشکلات جدی مانند آسیب به کلیه ها، عفونت خون (باکتریمی) و سایر عوارض مرتبط منجر شود.

علت عفونت ادراری در بارداری چیست؟

بله، به دلیلی تغییراتی که در دوران بارداری در بدن ایجاد می شود، احتمال عفونت ادراری بالا می رود. به عنوان یکی از این تغییرات می توان به تغییر در سیستم ادراری و سیستم ایمنی بدن اشاره کرد و با رشد جنین هم فشار بیشتری روی مثانه قرار می گیرد و این موضوع باعث کاهش جریان ادرار خواهد شد که منجر به عفونت می شود.

سوالات متداول